Yemek borusu kanseri (Özofagus)

Yemek borusu kanseri, özofagus adı verilen sindirim sisteminin bir parçasında meydana gelen kanser türüdür. Özofagus, ağızdan mideye kadar uzanan, yiyecek ve sıvıların geçişini sağlayan bir tüptür. Yemek borusu kanseri, özofagusun iç yüzeyindeki hücrelerin anormal büyümesi ve çoğalması sonucu oluşur.

Boyundan başlayarak mideye kadar uzanan yaklaşık 25-30 cm uzunluğundaki özofagus adı verilen sindirim sistemi tüpünde ortaya çıkan kanserler, genellikle yemek borusu kanseri veya özofagus kanseri olarak anılır.

Yemek borusu kanseri (Özofagus) belirtileri

Yemek borusu kanseri, özofagus adı verilen sindirim sisteminin bir bölgesinde gelişen bir tür kanserdir. Bu kanserin belirtileri, tümörün yerleşim yerine ve evresine göre değişiklik gösterebilir. Yemek borusu kanseri belirtilerine dair daha ayrıntılı bir bakış:

• Yutma güçlüğü: Yemek borusu kanserinin en belirgin belirtisi genellikle yutma güçlüğüdür. Yemek yemek veya sıvı içmek sırasında zorluk yaşanabilir. Bu durum disfaji olarak adlandırılır.
• Takılma hissi ve ağrılı yutma: Yemek borusu kanseri belirtileri arasında takılma hissi ve yutma sırasında ağrı da bulunabilir.
• Ses kısıklığı: Boyun bölgesine yakın bir tümörün belirtisi olarak ses kısıklığı görülebilir.
• Öksürük: Göğsün orta bölgesinde ortaya çıkan yemek borusu kanseri öksürüğe yol açabilir.
• Reflü şikayetleri: Mideye yakın bölgede oluşan kanserler, şiddetli reflü şikayetleri ile kendini gösterebilir.
• Kanama: Nadir durumlarda yemek borusu kanseri kanamalara yol açabilir. Bu kanama genellikle ağızdan değil, bağırsak kanaması şeklinde olabilir.

Yemek borusu kanserinin evrelere göre belirtileri şu şekildedir:

• Evre 1: Bu evrede kanser belirti vermez ve genellikle tesadüfen veya taramalar sonucu fark edilir.
• Evre 2: Yutma güçlüğü bu evrenin belirtilerinden biridir. Nadir durumlarda takılma hissi ve bağırsak kanaması da görülebilir.
• Evre 3: Ciddi yutma güçlüğü görülür, katı gıda tüketimi zorlaşır. Özellikle yaşlı hastalarda salya akışı artabilir.
• Evre 4: Bu evrede metastazın olduğu bölgeye göre belirtiler farklılık gösterir. Ciddi kilo kaybı en sık rastlanan belirtilerden biridir. Soluk borusuna sıçramışsa öksürük, karaciğere sıçramışsa yan ağrıları, kemiklere sıçramışsa kemik ağrıları görülebilir.

Önemli not: Yukarıdaki belirtiler yemek borusu kanseri olabileceğini göstermeyebilir. Bu tür belirtiler farklı sağlık sorunlarının belirtileri olabilir. Eğer bu tür semptomlar yaşıyorsanız, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir. Erken teşhis, kanser tedavisinde önemli bir faktördür.

Yemek borusu kanserinin nedenleri

Yemek borusu kanserinin nedenleri hücre tipine göre farklılık gösterebilir. Kanserin farklı türlerinin nedenleri:

Yassı hücreli (Skuamoz) yemek borusu kanseri: Bu tür kanserin nedenleri arasında şunlar bulunabilir:

• Alkol ve sigara kullanımı: Uzun süreli alkol ve sigara kullanımı yemek borusu kanseri riskini artırabilir.
• Aşırı sıcak içecekler: Sürekli olarak aşırı sıcak içecekler tüketmek, yemek borusunun iç tabakasına zarar verebilir ve kanser riskini artırabilir.
• Yanmış-tütsülenmiş gıdalar: Yüksek ısıda pişirilmiş, yanmış veya tütsülenmiş gıdaların tüketimi de yemek borusu kanseri riskini artırabilir.

