Burun kanaması

Burun kanaması, yaygın bir şikayet olup tıbbi terimle “epistaksis” olarak bilinir. Genellikle kendiliğinden durma eğilimindedir ancak bazen sık tekrarlayabilir veya nadiren yaşamı tehdit eden bir durum olabilir. Özellikle küçük çocukların ebeveynlerinde kaygıya yol açabilir. Burun kanaması genellikle burun mukozasındaki ince ve iyi kan damarlarının yaralanması sonucunda ortaya çıkar. Bu kanamaların yaklaşık %90’ı burun ön kısmındaki birleşen kan damarlarında meydana gelir.

Burun kanaması türleri nelerdir?

Burun kanaması, genellikle iki türde olabilir: ön kanamalar ve arka kanamalar. Ön kanamalar, çoğu burun kanamasının kaynağı olan burun ön kısmındaki kan damarlarından meydana gelir. Genellikle burun boşluğunu ortadan ikiye ayıran nazal septumun Kiesselbach pleksusu adı verilen bölgesindeki damarların birleşmesiyle oluşur. Bu tür kanamalar genellikle evde veya sağlık merkezlerinde kolaylıkla kontrol edilebilir.

Arka burun kanamaları ise daha az yaygındır. Genellikle yaşlı bireylerde görülme eğilimindedir. Bu tür kanamalar, burun arka kısmındaki atar damarlardan kaynaklanır. Arka burun kanamaları daha karmaşık olabilir ve genellikle bir kulak burun boğaz uzmanının müdahalesini gerektirir. Bu durum, hastanede tedavi gerektirebilir.

Burun kanamalarının gerçek yaygınlığı net olarak bilinmemektedir, çünkü çoğu vakada kendiliğinden durma eğilimindedir ve rapor edilmezler. Ancak bazen ani ve korkutucu olabilirler. Ciddi kanamalar veya sık tekrarlayan kanama durumunda acil tıbbi yardım ve acil servis tedavisi gerekebilir.

Tedavi gerektiren durumlar genellikle kanamanın şiddetli olması veya sık tekrar etmesi durumunda ortaya çıkar. Tedavinin etkinliği, klinik durum, tedaviyi gerçekleştiren doktorun deneyimi ve sağlık tesislerinin imkanlarına bağlı olarak değişebilir. Ancak çoğu durumda, ciddi olmayan kanamalar evde basit yöntemlerle kontrol altına alınabilir.

Burun kanaması neden olur?

Burun kanaması, üç ana kategori altında incelenebilir: yerel nedenler, sistemik nedenler ve idiyopatik nedenler.

Yerel nedenler:

En sık burun kanaması nedeni burun travmasıdır. Burun kırıkları olmasa bile travma sonucu burunda kanama meydana gelebilir.

Diğer önemli nedenler arasında yüz travması, burun içine yerleşmiş yabancı cisimler, burun veya sinüs enfeksiyonları ve uzun süre kuru havanın solunması bulunmaktadır. Çocuklarda, yerel tahriş veya üst solunum yolu enfeksiyonları sıkça burun kanamasına neden olabilir. Küçük çocuklarda burun içine yerleşmiş fıstık, bezelye, inci veya düğme gibi yabancı cisimler kanamaya yol açabilir. Nadiren, burundaki anatomik problemler de burun kanamasına neden olabilir. Ayrıca burun estetiği ameliyatları sonrası da geçici burun kanaması gözlemlenebilir. Açık veya kapalı rinoplasti teknikleriyle yapılan estetik operasyonların ardından hastaların bazıları bu durumu yaşayabilirler.

Sistemik nedenler:

Burun kanaması, alerjik rinit, kronik sinüzit, hipertansiyon, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, kanla ilişkili kanserler gibi sistemik hastalıklarda artış gösterebilir. Yaşlılık ve soğuk havanın da burun kanaması riskini artırdığı bildirilmektedir.

Hipertansif hastalarda, epistaksis (burun kanaması) damar kırılganlığındaki artışa bağlı olarak daha yaygın olabilir. Ancak hipertansiyon nadiren doğrudan bir neden olup, genellikle kan basıncındaki ani yükselmeler kanamaya yol açabilir.

Sol burun kanaması neden olur?

Sol burun kanamasının sağ burun kanamasından daha sık görülmesinin ana nedenlerinden biri, sol burundaki kılcal damarların sağ taraftakilere göre daha hassas olmasıdır. Bu durum, sol burunda daha sık burun kanamasına yol açabilir.

