Dermatoloji (Cildiye)
Dermatoloji, deri, saç, tırnak ve mukozal yüzeyleri etkileyen hastalıkların teşhis ve tedavisi ile ilgilenen tıbbi bir branştır. Halk arasında “cildiye” olarak da bilinir. Dermatoloji uzmanı, cilt hastalıklarının yanı sıra alerjik reaksiyonlar, cilt kanserleri ve enfeksiyon hastalıkları gibi birçok farklı sağlık sorunuyla ilgilenir.
Dermatoloji (cildiye) deri ve mukoza hastalıkları ile ilgilendiği gibi deri ekleri olarak tanımlanan saç ve tırnak şikayetleri ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar da dermatolojinin inceleme alanına girer.
Günümüzde cilt hastalıkları; modern yaşam biçimleri, değişen çevresel koşullar ve dengesiz beslenme gibi olumsuz nedenlerle gittikçe artmaktadır.
Dermatolog ise, cilt sağlığı ve hastalıkları konusunda uzmanlaşmış doktordur. Cilt hastalıklarının tanı, tedavi ve korunması konusunda eğitim almış olan cildiye doktoru, kozmetik dermatoloji, cilt kanseri tedavisi ve lazer uygulamaları gibi çeşitli alanlarda hizmet verebilir.
Dermatoloji/Cildiye Hastalıkları Nelerdir?
Akne (Sivilce): Ergenlik döneminde sık görülen yüz, sırt ve omuzlarda iltihaplı nodüller veya püstüller şeklinde ortaya çıkan bir deri hastalığıdır. Aşırı yağ üretimi, tıkanmış gözenekler ve bakteriler sivilceye yol açabilir.
Egzama: Ciltte kaşıntı, kuruluk, kızarıklık ve bazen su dolu kabarcıklar ile kendini gösteren bir hastalıktır. Çevresel faktörler, genetik ve alerjik reaksiyonlar etkili olabilir.
Sedef Hastalığı (Psöriyazis): Ciltte kırmızı, kabuklu, pul pul döküntülerle karakterize edilen kronik bir hastalıktır. Vücudun çeşitli bölgelerinde genellikle dizler, dirsekler ve kafa derisinde görülü ve bağışıklık sistemi sorunlarından kaynaklanır.
Vitiligo: Ciltte beyaz lekeler oluşmasına neden olan bir hastalıktır. Cilt pigmenti üretiminin bozulması sonucu melaninin kaybı oluşur ve doğal cilt renginin kaybolmasına yol açar.
Uyuz (Skabiyez): Bir parazit olan uyuz böceği tarafından ciltte meydana gelen kaşıntılı döküntülerdir. Kaşıntı gece daha siddetlidir, ciltte kırmızı döküntüler veya küçük kabarcıklar oluşturur.
Cilt Kanserleri: Cilt kanserleri, derinin hücrelerinde anormal büyüme ve çoğalma sonucu oluşur.
- Melanom: Cilt kanserinin en tehlikeli türüdür ve genellikle deri altındaki pigment hücrelerinden gelişir. Erken teşhis, tedavi şansını artırır.
- Bazal Hücreli Karsinom: En yaygın cilt kanseri türüdür ve genellikle güneş ışığına maruz kalan bölgelerde özellikle yüzde görülür. Yavaş büyür ve genellikle metastaz yapmaz.
- Skuamöz Hücreli Karsinom: Güneşe maruz kalan ciltte gelişen, hızlı büyüyebilen ve bazen metastaz yapabilen cilt kanseri türüdür.
Atopik Dermatit: Kronik bir cilt hastalığı olup ciltte kaşıntı, kızarıklık ve kuru bölgelerle kendini gösterir. Alerjik reaksiyonlar, genetik faktörler ve çevresel etmenler etkili olabilir.
