Beynimiz, düşük elektrik akımları üretebilen karmaşık bir yapıya sahiptir. Elektroensefalografi (EEG), beyindeki elektriksel aktiviteyi kaydetmek için kullanılan bir testtir. Sinir hücrelerinin ürettiği elektriksel dalgaları ölçerek, EEG cihazı beyindeki işlevsel aktivitelerin varlığını, düzenini ve yerini belirler. Bu test, gümüş veya altın içeren alaşımlardan yapılmış elektrotların (ince kabloların) jel yardımıyla kafaya yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir ve birçok nörolojik hastalık hakkında bilgi sağlamak için kullanılır.
EEG neden yapılır?
EEG, aşağıdaki durumların teşhisi ve takibinde kullanılır:
- Epilepsi (sara) hastalığının teşhisi ve takibi
- Beyin iltihabı hastalıklarının teşhisi
- Kronikleşen baş ağrılarının nedeninin belirlenmesi
- Uyku bozukluğu hastalıklarının teşhisi
- Zihinsel engellilik, öğrenme güçlüğü, zihinsel gelişim geriliği durumlarının değerlendirilmesi
- Bilinç bulanıklığı veya kaybı ile seyreden psikiyatrik hastalıkların ayrıcı tanısı
EEG testi nasıl yapılır?
EEG testi, genellikle şu adımları içerir:
- Hastanın saçlı derisi temizlenir ve hazırlık yapılır.
- İnce kablolar ve tellerden oluşan elektrotlar, saçlı deriye yapıştırılmak üzere pasta veya jel yardımıyla uygulanır.
- Standart EEG testinin süresi yaklaşık 20 dakikadır, ancak bazı durumlarda süre uzatılabilir.
- Özellikle uyku sırasında nöbetlerin belirlenmesi amacıyla EEG çekimi uzatılabilir ve hastanın uyuması sağlanabilir.
- Bazı durumlarda, video-EEG adı verilen yöntem tercih edilir; bu durumda EEG birkaç gün boyunca yapılır ve hastanın aktiviteleri video olarak kaydedilir. Bu yöntem özellikle epilepsinin ayrıcı tanısı veya cerrahi öncesi kullanılır.
- Rutin EEG çekimi sırasında, beynin elektriksel tepkilerini daha iyi ölçmek için gözlerin açılıp kapatılması, derin nefes alınması veya ışık uyarıları gibi çeşitli uyarıcılar kullanılabilir. Bu işlemler, EEG çekimini yapan teknisyen tarafından hastaya yönlendirilir.
- Bu süreç boyunca beyin tepkileri kaydedilir, dijital ortamda dalgalar şeklinde kayıt altına alınır ve incelenir.
Bu sayede, beyindeki elektriksel aktiviteler ve tepkiler ölçülerek incelenir, nörolojik durumlar ve epilepsi gibi hastalıkların teşhisi veya takibi sağlanır.
EEG testinden önce ne yapmalıyım?
EEG testinden önce aşağıdaki adımları takip etmek önemlidir:
- Saçlı derinin temiz olması gerektiği için, testten önce saçın jöle, saç kremi gibi ürünlerle kirlenmemesi önemlidir.
- Test öncesinde alkol, uyku ilacı veya sakinleştirici gibi maddelerin kullanımı önerilmez. Ayrıca, testten en az 6 saat önce kafein içeren içeceklerin tüketilmemesi tavsiye edilir.
- EEG testi için ek bilgilere ihtiyaç olabilir. Daha önce yapılmış test sonuçları veya diğer radyolojik incelemeler varsa, bunların sonuçları getirilmelidir.
- Kan yoluyla bulaşan hastalıklar veya COVID-19 şüphesi varsa, bu durum nörofizyolog veya sağlık personeli ile paylaşılmalıdır.
- İşlem öncesinde kullanılan ilaçlar hakkında bilgi verilmelidir. Bu, testin doğru bir şekilde yorumlanabilmesi için önemlidir.
EEG uyku testinde nasıl kullanılır?
Uyku testi (polisomnografi/PSG), uykunun niteliğini belirlemek ve uyku bozukluklarının kökenini anlamak amacıyla kablolar aracılığıyla bütün gece boyunca yapılan bir kayıt işlemidir. Bu süreçte, bir dizi parametre kaydedilir:
- Uykunun Niteliği ve Aşamaları: Kişinin hangi uykuda olduğu, derin uyku, REM uykusu gibi farklı uyku evreleri belirlenir.
- Solunum ve Horlama: Solunum ritmi, nefes durmaları, horlama sıklığı ve yoğunluğu kaydedilir.
- Oksijen Seviyeleri: Kanın oksijen düzeyi izlenir, özellikle uykuda düşüşler incelenir.