Sağ burun kanaması neden olur?

Sağ burun kanaması, sol burun kanamasıyla benzer nedenlere sahip olabilir. Sağ burundaki kılcal damarlar, sol taraftakilere göre daha hassas olabilir ve bu durum sağ burun kanamasının daha sık görülmesine yol açabilir.

Aniden burun kanaması nedenleri nelerdir?

Ani burun kanaması, bir dizi farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunlar arasında buruna gelen darbe, burun karıştırma, burunda yabancı bir cisim bulunması, enfeksiyon hastalıkları gibi faktörler yer alır. Ayrıca, kuru hava, kanama bozuklukları gibi durumlar da ani burun kanamasına sebep olabilir. Ancak, bazı durumlarda ani burun kanaması ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Örneğin, yüksek tansiyon, kanama bozuklukları veya burun kanseri gibi hastalıklar ani burun kanamasına yol açabilir. Bu nedenle, ani ve tekrarlayan burun kanamaları durumunda bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Tek taraflı burun kanaması nedenleri nelerdir?

Tek taraflı burun kanaması, genellikle sol veya sağ burundaki kılcal damarların yaralanması sonucu meydana gelir. Ancak, nadir durumlarda tek taraflı burun kanaması ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Örneğin, burun kanseri, tek taraflı burun kanamasına yol açabilir. Bu tür belirtiler durumunda, bir sağlık uzmanına danışmak ve gerekli incelemeleri yapmak önemlidir.

Sürekli burun kanaması neden olur?

Sürekli burun kanaması, genellikle burun mukozasının kuruması veya kanama bozuklukları gibi durumlar nedeniyle oluşabilir. Bununla birlikte, nadir durumlarda burun kanseri gibi ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Bu tür sürekli kanama sorunları yaşayan kişilerin, bir sağlık uzmanına danışarak detaylı bir değerlendirme yaptırmaları önemlidir.

Burun kanaması nasıl geçer?

Burun kanaması genellikle evde tedavi edilebilir. Kanama durdurma yöntemleri şunlardır:

• Başınızı hafifçe öne eğin ve ağızdan nefes alın. Kanın yutulmamasına dikkat edin.
• Kanayan burun deliğini nazikçe bir parmağınızla sıkın ve 5-10 dakika süreyle baskı uygulayın. Bu, genellikle kanamanın durmasına yardımcı olur.
• Kanama durmazsa, burun deliğine buzlu bir bez ya da buz torbası yerleştirerek soğuk kompres yapın. Bu, damarların büzülmesine ve kanamanın durmasına yardımcı olabilir.
• Eğer kanama durmaz veya sık sık tekrarlıyorsa, bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Kanama kontrol altına alınmadığında veya sık sık tekrarladığında, tıbbi yardım almak önemlidir. Ancak, yukarıdaki adımlar genellikle basit burun kanamalarını durdurmak için etkili olabilir. Unutmayın, herhangi bir sağlık sorununda doktorunuza danışmak en uygun yaklaşımdır. Bu tavsiyeler bir tıbbi uzmanın tavsiyesi yerine geçmez.

Burun kanaması nasıl durdurulur?

Burun kanaması genellikle hafif olabilir ve evde uygulanabilecek bazı adımlarla durdurulabilir:

• Sakin olun: Panik yapmak kanamanın şiddetini artırabilir. Sakin olmak ve derin nefes almak önemlidir.
• Doğru pozisyon: Kanayan kişi dik bir pozisyonda oturmalı ve başını hafifçe öne eğmelidir. Başını geriye atmak kanamanın daha fazla olmasına yol açabilir.
• Burun deliklerini sıkıştırma: Baş ve işaret parmaklarınızla kanayan burun deliklerini nazikçe sıkarak baskı uygulayın. Yaklaşık 10 dakika süreyle bası uygulamak kanamanın durmasına yardımcı olabilir.
• Kanın yutulmaması: Kanama durduğunda ağızdan kanı yutmayın. Bu durum mide bulantısına veya kusmaya neden olabilir.
• Hareketlerden kaçınma: Kanama durduktan sonra burunun tahriş olmasını önlemek için sümkürmek, burunu karıştırmak veya sert şekilde üflemekten kaçının.
• Nemlendirme: Kuru hava burun mukozasını kurutabilir, bu da kanamalara yol açabilir. Nemlendirici merhemler veya tuzlu su spreyleri gibi burun nemlendiricileri kullanmak faydalı olabilir.
• Doktora başvurma: Kanama 15-20 dakika içinde durmazsa veya sık sık tekrarlıyorsa, bir sağlık profesyoneline veya acil servise başvurmak önemlidir.

