Kemik Tarama - Kemik Ölçümü - Kemik Mineral Dansitometri
Kemik sağlığı, genel yaşam kalitesi ve hareket kabiliyeti açısından son derece önemlidir. Kemiklerin zamanla zayıflaması veya mineral kaybına uğraması, osteoporoz ve benzeri hastalıkların habercisi olabilir. Bu noktada devreye kemik ölçümü girer.
Kemiklerimiz, sadece vücudumuza şekil veren yapılar değildir; aynı zamanda organlarımızı korur, hareket kabiliyetimizi sağlar ve kan hücreleri üretimine destek olur. Kemik tarama testi yaşam kalitesini doğrudan etkileyen kritik bir konudur. Güçlü kemikler, sağlıklı bir yaşlılık ve aktif bir yaşamın temelidir. Kemik sağlığı, kemiklerin güçlü, esnek ve yeterli mineral yoğunluğuna sahip olması durumudur. Bu, kemik erimesi ve kırık riskinin az olduğu ve kemik metabolizmasının düzgün çalıştığı anlamına gelir.
Kemik Ölçümü (Kemik Dansitometri) Nedir?
Kemik tarama filmi, tıpta “kemik mineral dansitometri” ya da “DEXA testi” olarak bilinir. Bu test, kemiklerdeki mineral yoğunluğunu ölçerek kemiklerin ne kadar sağlam olduğunu belirlemeye yarar. Bel, kalça ve omurga gibi bölgeler öncelikli olarak incelenir çünkü bu alanlar kemik erimesine ve kırıklara en yatkın olanlardır.
Kemik Ölçümü Nasıl Yapılır?
Kemik ölçümü, halk arasında “kemik taraması” ya da “kemik erimesi testi” olarak da bilinir. Birçok kişi kemik ölçümü zor mu kolay mı diye merak eder. Bu işlem ağrısız, hızlı, konforlu, radyasyon riski çok düşük bir işlemdir.
- Hastane ya da görüntüleme merkezinden randevu alınır.
- Giysiler açısından özel bir hazırlık gerekmez (bazı durumlarda metal aksesuarlar çıkartılır).
- Bir cihazın üzerine uzanılır.
- Cihaz, bel, kalça ve bazen omurga bölgesini tarar.
- İşlem yaklaşık 10-15 dakika sürer.
Kemik Ölçümü Neden Yapılır?
- Kemik yoğunluğu testi, birçok farklı sağlık nedenine dayanarak yapılabilir.
- Osteoporoz Tanısı: Kemik erimesi ve kırılgan hale gelmesiyle oluşan osteoporoz, kemik dansitometresiyle erken aşamada tespit edilebilir.
- Kırık Riskinin Belirlenmesi: 50 yaş üstü bireylerde, düşme sonrası kemik kırılma riskini önceden belirlemek mümkündür.
- Menopoz Sonrası Kemikler ve Değişiklikler: Menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi, kemik kaybını hızlandırabilir. Bu dönemde dansitometri büyük önem taşır.
- Uzun Süreli Kortizon Kullanımı:Steroid ilaçların uzun süre kullanımı, kemik yoğunluğunu olumsuz etkileyebilir.
- Metabolik Kemik Hastalıklarının Takibi: Osteomalazi, Paget hastalığı gibi kemik metabolizmasını etkileyen rahatsızlıkların tanı ve takibinde kullanılır.
Kemik Taraması Kimler Yaptırmalı?
- 50 yaş üstü kadınlar, 60 yaş üstü erkekler
- Erken menopoz yaşayan kadınlar
- Ailesinde osteoporoz öyküsü olanlar
- Sigara ve alkol tüketimi yüksek olan bireyler
- Vücut kitle indeksi düşük olanlar (zayıf bireyler)
- Kronik hastalıklar nedeniyle düzenli ilaç kullananlar
Kemik Tarama (Ölçüm) Hazırlığı Nasıl Yapılır?
Metal Eşyaları Çıkarın: Test sırasında vücudunuzun kemik yoğunluğu ölçülür, bu nedenle metal eşya taşıyorsanız bunları test öncesinde çıkartmalısınız. Takılar, kemerler, kolyeler, saatler gibi metal nesneler, testin doğru yapılmasını engelleyebilir.
Açlık Durumu: Kemik tarama için aç kalmanıza gerek yoktur. Açlık durumu gerekmemektedir, test herhangi bir yemekten önce veya sonra yapılabilir. Bazı hastaneler, test öncesi açlık durumu talep edebileceğinden, randevu aldığınız hastaneye önceden danışmakta fayda var.