Gül Hastalığı (Rosa): Yüzde kızarıklık, damar genişlemeleri, akne benzeri döküntüler ve iltihaplarla kendini gösteren kronik bir cilt hastalığıdır. Burun, yanaklar, çene ve alın gibi bölgelerde görülür. Sıcak hava, alkol, baharatlı yiyecekler, stres gibi faktörler hastalığın belirtilerini artırabilir.
Alerjiler: Ciltte kaşıntı, kızarıklık, döküntüler veya şişliklere yol açabilir. Polen, hayvan tüyleri, bazı kozmetik ürünler veya gıda maddeleri gibi alerjenlere maruz kalmak deri alerjilerine yol açabilir. Alerjik dermatit, kurdeşen ve kontakt dermatit gibi türleri bulunur.
Tırnak Mantarı: Tırnaklarda beyaz, sarı veya kahverengi renk değişiklikleri, kalınlaşma ve kırılma gibi belirtilerle kendini gösterir. mantar enfeksiyonları tırnağın yapısını etkileyebilir ve daha çok el veya ayak tırnaklarında görülür.
Benler ve Cilt Lezyonları: Ciltteki benler (nevi), genellikle zararsızdır ancak bazıları kansere dönebilir. Melanom gibi cilt kanserlerinin erken belirtileri olabileceğinden benlerin izlenmesi önemlidir. Benlerde hızlı büyüme, şekil değişikliği, renk değişikliği veya kaşıntı gibi değişiklikler olması durumunda dermatolog muayenesi gereklidir.
Melazma (Ciltte Lekelenme): Ciltte, özellikle yüz bölgesinde koyu renkli lekelerin oluştuğu bir durumdur. Güneşe maruz kalma, hormonal değişiklikler (örneğin hamilelik veya doğum kontrol hapları) ve genetik faktörler etkili olabilir. Melazma, kahverengi, simetrik lekelerle kendini gösterir.
Çıbanlar ve Apse Oluşumları: Çıbanlar, cilt altındaki bir enfeksiyon sonucu oluşan ağrılı, kırmızı şişliklerdir. Staphylococcus aureus bakterisi genellikle çıbanlara neden olur. Çıbanlar, enfekte olmuş bir kıl folikülü veya yağ bezesinin iltihaplanması sonucu meydana gelir. Apse, bu tür enfeksiyonların daha büyük, iltihap birikmiş halidir ve tedavi edilmezse yayılabilir.
Kontakt Dermatit: Bir maddeden (örneğin sabun, parfüm, metaller veya bazı kimyasallar) temas yoluyla ciltte meydana gelen iltihaplanmadır. Kaşıntı, kızarıklık, şişlik ve kabarcıklar ile kendini gösterir. İki türü vardır: alerjik kontakt dermatit ve irritan kontakt dermatit.
Mantar Enfeksiyonları:
- Tinea (Mikoz): Cilt, saç ve tırnakları etkileyebilen mantar enfeksiyonudur. Tinea corporis (cilt mantarı), tinea capitis (saçlı deri mantarı) ve tinea pedis (ayak mantarı) gibi türleri bulunur.
- Kandida: Cilt, ağız, vajina ve bağırsaklarda bulunan mantar türüdür ve aşırı ürediğinde enfeksiyona yol açabilir. Candida albicans en yaygın türdür ve kaşıntı, kızarıklık ve beyazımsı lezyonlarla kendini gösterir.
Saç Dökülmesi (Alopesi): Saçın bir kısmının veya tümüyle dökülmesi durumudur. Alopesi areata, bağışıklık sisteminin saç foliküllerini hedef alarak dökülmeye neden olduğu bir türdür. Androjenetik alopesi ise genetik ve hormonal faktörlerin etkisiyle saç dökülmesini ifade eder.
Seboreik Dermatit: Ciltte ve saçlı deride, kaşıntı, kızarıklık ve kepeklenme ile kendini gösteren bir durumdur. Yağlı bölgelerde, özellikle yüzde, göz çevresinde ve kulaklarda yaygındır.
