Gastroskopi, mide ve yemek borusunun içini incelemek için kullanılan bir tıbbi prosedürdür. Aynı zamanda üst gastrointestinal endoskopi (GI) veya üst endoskopi olarak da adlandırılır. Bu işlem sırasında, esnek bir tüp olan gastroskop, ağızdan geçirilerek yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı gibi organların iç yüzeylerini görüntülemek için kullanılır.
Gastroskopi neden yapılır?
- Mide veya yemek borusu belirtilerinin değerlendirilmesi: Mide ağrısı, hazımsızlık, bulantı, kusma, yutma güçlüğü, mide yanması gibi belirtileri olan kişilerde gastroskopi yapılabilir. Bu belirtilerin nedenini tespit etmek ve muhtemel hastalıkları teşhis etmek amacıyla yapılır.
- Mide ülseri veya onikiparmak bağırsağı ülseri: Gastroskopi, mide veya onikiparmak bağırsağı ülseri teşhisi için kullanılır. Ülserler, mide veya bağırsağın iç yüzeyindeki yaralar veya hasarlar olarak tanımlanır ve gastroskopi ile görüntülenebilirler.
- Mide kanamasının kaynağının bulunması: Eğer bir kişide mide kanaması şüphesi varsa, gastroskopi kanamanın kaynağını belirlemek için yapılabilir. Gastroskop yardımıyla kanayan bölge tespit edilebilir ve gerektiğinde tedavi edilebilir.
- Mide veya yemek borusu kanseri: Gastroskopi, mide veya yemek borusu kanseri taraması için kullanılabilir. Bu işlemde, doktor iç organlarda anormal görünümler veya lezyonlar tespit edebilir ve biyopsi alarak kanser varlığını teşhis edebilir.
- Reflü hastalığı veya GERD değerlendirmesi: Gastroskopi, reflü hastalığı veya gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) teşhisi ve değerlendirmesi için kullanılır. GERD, mide asidinin yemek borusuna geri akışıyla karakterize edilen bir durumdur. Gastroskopi, mide ve yemek borusunun iç yüzeyindeki tahrişleri, ülserleri veya hasarları göstererek tanıya yardımcı olabilir.
- Yutma güçlüğü veya mide ağrısı: Gastroskopi, yutma güçlüğü (disfaji) veya kronik mide ağrısının nedenlerini belirlemek için kullanılabilir. Gastroskop yardımıyla iç organların görüntüleri elde edilerek, bu belirtilerin altında yatan potansiyel problemler teşhis edilebilir.
- Diğer durumlar: Gastroskopi, mide poliplerinin tespiti ve çıkarılması, mide varislerinin değerlendirilmesi, yabancı cisimlerin çıkarılması gibi farklı durumlar için de kullanılabilir.
Gastroskopi’ye hazırlık nasıl olmalıdır?
- Doktor talimatlarını izleyin: Gastroskopi öncesi doktorunuz size özel talimatlar verecektir. Bu talimatları dikkatlice okuyun ve izleyin. Özellikle, gastroskopiye ne zaman aç olmanız gerektiği, ilaçların kullanımı hakkında talimatlar ve işlem öncesindeki diğer özel gereksinimler hakkında bilgi verilecektir.
- Açlık süresine uyun: Gastroskopi genellikle aç karnına yapılır. Genellikle en az 6 ila 8 saat boyunca hiçbir şey yememeniz istenecektir. Bu süre boyunca sıvı tüketimi de sınırlı olabilir. Doktorunuzun talimatlarına uyun ve gastroskopiden önceki son yemek ve içecek tarihine göre uygun şekilde açlık süresini ayarlayın.
- İlaçları doktorunuzla tartışın: Gastroskopi öncesi ilaçlar hakkında doktorunuza danışın. Özellikle kan sulandırıcı ilaçlar, aspirin veya anti-enflamatuar ilaçlar gibi bazı ilaçlar gastroskopi öncesinde durdurulabilir veya dozajları ayarlanabilir. Doktorunuzun talimatlarına göre ilaçlarınızı düzenleyin.