Kullanılan İlaçlar: Eğer kemik sağlığınızı etkileyen ilaçlar (örneğin kortizon, tiroid ilaçları, kalsiyum takviyeleri) kullanıyorsanız bu ilaçların test sonuçlarını etkileyip etkilemeyeceğini doktorunuza danışmanız önemlidir.
Hamilelik Durumunu Bildirin: Eğer hamileyseniz, kemik tarama testi yapılmamalıdır çünkü test sırasında düşük dozda radyasyon kullanılır. Hamilelik ve şüphesi varsa test öncesinde mutlaka sağlık personeline bildirmeniz gereklidir.
Rahat Kıyafetler Giyin: Test sırasında bir röntgen cihazı kullanıldığı için rahat kıyafetler giymeniz önerilir.
Önceden Yapılmış Test Sonuçlarını Getirin: Daha önce başka bir kemik yoğunluğu testi yaptırmışsanız eski sonuçlarınızı da yanınıza almanız faydalı olacaktır.
Kemik Tarama Testi Sonrası Ne Yapmalı?
Sonuçları Doktorunuza Gösterin: Test sonrası elde ettiğiniz sonuçları mutlaka bir uzman doktora gösterin. Test sonuçları, osteoporoz riski ve tedavi gereksinimi hakkında doktorunuzun size nasıl bir yol izleyeceği konusunda bilgi verir.
Doktorun Önerilerine Uyun: Eğer kemik yoğunluğunuz düşükse, yaşam tarzınızı değiştirmek (daha fazla kalsiyum ve D vitamini almak, egzersiz yapmak) ve gerekirse tedaviye başlamak önemlidir.
Kemik Erimesi ve Zayıflığı Belirtileri Nelerdir?
Kemiklerimiz zamanla mineral yoğunluğunu kaybedebilir ve bu da onları zayıf, kırılgan hale getirir. Osteoporoz gibi hastalıklar uzun süre belirti vermeden ilerler. Kemik zayıflığı nasıl anlaşılır sorusuna cevap olacak belirtiler aşağıdaki gibidir.
- Sık Sık Kemik Kırıkları: Basit düşmeler ya da hafif darbelerle bile kemik kırılması yaşıyorsanız bu kemiklerin artık sağlam olmadığını gösterir.
- Boyda Kısalma: Omurgadaki kemiklerin zayıflamasıyla birlikte çökme kırıkları oluşabilir ve bu zamanla boyda kısalmaya neden olur.
- Kamburlaşma ve Duruş Bozukluğu: Omurga kemiklerindeki erimeler sırtın kamburlaşmasına ya da eğri bir duruşa yol açabilir.
- Sırt, Bel veya Kalça Ağrıları: Kemik yoğunluğu azaldığında omurga ve kalça çevresinde baskı artar. Bu da ağrıya neden olabilir. Açıklanamayan ve uzun süren sırt-bel ağrıları dikkatle değerlendirilmelidir.
- Güçsüzlük ve Kas Zayıflığı: Kemik zayıflığı doğrudan kasları etkilemese de hareket kabiliyetinin azalmasıyla birlikte kas gücünde de düşüş yaşanabilir.
- Tırnaklarda ve Dişlerde Kırılganlık: Kemik sağlığı bozulduğunda, kalsiyum eksikliği tırnakları ve dişleri de etkileyebilir. Kolay kırılan tırnaklar ve hassas dişler buna işaret olabilir.
- Denge Kaybı ve Sık Düşmeler: Kemik zayıflığı, postür (vücut duruşu) ve denge üzerinde de etkili olabilir ve düşme riskini artırır.
Kemik zayıflığı, sessiz ama ciddi bir tehlikedir. Belirtiler hafif başlayabilir ama zamanla hayat kalitesini ciddi şekilde etkiler. Aşağıdaki işaretlerden birkaçı varsa bir doktora başvurarak gerekli testleri yaptırmanız çok önemlidir.
- 50 yaş üstü kadınlar ( menopoz sonrası)
- Kortizon gibi steroid ilaçları uzun süre kullananlar
- D vitamini ve kalsiyum eksikliği olanlar
- Ailede osteoporoz öyküsü bulunanlar
- Sedanter (hareketsiz) yaşam tarzına sahip bireyler
- Sigara ve alkol kullananlar
Kemik Erimesi Önlenebilir mi?