Adenokarsinom yemek borusu kanseri: Bu tür kanserin ana nedenleri şunlar olabilir:

• Reflü hastalığı: Uzun süreli ve kontrolsüz reflü (mide asidinin yemek borusuna geri kaçması), yemek borusunun iç tabakasını zayıflatabilir ve kanser riskini artırabilir.
• Barrett özofagus: Reflüye bağlı olarak yemek borusunun iç tabakasının değiştiği bir durum olan Barrett özofagus, yemek borusu kanseri riskini artırabilir.
• Alkol ve sigara kullanımı: Bu kanser türünde de alkol ve sigara kullanımının etkisi riski artırabilir.

Yemek borusu kanseri riskini artıran faktörlerden bazıları ise şunlar olabilir:

• Sağlıksız beslenme: Yüksek oranda kırmızı et tüketimi ve aşırı yağlı yiyeceklerin ağırlıklı olduğu beslenme tarzı yemek borusu kanseri riskini artırabilir.
• Yanmış gıdalar: Mangalda veya yüksek ısıda hazırlanan yanmış gıdaların sık tüketimi kanser riskini yükseltebilir.

Unutulmaması gereken bir nokta, yemek borusu kanserinin çoğu nedeninin engellenebilir faktörler olduğudur. Bununla birlikte, bazı nadir hastalıklar ve genetik etkenler de bu kanserin ortaya çıkmasına neden olabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli tıbbi kontrolleri takip etmek ve risk faktörlerini en aza indirmek yemek borusu kanseri riskini azaltmada önemli adımlardır.

Yemek borusu kanseri tanısı nasıl konulur?

Yemek borusu kanseri tanısı genellikle biz dizi tıbbi test ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak konulur. Yaygın olarak kullanılan bazı tanı yöntemleri:

Endoskopi: Bu yöntemde esnek bir tüp (endoskop) yemek borusunun içine sokulur. Endoskopun ucunda kamera bulunur, böylece doktor yemek borusunun içini görüntüleyebilir. Bu inceleme sırasında biyopsi alınabilir, yani şüpheli bölgelerden doku örnekleri alınarak laboratuvar incelemesi için gönderilir.

Biopsi: Endoskopi sırasında veya ameliyatla alınan doku örnekleri patoloji laboratuvarında incelenir. Bu örnekler kanser hücrelerini veya diğer anormallikleri belirlemeye yardımcı olur.

Görüntüleme testleri:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT): Bu görüntüleme yöntemleri, vücudun kesitli görüntülerini elde etmek için kullanılır. Yemek borusu kanserinin boyutunu, yayılma derecesini ve yakındaki dokulara etkisini değerlendirmede yardımcı olabilir.
• PET-Tarama: Pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması, kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Bu tarama aynı zamanda tedaviye yanıtın izlenmesinde de kullanılabilir.

Toraks röntgeni: Göğüs röntgeni, yemek borusu kanserinin akciğerlere yayılıp yayılmadığını değerlendirmede yardımcı olabilir.

Laparoskopi: Bu cerrahi yöntemde, karın bölgesine küçük bir kamera sokularak iç organlar incelenir. Kanserin yayılma durumu ve yaygınlığına dair daha fazla bilgi sağlayabilir.

Yemek borusu kanseri, birden fazla testin sonuçlarının bir araya getirilmesiyle ve uzman doktorların iş birliğiyle konulur. Tanı aşamasında elde edilen bilgiler kanserin türünü, evresini ve yayılma durumunu belirlemek için kullanılır. Bu bilgiler, tedavi planının oluşturulmasında önemlidir.

Yemek borusu kanseri tedavisi

Yemek borusu kanserinin tedavisi, hastalığın evresine ve tümörün konumuna bağlı olarak farklılık göstermektedir. Farklı evrelerdeki yemek borusu kanseri tedavisi:

Evre 3 Adenokarsinom veya yassı hücreli kanser:

• Kemoradyoterapi: Yüksek olmayan radyoterapi dozlarına kemoterapi eklenerek uygulanan bu tedavi, tümörün boyutunu küçültmeyi amaçlar.
• Ameliyat: Kemoradyoterapi sonrasında tümörün boyutu küçüldüyse ameliyat uygulanabilir. Ameliyatla tümör çıkarılır ve yemek borusunun yeniden yapılandırılması gerekebilir.