Kepek: Saçlı deride meydana gelen kuru veya yağlı döküntülerle karakterize bir durumdur. Kepek, derinin üst tabakasındaki hücrelerin normalden daha hızlı bir şekilde dökülmesi sonucu oluşur. Bu döküntüler genellikle beyaz veya sarımsı pulcuklar şeklinde görülür.
Zona (Herpes Zoster): Deride ağrılı, su dolu kabarcıklarla başlayan varicella zoster virüsünün sebep olduğu bir enfeksiyondur. Daha önce su çiçeği geçiren kişilerde sık görülür. Vücudun bir tarafında ve sinir yollarında sıralanan kabarcıklar görülür.
Uçuk (Herpes Simpleks): Herpes simplex virüsünün (HSV) neden olur. Ağız çevresi, dudaklar ve bazen genital bölgelerde ağrılı, kabarcıklı döküntülerdir. İki tipi vardır: HSV-1 ağızda, HSV-2 ise genital bölgede enfeksiyon yapar.
Kurdeşen (Ürtiker): Deride ani gelişen, kaşıntılı, kırmızı veya beyaz lezyonlar ile kendini gösteren bir hastalıktır. Alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar veya stres gibi faktörlerle tetiklenebilir. Lezyonlar kısa süreli olup hızla kaybolabilir.
Cilt Hastalıkları Belirtileri
- Kızarıklık, kaşıntı, şişlik, sivilce veya püstüller, deri döküntüleri, yara veya yaraların oluşması, deri kalınlaşması veya pullanma,
- Alerjik reaksiyonlar, ciltte lekeler veya pigment değişiklikleri, kabuklanma veya çatlama, yanma hissi, deri hassasiyeti veya ağrı, kuruluk veya pullanma,
- Ciltte ince çizgiler veya çatlaklar, şişlik, ciltte iltihaplanma veya enfeksiyon belirtileri, sedefli veya kabuklu alanlar,
- Deri altı morluklar, büyüyen et beni veya doğumsal lezyonlar, yüksek ateş, ciltte aşırı yağlanma veya kuru lekeler, deride oluşan renk değişiklikleri, sıcaklık artışı veya aşırı terleme,
- Deride soyulma, ciltte ağrılı şişlikler veya kabarcıklar, ciltte tüylenme değişiklikleri, tırnaklarda değişiklikler, yüzde şişlik veya göz altı morarması.
Dermatolojik Hastalıkların Tanı ve Teşhis Yöntemleri
Cildiye Uzmanı deri hastalıklarının tanı ve tedavisinde çeşitli testler ve tahliller kullanır. Bu testler doğru tanının konulması ve uygun tedavi planının oluşturulabilmesi için önemlidir.
Fiziksel Muayene: Dermatologlar, hastanın şikayetlerini dinleyip cilt üzerinde gözlemler yaparak ilk tanıyı koymaya çalışır. Cildin rengi, yapısı, döküntülerin tipi, konumu, büyüklüğü ve yayılma şekli incelenir. Hastanın geçmişi (örneğin, ailede benzer bir hastalık olup olmadığı) ve yaşam tarzı da değerlendirilir.
Cilt Örneği (Biyopsi): Cilt biyopsisi şüpheli cilt lezyonlarından bir parça alınarak mikroskop altında incelenmesidir. Bu test, deri kanseri (melanom, bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom) gibi hastalıkların teşhisinde kullanılır. İntradermal biyopsi veya punch biyopsi gibi yöntemlerle deri örneği alınabilir.
Deri Kazıntısı (Skrapping): Ciltteki mantar enfeksiyonları, uyuz ve parazit gibi hastalıkların teşhisinde kullanılır. Bu testte, ciltten küçük bir örnek alınır ve mikroskop altında incelenir. Mikroskobik inceleme ile mantar enfeksiyonları, bakteriyel enfeksiyonlar veya parazitlerin varlığı saptanabilir.
Deri Lezyonlarından Kültür Alımı: Cilt yaraları veya iltihaplı bölgelerden örnek alınarak laboratuvarda bakteri, virüs veya mantar enfeksiyonları için kültür yapılır. Bakteriyolojik kültür, mantarkültürü veya virüs kültürü gibi testler, enfeksiyonun tipini belirlemede kullanılır.
