Kalça kireçlenmesi, genellikle toplumda yanlış bir inançla ilişkilendirilen bir tabloya benzemez. İçeriden bakıldığında, kalça eklemi üzerinde bir “çaydanlık dibindeki kireçlenme” görüntüsü bulunmaz. Bunun yerine, kireçlenme durumunda, her iki yüzey arasındaki kıkırdak aşınır ve bu da iki kemiğin birbirine sürtünmesine yol açar. Uzun süreli sürtünme sonucunda kalça eklemi, koksartroz olarak adlandırılan bir kireçlenme tipi geliştirebilir.
Erken aşamada kalça kireçlenmesine müdahale edilirse, cerrahiye gerek kalmadan tedavi planlanabilir. Ancak ileri evrelerde, cerrahi kaçınılmaz olabilir. Neyse ki, günümüzde kullanılan seramik protezler ile başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir. Bu protezler, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve kalça ağrılarını azaltmak için etkili bir çözüm sunar.
Gençlerde travma sonrası kalça kireçlenmesi
Travma geçiren gençlerde de kalça kireçlenmesi görülebilir. Kalça kireçlenmesi, özellikle femur başı olarak adlandırılan kalça eklemi üzerindeki top kısmında, kıkırdakta aşınma veya yıpranma sonucu meydana gelen bir durumdur. Kalça eklemi, diğer eklemlere göre daha az beslenme alır, bu nedenle bu bölgede kan akışı diğer eklemlerdeki kadar yoğun değildir. Bu durum, ilk sorunların genellikle kalça eklemi bölgesinde ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kalça kireçlenmesi, genellikle diz kireçlenmesi veya bel ağrısı gibi diğer eklem sorunları olan hastalarda görülür. Eğer genç yaşlarda travma olmamışsa, kalça kireçlenmesi genellikle 55-60 yaşından sonra ortaya çıkar.
Kalça kireçlenmesi, özellikle şu kişilerde ve durumlarda görülebilir:
- Bel veya diz sorunları yaşayan kişilerde
- İleri yaşta olanlarda
- Doğuştan kalça çıkığı olanlarda
- Kalça eklemi sorunu olan hastalarda
- Uzun süre steroid kullananlarda
Erken dönemde destek tedavilerin fayda sağladığına dair bulgular mevcuttur.
Kalça kireçlenmesinde, dinlenme sırasında ağrı olması ve yürürken ağrının artması önemli belirtiler arasındadır. Genellikle hastalar, kalça kireçlenmesi durumunda ilaç tedavisi ve fizik tedavi gibi yöntemlere başvururlar. Erken dönemde teşhis edilen kalça kireçlenmesinde, kök hücre tedavisi, PRP (Platelet Rich Plasma), kolajen ve diğer destek tedavilerinden fayda sağlanabilir. Ancak, ilerleyen dönemlerde cerrahi müdahale genellikle gerekebilir. Cerrahi operasyonlarda, kalça protezi implantasyonu yaygın bir uygulamadır.
Kalça kireçlenmesinin belirtileri şunlar olabilir:
- Kalça eklem hareketleri sırasında ağrı hissi
- Kasık bölgesine yayılan ağrı
- Sağdan sola dönüşlerde, oturup kalkarken özellikle kalça bölgesinde hissedilen ve bacağa yayılan ağrı
Kalça protezi ameliyatı, hareket özgürlüğünü sağlamada önemli bir rol oynar.
Kalça ekleminin %50’sinden daha azını tutan bir sorun varsa, kurtarıcı ameliyatlara başvurulabilir. Bu tür tedaviler arasında yüzey artroplastisi veya kıkırdak/kemik nakli yer alır. Kalça protezi cerrahisi gerekiyorsa, hastaya ergonomik sağlayan seramik protezler tercih edilir. Bu tür protezlerin aşınması daha azdır.
Kalça protezi ameliyatından sonra, hasta genellikle hastanede 3 gün yatırılır ve 3. günün sonunda yürüyebilir hale gelir. Ameliyat sonrasında, özellikle hastanın yürüyebilmesi için çaba gösterilir. Yaklaşık 1,5 – 2 ay sonra, hasta genellikle günlük yaşamına kısıtlama olmadan geri dönebilir.
Ameliyat sonrasında, hastanın kilo kontrolü, fizik tedavi ve uygun egzersizlerle gerekli kasların güçlendirilmesi önemlidir. Bu, protezin uzun vadeli dayanıklılığını artırabilir ve hastanın ameliyat sonrası iyileşme sürecini destekleyebilir.