- Alerjileri ve tıbbi durumları bildirin: Gastroskopi öncesinde, alerjileriniz, geçmişteki tıbbi durumlarınız, kullanmakta olduğunuz ilaçlar ve varsa diğer sağlık sorunlarınız hakkında doktorunuza bilgi verin. Bu, işlem sırasında alınması gereken özel önlemleri belirlemeye yardımcı olacaktır.
- Eşlikçi bir yakınınızı organize edin: Gastroskopi sırasında genellikle sedasyon (hafif uyku) veya anestezi uygulanır. Bu nedenle, işlem sonrasında etkileri geçene kadar bir süre uyuyabilir veya sersem olabilirsiniz. Bu nedenle, bir yakınınızın size refakat etmesi ve eve güvenli bir şekilde dönmenizi sağlaması önemlidir.
- Giyim ve makyaj: Gastroskopi sırasında hastalar genellikle hastane önlüğü giyerler. Rahat ve gevşek kıyafetler tercih edin. Ayrıca, makyaj, takı ve tırnak cilası gibi şeyleri çıkarmak isteyebilirsiniz.
Gastroskopi nasıl yapılır?
- Hazırlık: Gastroskopi genellikle hastane veya endoskopi merkezinde gerçekleştirilir. Öncelikle, hasta sedasyon (hafif uyku) veya anestezi alır. Hasta, sırt üstü pozisyonda uzanır ve gastroskopi için gerekli ekipmanlar hazırlanır.
- İlaç uygulaması: İşlem öncesinde, genellikle boğazda uyuşturucu etkisi sağlayan bir lokal anestezi spreyi verilir. Buna ek olarak, sedasyon veya anestezi ilaçları da verilir. Bu, hastanın rahatlamasını ve işlem sırasında ağrı veya rahatsızlık hissetmemesini sağlar.
- Gastroskopinin içeriği: Gastroskop, esnek bir tüptür ve ağızdan girerek yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağına yönlendirilir. Gastroskop, bir ışık kaynağı, kamera ve görüntüleri monitöre aktaran bir sistem içerir.
- İnceleme ve görüntüleme: Gastroskop, yavaşça ilerletilerek mideye ve bağırsağa yönlendirilir. Doktor, gastroskopi sırasında iç organların görüntülerini dikkatlice inceler. Gastroskopun ucu, iç yüzeydeki anormallikleri, ülserleri, kanamaları, tümörleri veya diğer patolojik durumları gözlemlemek için kullanılır. Görüntüler bir monitörde görüntülenir ve doktorun tanı koymasına yardımcı olur.
- Biyopsi ve tedavi: Gastroskopi sırasında, gerektiğinde biyopsi (doku örneği alma) işlemi de gerçekleştirilebilir. Doktor, şüpheli bir alanı belirlerse, bir biyopsi aleti kullanarak küçük bir doku örneği alabilir. Ayrıca, bazı tedaviler de gastroskopi sırasında yapılabilir. Örneğin, polip varsa çıkarılabilir veya kanayan bir bölgeye tedavi uygulanabilir.
- İşlem sonrası: Gastroskopi genellikle kısa bir sürede tamamlanır, genellikle 15 ila 30 dakika arasında sürer. İşlem sonrasında, hasta bir süre gözlem altında tutulurken etkileri geçene kadar dinlenir. Hasta uyanırken veya sersem hissederken yanında bir refakatçi olması önemlidir. Doktor, işlem sonuçlarını ve gerekirse ileri tedavi veya takip planını hasta ile paylaşacaktır.
Gastroskopi’nin komplikasyonları
Gastroskopi genellikle güvenli bir işlem olsa da nadir durumlarda bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar şunları içerebilir:
- Kanama: Gastroskopi sırasında doku biyopsisi veya polip çıkarılması gibi işlemler nedeniyle kanama meydana gelebilir. Kanama genellikle hafif ve kendiliğinden durur, ancak nadir durumlarda kanamayı durdurmak için müdahale gerekebilir.