Mikroskobik İnceleme (Dermatoskopi): Cilt lezyonlarının yüzeyini büyütüp detaylı şekilde incelemek için kullanılan bir cihazla yapılan bir testtir. Melanom ve diğer cilt kanserlerinin erken teşhisinde oldukça faydalıdır. Bu yöntemle, benlerin veya şüpheli lezyonların özellikleri (rengindeki değişiklikler, şekli, sınırları) daha net bir şekilde değerlendirilebilir.
Kan Testleri: Kan tahlilleri, bazı deri hastalıklarının tanısında yardımcı olabilir. Örneğin, lupus, sedef hastalığı, atopik dermatit gibi hastalıkların teşhisinde bazı spesifik antikor testleri yapılabilir. Tam kan sayımı (CBC), anti-dsDNA, C-reaktif protein (CRP), erythrocyte sedimentation rate (ESR) gibi testler, iltihaplı deri hastalıklarının tanısına katkı sağlayabilir.
Alerji Testleri: Patch testi veya prick testi, deri hastalıklarının alerjik kökenli olup olmadığını belirlemek için kullanılır. Alerjik dermatit veya egzama gibi hastalıkların tedavisinde alerjenlerin tespiti önemlidir. Gıda veya çevresel alerjenlere karşı vücutta oluşan reaksiyonları test etmek için kullanılabilir.
Viral Testler: Herpes simplex virüsü (HSV), varicella zoster virüsü (zona) gibi virüslerin tanısını koymak için kullanılan testlerdir. Viral kültürler veya serolojik testler ile virüs varlığı araştırılır ve kontrol edilebilir.
Ahşap Lamba Testi: Ahşap lamba, ultraviyole ışık yayan bir cihazdır. Ciltteki herhangi bir lezyon üzerine uygulandığında lezyonun özelliklerine göre farklı renklerde ışıklar yansıtır. Mantar, bakteri enfeksiyonları, pigment değişiklikleri ve bazı hastalıkların tanısında kullanılır.
Dermatofit Testi: Dermatofitler ciltte mantar enfeksiyonlarına yol açan mikroorganizmalardır. Ciltteki mantar enfeksiyonlarının türünü belirlemek için kültür veya mikroskopik inceleme kullanılır.
Pigmentasyon Testleri: Melazma veya vitiligo gibi pigment bozukluklarının teşhisinde, deri pigmentasyonunu değerlendiren testler kullanılabilir. Bu testler, cildin renk değişimi ve lekelenmelerini analiz eder.
Fungal Enfeksiyonlar İçin KOH Testi: Tırnaklar ve ciltteki mantar enfeksiyonlarını tespit etmek için kullanılan bir testtir. Mantarlar, KOH çözeltisiyle işleme alındığında mikroskopla daha net görünebilir.
Bu testler, cilt hastalıklarının doğru şekilde tanınmasını sağlar ve tedavi sürecinin daha etkili olmasına yardımcı olur. Herhangi bir cilt rahatsızlığı durumunda dermatologa başvurarak gerekli testlerin yapılması önemlidir.
Cilt Hastalıklarında Tedavi Yöntemleri
Cilt hastalıklarının tedavisinde çeşitli yöntemler uygulanabilir:
- İlaç Tedavisi: Kremler, antibiyotikler ve antihistaminikler kullanılır.
- Lazer Tedavisi: Akne izleri, leke tedavisi ve cilt gençleştirme için uygulanabilir.
- Fototerapi (Işık Tedavisi): Sedef hastalığı gibi bazı dermatolojik rahatsızlıklarda kullanılır.
- Cerrahi Müdahale: Cilt kanseri veya büyük lezyonların alınması için gerekebilir.
- Kriyoterapi (Dondurma Tedavisi): Siğil ve bazı cilt lezyonlarının tedavisinde uygulanır.