Bu adımlar genellikle basit burun kanamalarında etkili olabilir. Ancak, sürekli veya şiddetli burun kanamaları veya altta yatan sağlık sorunları varsa, bir doktora danışmak önemlidir. Bu tavsiyeler tıbbi tavsiyenin yerini alamaz.

Çocuklarda burun kanaması tedavisi

Çocuklarda burun kanaması genellikle hem ebeveynlerin hem de çocuğun endişelenmesine neden olabilir. Çoğu durumda, çocuklarda gözlenen burun kanamaları kendini sınırlayabilen ve zararsızdır. Genellikle evde kontrol altına alınabilirler. Bu tür kanamalar, genellikle burnun ön kısmından kaynaklanır ve yetişkinlerde olduğu gibi basit önlemlerle durdurulabilir.

Çocuklarda burun kanamaları en sık olarak 2 ile 10 yaş arasında görülür. Ancak, bebeklerdeki burun kanamaları nadir görülür ve bir sağlık uzmanı tarafından daha ayrıntılı bir değerlendirme gerektirir. Çoğu çocukta burun kanaması nadiren oluşsa da, bazı çocuklar daha sık tekrarlayan burun kanamaları yaşayabilirler.

Çocuklarda burun kanaması tedavisi, genellikle yetişkinlerde olduğu gibi benzer şekilde yapılır ve genellikle kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Ancak, ciddi tıbbi durumlardan kaynaklanan burun kanamaları tedavisi daha zor olabilir ve mutlaka uzman bir sağlık kuruluşunda tedavi gerektirebilir.

Çocuklarda burun kanamasını durdurmak için şu adımları izleyebilirsiniz:

• Çocuğu sakinleştirin ve rahatlatın. Panik yapmamasını sağlayın.
• Oturmasını veya hafifçe öne eğilmesini sağlayarak başını yukarıda tutun. Bu kanamanın durmasına yardımcı olabilir.
• Burun deliklerini hafifçe sıkarak kanama bölgesine basınç uygulayın. Yaklaşık 10-15 dakika boyunca burun deliklerini sıkın.
• Soğuk bir kompres veya buz torbası kullanarak burun köprüsüne (burnun üst kısmına) hafifçe basın. Bu, kan damarlarının büzülmesine yardımcı olabilir.
• Burun içine nemlendirici uygulayın. Burun kanamasının kuruluktan kaynaklanması durumunda, burun içine vazelin veya burun nemlendirici krem uygulayarak kanamanın önlenmesine yardımcı olabilirsiniz.

Ancak, kanama 20 dakikadan fazla sürerse veya sık sık tekrarlıyorsa, hemen bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Ayrıca, kanamanın şiddetli olduğunu düşünüyorsanız veya çocuğunuz başka sağlık sorunları yaşıyorsa, bir sağlık uzmanından yardım alın.

Hangi durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulmalı?

Herhangi bir kişinin burun kanaması yaşadığında sağlık kuruluşuna başvurması gereken durumlar arasında şunlar bulunabilir:

• Tekrarlayan burun kanaması atakları: Eğer kişi sık sık burun kanaması yaşıyorsa veya kanama atakları tekrar ediyorsa, bu durumda bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.
• Burun dışında ek kanamalar: İdrar, dışkı veya başka yerlerde kanamalar varsa, bunlar burun kanamasıyla ilişkili olabilir ve ciddi bir durumu işaret edebilir. Bu durumda tıbbi yardım alınmalıdır.
• Kolay morarma: Vücutta kolayca oluşan morluklar, kanama bozuklukları veya diğer ciddi tıbbi durumların belirtisi olabilir. Bu durumda bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı: Kan sulandırıcı ilaçları (örneğin, aspirin, warfarin, kumadin gibi) kullanan bir kişi burun kanaması yaşıyorsa, bu durumda doktora başvurmalıdır.
• Altta yatan hastalıklar: Karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı, hemofili gibi kan pıhtılaşmasını etkileyebilecek ciddi sağlık sorunları olan kişilerde burun kanaması durumunda doktora başvurulmalıdır.
• Kemoterapi sonrası burun kanaması: Son zamanlarda kemoterapi görmüş kişilerde burun kanaması varsa, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
• Kanamanın durmaması veya yeniden başlaması: 10 ila 20 dakika boyunca basınç uygulandıktan sonra kanamanın durmaması veya tekrar başlaması durumunda tıbbi yardım alınmalıdır.
• Birden fazla kanama atağı: Kısa süre içinde birkaç kez tekrarlanan veya çok miktarda kan kaybına neden olan burun kanamaları acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
• Eşlik eden diğer belirtiler: Baş dönmesi, bilinç kaybı, hızlı kalp atışı, nefes darlığı, kusma, yüksek ateş, vücutta döküntüler gibi eşlik eden belirtiler varsa, bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Bu belirtiler veya durumlarla karşılaşıldığında, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Acil durumlar söz konusuysa en yakın acil servise gidilmelidir.