- İnfeksiyon: Gastroskopi sırasında kullanılan aletlerin steril olmaması veya enfekte olmuş bir alanın giriş yapması durumunda enfeksiyon riski vardır. Ancak, bu komplikasyonlar nadir görülür.
- Perforasyon: Nadir durumlarda, gastroskopi sırasında gastrointestinal sistemin duvarında perforasyon (delinme) meydana gelebilir. Bu durum acil cerrahi müdahale gerektirebilir.
- Boğaz tahrişi: Gastroskopi sırasında boğazın geçişinden dolayı hafif boğaz ağrısı, geçici öksürük veya şişlik hissi olabilir. Bu semptomlar genellikle kısa süreli ve kendiliğinden geçicidir.
- Sedasyon komplikasyonları: Gastroskopi sırasında sedasyon kullanılıyorsa, sedasyona bağlı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar arasında solunum sorunları, alerjik reaksiyonlar veya sedasyon sonrası huzursuzluk gibi durumlar yer alabilir.
Bu komplikasyonlar genellikle nadir görülür ve deneyimli sağlık uzmanları tarafından yapılan gastroskopilerde risk daha da azalır. Önemli olan, gastroskopi öncesinde doktorunuzla potansiyel riskleri ve olası komplikasyonları detaylı bir şekilde tartışmaktır.
Gastroskopik muayene ile hangi organlar tespit edilir?
- Yemek borusu (Özofagus): Gastroskopi, yemek borusunun iç yüzeyini inceleyerek özofageal reflü, yemek borusu ülserleri, daralma veya hasar gibi durumları tespit etmeye yardımcı olur.
- Mide: Gastroskopi, mideyi içeren üst gastrointestinal sistemdeki anormallikleri tespit etmek için kullanılır. Mide iç yüzeyindeki ülserler, gastrit (mide iltihabı), polipler veya kanser gibi durumlar gastroskopik muayene ile görüntülenebilir.
- Onikiparmak bağırsağı: Gastroskopi ile onikiparmak bağırsağına ulaşılır ve iç yüzeyi incelenir. Bu bölgedeki ülserler, polipler, tümörler veya Crohn hastalığı gibi durumlar gastroskopi ile tespit edilebilir.
- Mide çıkışı (Pilor): Gastroskopi sırasında mide çıkışı veya pilor denilen bölge de görüntülenebilir. Burada pilorik stenoz (mide çıkışında daralma) veya diğer anormallikler tespit edilebilir.
Gastroskopi, yukarıda bahsedilen organların iç yüzeylerinin görüntülenmesine ve muayenesine olanak sağlar. Bu sayede, inflamasyon, ülserler, kanama, tümörler, polipler veya diğer patolojik durumlar gibi sorunlar teşhis edilebilir. Ayrıca, gerektiğinde biyopsi (doku örneği alma) yapılabilir ve bu da tanıyı doğrulamak veya belirli bir durumu değerlendirmek için kullanılabilir.
Gastroskopiden sonra neler yapılmalıdır?
- Dinlenin: Gastroskopi sırasında sedasyon veya anestezi aldıysanız, uyanma sürecinde hala etkili olabilirsiniz. Bu nedenle, prosedür sonrasında dinlenmek ve rahatlamak için zaman ayırın. Bir süre oturarak veya yatarak geçirin.
- Gözlem altında kalın: Gastroskopi sonrası bir süre gözlem altında kalmak önemlidir. Bu genellikle hastane veya klinikte yapılır. Hemşireler veya sağlık personeli, kan basıncınızı, nabzınızı ve solunumunuzu izleyebilir. Aynı zamanda sedasyonun etkileri ve herhangi bir olumsuz reaksiyonun kontrolü açısından sizi gözlemleyeceklerdir.