Evre 4 yemek borusu kanseri:

• Kemoterapi ve radyoterapi: Ameliyat uygulanamayan evre 4 kanserlerde, kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonu ile tümörün kontrolü sağlanmaya çalışır.

Boyun bölgesi yemek borusu kanseri:

• Kemoradyoterapi veya ameliyat: Boyun bölgesindeki kanserlerde kemoradyoterapi veya ameliyat gibi tedavi seçenekleri değerlendirilir. Araştırmalar, her iki yaklaşımın da benzer başarı sağlayabileceğini göstermektedir.

Göğüs bölgesi yemek borusu kanseri:

• Kemoradyoterapi veya ameliyat: Tümörün soluk borusunun üstünde ise kemoradyoterapi tercih edilirken, alt bölgede ise ameliyat düşünebilir. Ameliyatla tümör ve lenf bezleri çıkarılır, ardından mideden yeni bir yemek borusu oluşturulabilir.

Mideye yakın yemek borusu kanseri:

• Ameliyat: Mideye yakın bilgelerdeki tümörlerde ameliyatla tümörün ve gerektiğinde mide bölümünün çıkarılması gerekebilir. Yeni bir yemek borusu oluşturulduktan sonra özel bir beslenme rejimi ve dikkatli gıda tüketimi gerekebilir.

Tedavi planı, hastanın genel sağlık durumu, tümörün özellikleri ve yayılma derecesine göre belirlenir. Tedavi süreci multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve uzman doktorlar arasında iş birliği yapılır. Tedavi, hastanın yaşam kalitesini arttırmayı ve kanseri kontrol altına almayı amaçlar.

Yemek borusu kanseri kimlerde daha sık görülür?

Yemek borusu kanseri, özellikle aşağıdaki risk faktörlerine sahip kişilerde daha sık görülebilir:

• Sigara içme: Sigara içmek yemek borusu kanserini arttırabilir.
• Aşırı alkol kullanımı: Sürekli olarak aşırı miktarda alkol tüketmek yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Barrett Özofagusu: Barret özofagusu, mide asidinin yemek borusuna geri kaçtığı gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) sonucunda yemek borusunun iç yüzeyinde değişikliklerin oluştuğu bir durumdur. Bu durum yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Aşırı kilolu veya obez olma: Fazla kilolu veya obez olmak yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Beslenme alışkanlıkları: Yetersiz meyve sebze tüketimi, yüksek miktarda işlenmiş et veya kızarmış yiyecek tüketimi yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Aşırı sıcak sıvılar ve yiyecekler: Sürekli olarak aşırı sıcak sıvılar veya yiyecekler tüketmek yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Kronik reflü: Kronik asit reflüsü (GERD) yemek borusu kanseri riskini arttırabilir.
• Ailesel geçmiş: Ailesinde yemek borusu kanseri öyküsü bulunan kişilerde risk artabilir.
• Yaş: Yemek borusu kanseri genellikle 45 yaşın üzerindeki kişilerde daha sık görülür.

Yukarıda belirtilen faktörler yemek borusu kanseri riskini arttıran etkenlerdir, ancak herhangi bir bireyde bu faktörlerin varlığı yemek borusu kanseri gelişeceği anlamına gelmez. Sağlıklı yaşam tarzı tercihleri, düzenli sağlık taramaları ve doktor önerilerine uyum, kanser riskini azaltmada önemli bir rol oynayabilir.

Yemek borusu kanseri hastaları nasıl beslenmeli?