Gebelikte burun kanaması neden olur?

Gebelik sırasında burun kanamasına yol açabilecek birçok neden vardır. En sık görülen nedenler şunlardır:

• Hormonal değişiklikler: Gebelik sırasında vücutta artan hormon seviyeleri, burun mukozasının şişmesine ve kanama eğiliminin artmasına neden olabilir. Özellikle hamilelikte östrojen ve progesteron gibi hormonların artışı, burun içindeki damarların genişlemesine ve mukoza dokusunun hassasiyetinin artmasına yol açabilir.
• Kuru hava: Gebelik sırasında burun mukozasının daha kuru olması da burun kanamasına neden olabilir. Kış aylarında veya kurak hava koşullarında, iç mekanlarda kurutucu ısıtma sistemleri kullanılması, burun mukozasının kurumasına ve çatlamasına yol açabilir.
• Enfeksiyonlar: Hamilelik sırasında soğuk algınlığı, grip, sinüzit gibi solunum yolu enfeksiyonları, burun mukozasının iltihaplanmasına ve hassasiyetinin artmasına neden olabilir. Bu durum da burun kanamasına zemin hazırlayabilir.
• Kanama bozuklukları: Gebelik sırasında bazı kadınlarda kanama bozuklukları oluşabilir. Trombosit sayısında değişiklikler veya pıhtılaşma faktörlerindeki değişiklikler, burun kanamasına yol açabilir.

Gebelikte burun kanaması genellikle yaygın, geçici ve genellikle ciddi bir sorun olmayabilir. Ancak, özellikle şiddetli ve sürekli burun kanamaları veya eşlik eden başka belirtiler varsa, mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. Gebelik sırasında herhangi bir sağlık sorunu hakkında endişeleriniz varsa veya belirtiler şiddetliyse, doktorunuza başvurmanız önemlidir.

Evde burun kanaması nasıl durdurulur?

• Bastırma: Burun kanaması durumunda burun deliklerinden birini veya her ikisini de hafifçe sıkın ve parmaklarınızla burun deliklerini 5 ila 10 dakika boyunca bastırın. Bu süre boyunca başınızı hafifçe öne eğmek kanamanın durmasına yardımcı olabilir. Kanın yutulmamasına dikkat edin.
• Buz kompresi: Burun kanaması olan bölgeye soğuk bir kompres veya buz torbası uygulamak, kan damarlarının büzülmesine ve kanamanın durmasına yardımcı olabilir. Bunun için buz torbasını ince bir bezle sararak doğrudan burnunuzun üst kısmına veya burun köprüsüne hafifçe bastırarak uygulayabilirsiniz.
• Baş pozisyonu: Kanama sırasında başınızı hafifçe öne eğmek ve burun deliklerini sıkarak, kanın boşaltım yoluna geri gitmesini engellemeye çalışın. Bu, kanamanın durmasına yardımcı olabilir.

Stres, vücuttaki kan damarlarını daraltabilir ve kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir. Bu durum, burun kanamasına yol açabilir. Stres, burun kanamasının bir nedeni olabilir; ancak burun kanamasının temel nedenleri genellikle burun mukozasının kuruması, travma, burun tıkanıklığı, enfeksiyonlar veya kan pıhtılaşması bozuklukları gibi durumlar olabilir.

Eğer sürekli veya sık sık tekrarlayan burun kanamaları yaşıyorsanız veya diğer belirtilerle birlikte gelişiyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Özellikle aşırı miktarda kan kaybı, baş dönmesi, bayılma hissi, sürekli kanama gibi durumlarda acil tıbbi yardım almak önemlidir.