Dermatolojide/Cilt Hastalıklarında Allerji Testi
Cilt hastalıklarında alerji testi, ciltteki belirtilerin alerjik reaksiyonlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek amacıyla yapılan bir testtir. Bu test, vücudun belirli maddelere nasıl tepki verdiğini anlamak için kullanılır. Alerji testleri, cilt hastalıklarının doğru bir şekilde teşhis edilmesine ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesine yardımcı olabilir.
Cilt hastalıklarında kullanılan alerji testleri
Derin Cilt Prick Testi (Skin Prick Test – SPT): En yaygın alerji testlerinden biridir ve alerjik rinit, astım ve egzamaya neden olan maddeleri tespit etmek için kullanılır.Test sırasında, alerjenler (örneğin, polen, hayvan tüyleri, toz akarları) cilde küçük bir iğneyle enjekte edilir. Eğer kişi alerjisi varsa, bu bölgede şişlik ve kızarıklık oluşur.
Cilt Yama Testi (Patch Test): Ciltte kontakt dermatit gibi alerjik reaksiyonları incelemek için kullanılır. Alerjenler, deri altına küçük bir bantla yerleştirilir ve ciltte birkaç gün boyunca bekletilir. Alerjenin ciltle teması sonucu alerjik reaksiyonlar, kızarıklık, şişlik veya kaşıntı gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
Intradermal Test: Alerjen maddeler deri altına enjekte edilir ve test, cilt reaksiyonlarının oluşup oluşmadığını değerlendirir. Şiddetli alerjilerde (örneğin, böcek ısırıkları) kullanılır.
Kan Testi: Cilt üzerinde doğrudan bir test yapılmadan kan örneği alınarak alerjenlere karşı bağışıklık yanıtı (IgE antikorları) incelenir. Kan testi, cilt testi yapılamayan durumlarda tercih edilebilir. Çeşitli alerjenlere karşı vücudun oluşturduğu IgE seviyelerini ölçer.
Eliminasyon Diyeti ve Alerjen Tespiti: Özellikle gıda alerjilerinin neden olduğu cilt hastalıkları (örneğin, egzama) durumunda kullanılır. Belirli yiyecekler diyetlerden çıkarılır, ardından gıda alerjenlerine karşı cilt reaksiyonları değerlendirilir.
Cilt Sağlığını Korumak İçin Öneriler
Cilt sağlığını korumak için şu önerilere dikkat etmek gerekir:
- Güneş koruyucu krem kullanarak cildi UV ışınlarından korumak.
- Dengeli beslenmek ve bol su tüketmek.
- Düzenli olarak cildi temizlemek ve nemlendirmek.
- Sigara ve alkol tüketimini sınırlandırmak.
- Dermatoloji muayenesini ihmal etmemek.
Dermatoloji uzmanı, cilt sağlığını korumak ve hastalıkları önlemek için önemli bir rol oynar. Erken teşhis ve doğru tedavi ile birçok dermatolojik rahatsızlığın kontrol altına alınması mümkündür.
Özel hastane cildiye bölümü erişim kolaylığı, hızlı ve nitelikli sağlık hizmeti sunduğu için hastalar tarafından sıklıkla tercih edilir. Cildiye muayenesi için yakın bir hastane arıyorsanız Magnet hastanesi Ankara’nın en merkezi ve ulaşımı kolay bölgesi olan Anadolu Meydanı Tandoğan’da bulunmaktadır.
Özel hastane dermatoloji/cildiye muayene ücreti, hastanenin politikalarına, uygulanan test ve işlemlere, Sgk, özel sağlık sigortası ve tamamlayıcı sağlık sigortası anlaşmalarına bağlı olarak değişebilir.
Magnet Hastanesi cildiye muayene fiyatları hakkında bilgi ve dermatoloji bölümünden randevu almak için lütfen 0312 212 80 80’i arayınız.
Online randevu için tıklayınız.
Mart;2025
Dermatoloji Branşında Görev Yapan Doktorlarımız