- Kalsiyum ve D vitamini içeren dengeli beslenme,
- Düzenli yürüyüş, pilates, ağırlık çalışmaları gibi egzersizler,
- Sigara ve alkolü bırakmak,
- Güneş ışığından doğal D vitamini almak,
- Doktor önerisiyle takviye kullanmak kemik erimesini önleyebilir.
Kemik Tarama ve Ölçüm Testi Ne Ölçer?
Kemik ölçüm testi, omurga, kalça, el bileği gibi kemik kırıklarına yatkın bölgelerdeki mineral yoğunluğunu ölçer ve şu parametreleri ortaya koyar:
- BMD (Bone Mineral Density / Kemik Mineral Yoğunluğu)
- T-skoru: Genç sağlıklı bireylerle karşılaştırma sonucu
- Z-skoru: Aynı yaş ve cinsiyetteki bireylerle karşılaştırma sonucu
Kemik Ölçüm Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
T-Skoru: Genç sağlıklı bireylerle kıyas yapılır.
- -1.0 ve üzeri: Normal
- -1.0 ile -2.5 arası: Osteopeni (kemik yoğunluğu düşüklüğü)
- -2.5 ve altı: Osteoporoz (kemik erimesi)
Z-Skoru: Aynı yaş ve cinsiyetteki bireylerle karşılaştırma yapılır. Genç hastalarda değerlendirme için kullanılır.
Kemik Tarama Kaç Yılda Bir Yapılmalı?
Kemik ölçüm testi sadece bir defalık bir işlem değildir. Kemik taraması kişinin yaşı, sağlık durumu ve risk faktörlerine göre değişir. İlk kemik ölçümünün sonucu referans değer oluşturur. Yaşa, sağlık geçmişine ve risk durumuna göre düzenli olarak tekrarlanması gerekir. Bu sayede kemik erimesi erken fark edilir, kırıklar önlenebilir ve yaşam kalitesi korunur. Sonraki ölçümler, bu değere göre değişimi ve riskin artıp artmadığını gösterir. Tedavi gören bireylerde ölçümler ilacın işe yarayıp yaramadığını da ortaya koyar.
Uzmanlar, kemik ölçümünün 2 yılda bir yapılmasını önermektedir. Bu süre kişiye özel olarak daha kısa veya daha uzun olabilir.
Kimler Ne Sıklıkla Kemik Taraması Yaptırmalı?
Menopoz Sonrası Kadınlar
- İlk kemik ölçümü menopozdan sonra yapılmalı.
- Sonuç normal ise 2-3 yılda bir tekrar edilebilir.
- Osteoporoz varsa veya risk yüksekse her yıl yapılabilir.
65 Yaş Üstü Kadınlar / 70 Yaş Üstü Erkekler
- Kemik ölçümü mutlaka yapılmalı.
- İlk sonuç iyiyse 2 yılda bir düşükse yılda bir izlem gerekir.
Kortizon veya Tiroid İlacı Kullananlar
- Bu ilaçlar kemik yoğunluğunu düşürür ve yılda bir kontrol önerilir.
Kırık Geçirmiş Kişiler
- Basit bir düşmeyle kemik kırıldıysa mutlaka ölçüm yapılmalı.
- Sonuçlara göre 1-2 yılda bir tekrar edilir.
Kemik Yoğunluğu Düşük Çıkanlar
- Osteopeni ya da osteoporoz teşhisi varsa tedaviye yanıtı takip etmek için 1 yılda bir ölçüm yapılması gerekebilir.
Kemik Tarama ve Sağlık Açısından Önemi
Kemikler vücudumuzun taşıyıcı kolonlarıdır. Zamanla, yaş, beslenme, hormon değişimleri ya da bazı hastalıklar nedeniyle kemik yapısı zayıflayabilir. İşte tam da bu noktada kemik ölçümü devreye girer. Sağlıklı yaş almanın, hareket kabiliyetinin ve yaşam kalitesinin sürdürülebilmesi için kemik sağlığı ve düzenli kemik taraması hayati önem taşır.
Kemik Sağlığı Neden Bu Kadar Önemlidir?
- Kemikler sadece hareketimizi sağlamaz, aynı zamanda kalsiyum deposudur.
- Bağışıklık sistemini destekleyen kemik iliği kemiklerin içinde bulunur.
- Sağlam kemikler daha az kırık, daha az ağrı ve kaliteli yaşamdır.