- Yemek ve içecek: Gastroskopi sonrası genellikle bir süre açlık gerekmeyebilir. Ancak, doktorunuzun talimatlarına göre hareket edin. Eğer tok hissediyorsanız, yavaş yavaş sıvılarla başlayarak hafif yiyecekler yiyebilirsiniz. Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının.
- Sıvı tüketimi: Gastroskopi sonrasında sıvı tüketimi önemlidir. Su, bitki çayı, meyve suyu gibi hafif içeceklerle susuzluğunuzu giderebilirsiniz. Alkol ve kafein içeren içeceklerden uzak durun.
- İlaçları doktorunuzla tartışın: Gastroskopi sonrası, doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmaya devam etmeniz gerekebilir. Ayrıca, gastroskopi sırasında kullanılan sedasyon ilaçları veya ağrı kesiciler hakkında talimatları takip edin. Eğer herhangi bir sorun veya yan etkiyle karşılaşırsanız, doktorunuzla iletişime geçin.
- İş durumu: Gastroskopi sonrasında genellikle dinlenme ve iyileşme sürecine odaklanmak önemlidir. İşe veya yoğun fiziksel aktivitelere dönmeden önce doktorunuzun talimatlarını takip edin. İşe dönüş süresi genellikle kişisel durumunuza ve prosedürün karmaşıklığına bağlıdır.
- Yan etkileri izleyin: Gastroskopi sonrası bazı yan etkiler olabilir. Bu yan etkiler arasında hafif boğaz ağrısı, şişlik, hafif kanama, geçici gaz veya hafif mide rahatsızlığı sayılabilir. Bunlar genellikle kısa süreli ve kendiliğinden geçicidir. Ancak, şiddetli ağrı, şiddetli kanama, yüksek ateş veya ciddi komplikasyon belirtileri görüyorsanız hemen doktorunuza başvurun.
Gastroskopi sonrası talimatları doktorunuzla detaylı bir şekilde tartışmak ve izlemek önemlidir. Herhangi bir endişe veya sorununuz olduğunda, doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
Gastroskopi ve endoskopi aynı mı?
Hayır, gastroskopi ve endoskopi farklı terimlerdir, ancak sıklıkla birbirleriyle ilişkilendirilirler.
Gastroskopi, özofagus (yemek borusu), mide ve onikiparmak bağırsağının iç yüzeyini incelemek için kullanılan bir tıbbi işlem veya muayene yöntemidir. Gastroskopi, esnek bir tüp olan gastroskopun ağızdan geçirilerek bu organların görüntülenmesini sağlar. Gastroskopi, özellikle mide ve yemek borusu ile ilgili sorunların teşhisi ve tedavisi için kullanılır.
Endoskopi ise genel bir terimdir ve vücudun içine girerek organları veya boşlukları görüntülemek için kullanılan bir tıbbi işlemdir. Endoskopi, sindirim sistemi, solunum sistemi, idrar sistemi, üreme sistemi ve diğer organ sistemlerinde kullanılabilir. Gastroskopi, bu endoskopik prosedürlerden sadece biridir ve yalnızca yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağının iç yüzeyini incelemek için kullanılır.
Yani, gastroskopi, sindirim sisteminin belirli bölgelerini incelemek için kullanılan bir endoskopik prosedürdür. Gastroskopi, endoskopinin bir alt kategorisidir ve belirli bir bölgeye odaklanmıştır.
Gastroskopi sonucu kaç günde çıkar?
Gastroskopi sonucunun çıkması genellikle işlemden hemen sonra mümkündür. Gastroskopi sırasında doktor, iç organların görüntülerini dikkatlice inceler ve işlem sonrasında bir değerlendirme yapar. Hatta bazı durumlarda, doktor işlem sırasında gördüğü anormallikleri veya bulguları hastaya söyleyebilir.
Ancak, kesin sonuçlar ve detaylı raporlama genellikle gastroskopiden sonra birkaç gün içinde sağlanır. Bu süre doktorunuzun uygulama politikalarına, laboratuvar süreçlerine ve sonuçların analiz edilmesine bağlı olarak değişebilir.