Yemek borusu kanseri hastalarının beslenmesi, tedavi süreci ve bireysel sağlık durumuna göre değişebilir. Ancak genel olarak aşağıdaki beslenme önerileri yemek borusu kanseri hastalarına yardımcı olabilir:

• Yumuşak ve kolay tüketilebilir yiyecekler tercih edin: Tedavi nedeniyle yutma güçlüğü yaşanabilir. Bu nedenle püre haline getirilmiş yiyecekler, çorba, yoğurt gibi yumuşak ve kolay tüketilebilen besinleri tercih etmek faydalı olabilir.
• Sık ve küçük öğünler tüketin: Büyük öğünler yerine gün içinde sık sık ve küçük miktarlarda beslenmek sindirim sistemini daha az zorlar.
• Yeterli Protein Alımına Dikkat Edin: Protein, iyileşme süreci için önemlidir. Tavuk, balık, yumurta, süt ürünleri gibi yüksek protein içeren besinleri tüketmeye çalışın.
• Meyve ve sebze tüketimine devam edin: Yumuşak meyveler ve sebzeler tüketerek vitamin ve mineral alımınızı sağlayın. Aynı zamanda lif içeriği sindirim sağlığını destekleyebilir.
• Sıvı alımını artırın: Tedavi ve yutma güçlüğü nedeniyle susuz kalma riski olabilir. Sıvı tüketimine özen gösterin. Suyun yanı sıra çorba, meyve suyu gibi sıvıları da tercih edebilirsiniz.
• Yağ tüketimini sınırlayın: Aşırı yağlı yiyecekler sindirim sorunlarına yol açabilir. Sağlıklı yağlar içeren zeytinyağı gibi seçenekleri tercih edin.
• Baharat ve aşırı sıcak yiyeceklerden kaçının: Baharatlı yiyecekler veya aşırı sıcak yiyecekler yemek borusu tahrişini artırabilir. Bu tür yiyecekleri mümkünse sınırlayın.
• Doktor ve beslenme uzmanınızla iletişimde kalın: Tedavi süreci boyunca doktorunuz ve bir beslenme uzmanıyla iletişim halinde olmak önemlidir. Bireysel ihtiyaçlarınıza göre özelleştirilmiş bir beslenme planı oluşturabilirler.
• Yavaşça ve iyi çiğneyerek yiyin: Yemekleri iyi çiğnemek, sindirime yardımcı olabilir. Acele etmeden yavaşça yemek yemeye çalışın.

Her hasta farklıdır ve tedavi süreci bireysel farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle doktorunuzun ve beslenme uzmanınızın önerilerine uymak en iyisidir.

Yemek borusu kanseri tedavi edilmezse ne olur?

Yemek borusu kanseri tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilir. Tedavi edilmediğinde aşağıdaki olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir:

• Kanser ilerlemesi: Yemek borusu kanseri tedavi edilmezse, kanser hücreleri hızla çoğalabilir ve çevre dokulara yayılabilir. Bu, kanserin ileri evrelerde tespit edilmesi durumunda tedavi seçeneklerini sınırlayabilir.
• Belirtilerin şiddetlenmesi: Yemek borusu kanseri belirtileri, tedavi edilmediğinde genellikle daha da kötüleşir. Yutma güçlüğü, ağrı, kilo kaybı gibi belirtiler artabilir.
• Yutma güçlüğünün artması: Yemek borusu kanseri, yutma güçlüğüne yol açabilir. Bu durum ilerledikçe yemek yeme ve beslenme zorlaşabilir.
• Beslenme sorunları: Yutma güçlüğü ve sindirim sorunları nedeniyle beslenme zorlaşabilir. Bu da kilo kaybına, zayıflamaya ve yetersiz beslenmeye yol açabilir.
• Ağrı ve rahatsızlık: İlerlemiş kanser durumunda ağrı ve rahatsızlık hissi artabilir. Bu da yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
• Metastazlar ve organ etkilenmesi: Tedavi edilmeyen yemek borusu kanseri kanser hücrelerinin vücudun diğer bölgelerine yayılma riskini artırabilir. Bu durum metastazlar olarak adlandırılır ve farklı organların etkilenmesine yol açabilir.
• Yaşam kalitesinin düşmesi: Yemek borusu kanseri ve semptomları, fiziksel ve psikolojik olarak hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.

Tedavi edilmeyen kanser durumları genellikle daha karmaşık ve zor tedavi edilebilir hale gelir. Bu nedenle, yemek borusu kanseri şüphesi durumunda erken teşhis ve uygun tedavi seçeneklerinin araştırılması önemlidir. Tedavi seçenekleri hastanın sağlık durumuna, kanserin evresine ve diğer faktörlere göre değişebilir. Tedavi planı, bir doktor ve onkolog tarafından belirlenmelidir.