- Vücut Hareketleri ve Pozisyon Değişiklikleri: Uyku sırasında vücut hareketleri, yatış pozisyonları gibi veriler kaydedilir.
- Kalp Ritmi ve Elektrokardiyografi (EKG): Kalp ritmi ve kalp atışlarına ilişkin bilgiler takip edilir.
Uyku testi, uykuda fark edilmeyen durumların belirlenmesinde önemlidir. Bu durumlar arasında horlama, uyku sırasında nefes durmaları (apne), periyodik bacak hareketleri, uyku sırasında yeme bozuklukları, uyku sırasında epilepsi nöbetleri, uykuda diş sıkma gibi sorunlar bulunabilir.
EEG kaydı, bu testin bir parçası olarak kullanılır. Beyin elektriksel aktivitesi, uyku ve uyanıklık durumları, uyku aşamaları ve olası beyin işlev bozuklukları gibi bilgileri kaydederek hekim tarafından incelenir ve yorumlanır. Bu kayıtlar, uyku sırasında meydana gelen beyin aktivitesinin detaylı bir analizini sağlar.
Bebeklerde EEG nasıl çekilir?
Bebeklerde EEG çekimi, genellikle bebek uyurken gerçekleştirilir. Bebeklerin uyku sırasında EEG çekimi daha etkilidir ve daha doğru sonuçlar elde etmek mümkün olabilir. Bebek, anne veya baba kucağında ya da beşiğindeyken uykuya daldığında elektrotlar yerleştirilir.
Yetişkinlerde olduğu gibi, bebeklerde de elektrotlar saçlı deriye yerleştirilir ve genellikle kafa derisine jöle veya jel uygulanarak elektrotlar sabitlenir. Bebek uykuya geçtiğinde veya huzurlu bir durumdayken EEG cihazıyla beyin aktivitesi kaydedilir.
Bebeklerin huzurlu ve uykulu olduğu bir zamanda EEG çekilmesi, daha az hareket ve daha stabil bir kayıt elde etmek için önemlidir. Bu durumda, doğru elektrot pozisyonları ve çekimin doğru zamanda yapılması, bebeklerdeki EEG çekiminin doğru ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.
EEG ne kadar sürer?
EEG (Elektroensefalografi) testi genellikle bir saat ile başlangıç yapar, ancak bu süre bazı değişkenlere bağlı olarak uzayabilir. Genellikle, hazırlık ve elektrotların yerleştirilmesi işlemi yaklaşık 20-40 dakika sürebilir. Bunun ardından EEG çekimi 20-40 dakika kadar sürebilir.
Bu süreç, özellikle nörolojik duruma, testin amaçlarına ve belirli gereksinimlere göre değişebilir. Bazı durumlarda, özellikle uzun süreli izlemeler veya belirli durumların tespiti için, EEG testi 2 saate kadar uzayabilir.
Genel olarak, hazırlık dahilinde EEG testinin 1 saat sürebileceği, ancak belirli durumlarda bu sürenin değişebileceği bilinmelidir.
EEG riskli mi?
EEG (Elektroensefalografi) çekimi genellikle güvenli bir testtir ve nadiren ciddi yan etkilere sebep olur. Genellikle şu durumlar geçerlidir:
- Ağrı veya acı hissi: EEG sırasında genellikle ağrı veya acı hissedilmez. Elektrotların yerleştirilmesi ve ciltteki jelin kuruması nedeniyle bazı durumlarda hafif bir rahatsızlık hissedilebilir.
- Baş dönmesi veya hafif rahatsızlık: Derin nefes alırken veya elektrotların yerleştirilmesi sırasında hafif baş dönmesi gibi durumlar yaşanabilir. Bu genellikle geçicidir ve rahatsızlık verici boyutta değildir.
- Elektrik çarpması veya ciddi riskler: Elektrotlar sadece beyin dalgalarını kaydeder, herhangi bir elektrik çarpması riski yoktur. EEG testi için ciddi bir risk genellikle söz konusu değildir.
- Nadir durumlarda nöbet tetiklenmesi: Bazı epilepsi hastalarında EEG sırasında nadiren nöbet tetiklenebilir. Ancak bu durum ender görülür ve tıbbi personel tarafından hemen müdahale edilir.
- Cilt reaksiyonları: Bazı durumlarda, elektrotların cilde teması veya kullanılan jelin bazı bileşenleri nedeniyle çekim sonrasında ciltte kızarıklık veya tahriş olabilir. Genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden geçer.
Genel olarak, EEG çekimi güvenli bir testtir ve ciddi riskler nadiren görülür. Ancak herhangi bir endişe veya rahatsızlık durumunda, bu konuda tıbbi personelle iletişime geçmek önemlidir.