Protez hiç yokmuş gibi!
Ameliyat sonrası, hastanın yaşam tarzı belirlenir. Bu süreçte tuvalet eğitimi de dahil olmak üzere, hastanın oturuş ve kalkışı gibi günlük aktiviteleri nasıl gerçekleştirmesi gerektiği konusunda eğitim verilir. Doktorun önerdiği şekilde, genellikle 3 aya kadar belirli hareket kısıtlamaları olabilir. Ancak bu sürenin ardından, hastaya genellikle pek bir kısıtlama getirilmez.
Özellikle kas düzeyi iyi olan ve genç hasta gruplarında, kalça protezi ameliyatı oldukça başarılı sonuçlar elde edebilir. Bu hastalar, protezlerinin varlığına rağmen hayatlarına neredeyse hiçbir kısıtlama olmadan devam edebilirler. Ameliyat sonrası rehabilitasyon ve fizik tedavi desteği ile hastalar, normal yaşamlarına geri dönebilir ve protezlerinin varlığını hissetmezler.
Ameliyattan sonra tüm vücudu güçlendirici sporlara yönelmek önemlidir!
Kalça protezi ameliyatından sonra sadece kalça eklemi değil, aynı zamanda bel ve diz gibi diğer bölgeleri de koruyacak egzersizlere odaklanmak önemlidir. Vücuttaki kasları güçlendirmek de oldukça önemlidir. Çünkü kalça eklemi ile ilişkili olan egzersizlerde belin de güçlenmesi gereklidir. Bu nedenle, bütün vücudu çalıştıran ve belirli bir bölgeye aşırı yüklenmeyen sporlar tercih edilmelidir. Yüzme, aletli pilates gibi sporlar, kas güçlenmesini sağlayarak vücudu dengede tutmaya yardımcı olur.
Bisiklet sürmek de kalça protezi sonrası rehabilitasyonda faydalı olabilir. Ancak, ayakların pedala yetiştiği şekilde, yani ayakların ucu ucuna pedala basıldığı 25 derece ile bisiklet sürmek özellikle tavsiye edilir. Bu, kalça ve diz eklemlerini korurken aynı zamanda kas güçlenmesine de katkıda bulunabilir.
Kalça kireçlenmesi için ne yapmalı?
Kalça kireçlenmesi için bir dizi tedavi seçeneği ve yönetim stratejisi mevcuttur. Kalça kireçlenmesi için yapılabilecekler:
- İlaç tedavisi: Doktorunuz ağrıyı hafifletmek ve iltihabı azaltmak için reçeteli veya reçetesiz ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) veya kortikosteroid enjeksiyonları önerebilir.
- Fizik tedavi ve egzersiz: Fizik tedavi, eklem hareketliliğini artırmak, kasları güçlendirmek ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz programları, kalça kireçlenmesi semptomlarını hafifletebilir ve yaşam kalitesini artırabilir.
- Kilo kontrolü: Fazla kilo taşıyan kişilerde kalça kireçlenmesi semptomları daha şiddetli olabilir. Kilo kaybı, eklem üzerindeki yükü azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
- Diet ve beslenme: İyi bir beslenme, eklem sağlığını destekleyebilir. Özellikle anti-enflamatuar besinlerin tüketilmesi ve omega-3 yağ asitleri alımının artırılması faydalı olabilir.
- Destekleyici aygıtlar: Yürüme sırasında destekleyici cihazlar kullanmak, eklem üzerindeki stresi azaltabilir. Örneğin, baston veya yürüme çubukları kullanmak eklem ağrısını azaltabilir.
- Sıcak ve soğuk terapi: Sıcak kompresler veya soğuk paketler kullanarak ağrı ve iltihabı hafifletebilirsiniz. Bazı kişiler sıcak uygulamalardan daha fazla fayda görürken, diğerleri soğuk terapiden daha fazla fayda sağlar.
- Alternatif tedavi yöntemleri: Bazı kişiler akupunktur, masaj terapisi veya yoga gibi alternatif tedavi yöntemlerinden fayda görebilir. Ancak bu yöntemleri kullanmadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
Kalça kireçlenmesi için en uygun tedavi planı, semptomların şiddeti, yaş, sağlık durumu ve diğer faktörler gibi kişisel özelliklere bağlı olarak belirlenir. Bu nedenle, en etkili tedavi planı için bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.
