Crohn hastalığı, bağırsakların herhangi bir bölgesinde, genellikle kalın bağırsağın son kısmında, ama aynı zamanda ince bağırsağın başlangıcında, mide ve yemek borusunda da dahil olmak üzere herhangi bir sindirim sistemi bölgesinde kronik bir iltihaplanma durumudur.
Crohn hastalığı, bağırsakların iç tabakasında ve bazen tüm duvarında iltihaplı dokuların birikmesine neden olur. Bu durum, bağırsakların normal şekilde çalışmasını önleyebilir ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Crohn hastalığının semptomları arasında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, ateş ve yorgunluk bulunabilir.
Crohn hastalığı belirtileri
Crohn hastalığı, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak en yaygın belirtileri şunlardır:
- Karın ağrısı ve kramplar
- İshal
- Kabızlık
- Karın şişliği
- İştah kaybı
- Kilo kaybı
- Bulantı ve kusma
- Kanlı dışkı veya rektal kanama
- Yorgunluk ve halsizlik
- Deri döküntüleri veya ülserler
- Eklem ağrısı ve şişlikler
Crohn hastalığı, genellikle semptomların tekrarlayan dönemleri ve remisyon dönemleri şeklinde seyreder. Semptomların şiddeti ve sıklığı, hastalığın tipine, yaygınlığına ve kişinin yaşına, cinsiyetine ve genel sağlık durumuna göre değişebilir.
Crohn hastalığı nedenleri
Crohn hastalığı, tam olarak nedeni bilinmeyen bir hastalıktır. Ancak, genetik, çevresel ve bağışıklık sistemi faktörleri hastalığın gelişiminde rol oynayabilmektedir.
- Genetik faktörler: Crohn hastalığı olan kişilerin ailelerinde de hastalık görülme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, hastalığın genetik yatkınlığı olduğu düşünülmektedir.
- Çevresel faktörler: Bazı çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Örneğin, sigara içmek ve stres, hastalığın semptomlarının şiddetlenmesine neden olabilir.
- Bağışıklık sistemi faktörleri: Bağışıklık sistemi, vücudumuzu yabancı maddelere karşı korur. Crohn hastalığı, bağışıklık sisteminin sindirim sistemi hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle, hastalığın bağışıklık sistemi ile ilgili bir sorun olduğu düşünülmektedir.
Crohn hastalığı tanısı nasıl konur?
Crohn hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıklarından biridir ve sindirim sistemi boyunca herhangi bir yerde meydana gelebilir. Hastalığın teşhisi, semptomlarınızın, fizik muayene bulgularınızın ve laboratuvar test sonuçlarınızın bir kombinasyonuna dayanır. Crohn hastalığı tanısında kullanılabilecek yöntemler:
- Semptomlar: Crohn hastalığı semptomları arasında karın ağrısı, ishal, kabızlık, iştah kaybı, kilo kaybı, kusma, ateş ve kanlı dışkı bulunabilir.
- Fizik muayene: Doktorunuz, karın bölgesini inceleyerek, şişkinlik, hassasiyet ve diğer belirtileri arayacaktır.
- Endoskopi: Bu prosedürde, bir esnek tüp (endoskop) kullanılarak bağırsaklara bakılır. Bu, bağırsakta iltihaplanma veya diğer sorunları tespit etmek için yapılabilir.
- Radyolojik testler: Radyolojik testler, bağırsaklarda iltihap veya diğer anormallikleri tespit etmek için kullanılır. Bunlar arasında bağırsak grafisi, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) taraması yer alabilir.
- Kan testleri: Crohn hastalığı tanısı, bazı kan testleri ile desteklenebilir. Bu testler arasında C-reaktif protein (CRP), sedimentasyon hızı (ESR) ve kan sayımı sayılabilir.
Crohn hastalığı tanısı, tüm bu faktörlerin bir kombinasyonuna dayanır. Doktorunuz, semptomlarınız ve test sonuçlarınız gibi özel durumunuza bağlı olarak, başka testler yapmanız gerekip gerekmediğine karar verebilmektedir.
Crohn hastalığı tedavi yöntemleri nelerdir?