EEG gebelere yapılır mı?
Genel olarak, EEG (Elektroensefalografi) hamilelik sırasında da yapılabilir. Ancak, birçok tıbbi işlemde olduğu gibi, hamilelik durumu dikkate alınmalıdır. Hamilelik sırasında yapılan herhangi bir tıbbi testte olduğu gibi, potansiyel riskler ve faydalar dikkate alınmalıdır.
EEG genellikle non-invaziv (cerrahi müdahale gerektirmeyen) bir testtir ve genellikle hamilelik sırasında kullanılan manyetik alanlar, radyasyon gibi unsurlar içermez. Elektrotlar baş derisine yerleştirilir ve beyin aktivitesini kaydeder. Bu nedenle, genellikle hamilelik sırasında riskleri minimaldir.
Ancak, hamilelik durumu her birey için farklılık gösterebilir. Bazı durumlarda, özellikle yüksek riskli hamileliklerde veya hamilelik sürecindeki belirli sağlık durumları olan bireylerde, tıbbi uzmanlar başka bir yol izleyebilir veya testi erteleyebilir.
Eğer hamilelik sırasında bir EEG yapılması gerektiği düşünülüyorsa, bu durumu hamilelik sürecini takip eden doktor veya sağlık uzmanıyla paylaşmak önemlidir. Doktor hem bebeğin hem de annenin sağlığını dikkate alarak, testin yapılmasının uygun olup olmadığına karar verebilir.
EEG testinde anestezi yöntemi uygulanıyor mu?Formun Üstü
Genellikle EEG (Elektroensefalografi) testi sırasında anestezi kullanılmaz. Yetişkinlerde ve çoğu durumda, EEG testi için anestezi uygulanmaz.
Ancak, bazı özel durumlarda (örneğin, bebeklerde veya küçük çocuklarda), EEG testi sırasında uygun verilmiş bir uyku arttırıcı ilaç kullanılabilir. Bu ilaç, çocuk doktoru veya uzmanı tarafından önerilir ve denetlenir. Bu ilaç yardımıyla, çocuk uykuya dalabilir ve EEG testi uykuda gerçekleştirilebilir.
Ancak genel olarak, çoğu durumda yetişkinlerde ve büyük çocuklarda EEG testi için anestezi gerekli değildir. Bu test, genellikle uyanık bir şekilde yapılır ve elektrotların yerleştirilmesi ve beyin aktivitesinin kaydedilmesi sırasında anestezi uygulanmaz.
EEG testinden önce düzenli olarak kullanılan ilaçlar alınır mı?
Evet, genellikle EEG (Elektroensefalografi) testi öncesinde düzenli olarak kullanılan ilaçların alınması normaldir ve herhangi bir sakıncası yoktur. Ancak, bu durumda uzman bir sağlık profesyoneline, genellikle bir doktora veya EEG testini yönetecek olan uzmana bu ilaçlar hakkında bilgi vermek önemlidir.
Çünkü bazı özel durumlarda, özellikle belirli ilaçlar veya sağlık durumları söz konusu olduğunda, hekim bazı ilaçların o gün kullanılmasını önermeyebilir veya özel talimatlar verebilir. Bu nedenle, düzenli olarak kullanılan tüm ilaçların ve sağlık durumunun EEG testi öncesinde sağlık profesyoneliyle paylaşılması önemlidir. Bu, testin doğru bir şekilde yönetilmesi ve sonuçların doğru bir şekilde yorumlanması için önemlidir.
EEG sonucu nasıl öğrenilir?
EEG (Elektroensefalografi) testinin ardından, uzmanlar kaydı yorumlar ve sonuçlarıyla birlikte genellikle EEG isteyen doktora iletilir. Bu nedenle, EEG sonuçlarını aynı gün almak mümkün olmayabilir. EEG sonuçlarının elde edilmesi, kaydın incelenmesi ve yorumlanması birkaç gün veya 1 hafta gibi bir sürebilir.
Sonuçlar genellikle bir nörolog veya uzman tarafından analiz edilir ve ardından ilgili doktora veya sağlık profesyoneline iletilir. Doktorunuz, sonuçları aldıktan sonra size test sonuçlarını ve yorumlarını iletecektir. Genellikle sonuçlarınızın değerlendirilmesi ve size iletilmesi birkaç günü bulabilir, bu süre içinde sabırlı olmanız önemlidir.
Eğer sonuçları hakkında herhangi bir endişeniz veya sorunuz varsa, sonuçları almak için belirtilen süre içinde doktorunuzla iletişime geçmekten çekinmeyin. Bu şekilde, herhangi bir şüphe veya sorununuz varsa, doktorunuzla detaylı bir şekilde konuşabilir ve açıklama alabilirsiniz.