Crohn hastalığı tedavisi, semptomlarınızın şiddetine, hastalığın yayılımına ve genel sağlık durumunuza bağlı olarak değişebilir. Genellikle, tedavi, semptomları hafifletmek, iltihabı azaltmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için ilaçlarla yapılır. Aşağıda Crohn hastalığı tedavisi için kullanılan bazı yöntemler bulunmaktadır:
- İlaçlar: Crohn hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında steroidler, immün modülatörler, anti-tümör nekroz faktörü (TNF) inhibitörleri ve antibiyotikler bulunur. İlaç seçimi, hastalığın yerleştiği bölgeye, hastalığın şiddetine ve semptomlara göre değişir.
- Diyet değişiklikleri: Bazı Crohn hastaları, belirli yiyeceklerin semptomlarını tetiklediğini fark edebilirler. Doktorunuzun önerisiyle diyet değişiklikleri yaparak, semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilirsiniz. Bu değişiklikler arasında süt ürünleri, yağlı gıdalar, baharatlı yiyecekler ve kafein gibi tetikleyici gıdalardan kaçınmak yer alabilir.
- Cerrahi: Bazı durumlarda, Crohn hastalığına sahip hastalar, cerrahi müdahale gerektiren komplikasyonlar yaşayabilirler. Cerrahi, hasarlı bağırsak bölümünün çıkarılmasını veya bağırsakta darlık oluşumunun açılmasını içerebilir.
- Sigara bırakma: Sigara içmek, Crohn hastalığı semptomlarını şiddetlendirebilir. Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak, semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.
Crohn hastalığı ilerlerse ne olur?
Crohn hastalığı, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde iltihaplanmaya neden olan bir kronik inflamatuar barsak hastalığıdır. İlerlemesi durumunda, belirtiler kötüleşebilir ve komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Crohn hastalığının ilerlemesi, aşağıdaki gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir:
- Bağırsak tıkanıklığı: İltihaplı barsak dokusu kalınlaştığında ve daraldığında, bağırsak tıkanıklığına neden olabilir. Bu durum, karın ağrısı, şişkinlik, kusma, kabızlık ve hatta bağırsak tıkanması gibi ciddi semptomlara neden olabilir.
- Fistül ve apseler: İltihaplı bağırsak dokusu, diğer organlara veya cilt yüzeyine doğru delikler oluşturabilir. Bu delikler fistül veya apse olarak adlandırılır ve ağrı, iltihap, enfeksiyon ve drenaj problemlerine neden olabilir.
- Perianal hastalık: Crohn hastalığı olan bazı insanlar, rektum veya anüs bölgesindeki dokuların iltihaplanmasına neden olan perianal hastalık geliştirebilirler. Bu durum, ağrılı dışkılama, kanama ve fistül oluşumuna neden olabilir.
- Malabsorpsiyon: İltihaplı bağırsak dokusu, yeterli besin emilimini engelleyebilir. Bu nedenle, Crohn hastalığı olan kişiler, besin maddelerinin yeterli miktarda emilimini sağlamak için özel bir diyet veya takviyelerle beslenmeleri gerekebilir.
- Kanser: Crohn hastalığı olan bazı kişiler, uzun süreli inflamasyon nedeniyle bağırsak kanseri geliştirme riski altındadır.
Crohn hastalığı tamamen iyileşebiliyor mu?
Crohn hastalığının tedavisi, semptomları hafifletmeye ve iltihabı azaltmaya yöneliktir. İlaç tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve bağışıklık sistemini baskılamaya yardımcı olabilir. Bazı ilaçlar, iltihaplanmış bağırsak dokusunu iyileştirebilir ve hastalığın semptomlarını azaltabilir.
Diğer tedavi yöntemleri arasında, beslenme tedavisi, cerrahi müdahale, bağırsaklara besin takviyesi verme ve stres yönetimi teknikleri yer alabilir. Uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle, hastaların belirtilerini kontrol altına alarak, hastalığın neden olduğu komplikasyonları önlemeleri mümkündür.
Ancak, Crohn hastalığının tamamen iyileşmesi mümkün değildir. Uygun tedaviye yanıt veren hastalarda remisyon dönemleri uzun olabilir ve hastalığın etkileri minimum düzeyde tutulabilir. Hastalık kontrol altına alınamazsa, semptomlar şiddetlenebilir ve komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle, hastaların düzenli olarak doktorlarıyla kontrol altında olmaları ve tedavi planlarını takip etmeleri önemlidir.