- Kemik erimesi, yaşlılarda kalça kırıklarıyla ciddi sakatlıklara ve hatta ölümlere yol açabilir.
Kemik Ölçümü Sağlığımızla Nasıl Bağlantılıdır?
KEMİK ÖLÇÜMÜ | SAĞLIK AÇISINDAN ÖNEMİ |
Kemik yoğunluğunu belirler | Kırık riskini önceden tespit eder |
Sessiz hastalıkları ortaya çıkarır | Osteoporoz gibi sinsi ilerleyen rahatsızlıkları erken teşhis eder |
Tedaviye yön verir | Hangi ilaç ya da takviyeye ihtiyaç olduğunu belirler |
Yaşam kalitesini artırır | Hareket kabiliyetini korur, bağımsız yaşamı destekler |
Kemik Sağlığı İçin Öneriler
- Günlük kalsiyum ve D vitamini alımını ihmal etme.
- Düzenli egzersiz ( ağırlık taşıyan aktiviteler) yap.
- Sigara ve alkol tüketimini sınırlamak kemik yoğunluğunu korur.
- Güneş ışığından doğal D vitamini almak için açık havada zaman geçir.
- Risk grubundaysan 2 yılda bir kemik ölçümü yaptır.
Sık Sorulan Sorular
Kemik Taraması Ne Zaman Yapılmalı?
Kemik taraması, genellikle 50 yaş üstü kadınlar, 70 yaş üstü erkekler, menopoz sonrası kadınlar ve kemik yoğunluğu düşük risk taşıyanlar için önerilir. Ayrıca, kortizon ya da tiroid ilacı kullananlar ve ailede osteoporoz öyküsü bulunan kişilerde erken yaşlarda da yapılması gerekebilir..
Kemik Taraması İçin Randevu Almak Gerekiyor Mu?
Evet, kemik taraması için randevu alınması gerekir. Online randevu sistemi ya da hastane çağrı merkezi aracılığıyla uygun bir tarih ve saat seçebilirsiniz.
Kemik Tarama Testi Sonrası Ne Zaman Sonuç Alırım?
Kemik taraması testi 10-15 dakika sürer. Testin ardından 1-2 saat içinde sonuçlar elde edilebilir. Bazı hastaneler sonuçları hemen, bazıları ise bir gün içinde verir.
Kemik Tarama Testine Hazırlık Gerekli Mi?
Kemik taraması için özel bir hazırlığa gerek yoktur. Ancak test öncesinde metal aksesuarlar (takı, kemer vb.) çıkarılmalıdır. Ayrıca, test sırasında aç olmanız gerekmez.
Kemik Tarama Testi Hangi Bölgelere Yapılır?
Test genellikle bel, kalça ve omurga bölgelerinde yapılır. Bu bölgeler, kırık riskinin en yüksek olduğu alanlardır ve en iyi sonuçları verir.
Kemik Tarama Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Kemik taraması sonuçları, kemik yoğunluğu ölçülür ve normalden düşük veya yüksek olup olmadığına bakılır. Eğer kemik yoğunluğunuz düşükse osteopeni veya osteoporoz gibi hastalıklar riski altında olabilirsiniz. Sonuçlarınız hakkında doktorunuz size ayrıntılı bilgi verecek ve gerekli tedavi önerilerini sunacaktır.
Kemik Tarama Testi Sonrası Ne Yapmalıyım?
Test sonuçlarını doktorunuzla değerlendirdikten sonra, kemik sağlığınızı iyileştirmek için dengeli bir diyet, düzenli egzersiz ve gerekirse ilaç tedavisi önerilebilir. Ayrıca, kalsiyum ve D vitamini takviyesi almanız da tavsiye edilebilir.
Kemik Taraması Yaptırmadan Önce Doktora Gitmem Gerekiyor Mu?
Menopoz, yaş, ailede osteoporoz öyküsü, ilaç kullanımı vb risk faktörleriniz varsa dahiliye, ortoedi, fizik tedavi, beyin cerrahi gibi bölümlerin doktoru bu testi önerilebilir.
Kemik Taraması Yapılmadan Önce İlaç Kullanımımı Durdurmalı Mıyım?
Kemik taraması için genellikle ilaç kullanımını durdurmanız gerekmez. Bazı ilaçlar kemik yoğunluğunu etkileyebilir ve testi yaptırmadan önce doktorunuza danışmanız gerekir.
Kemik Tarama Testi Yalnızca Osteoporozu Mu Tespit Eder?
Kemik taraması yalnızca osteoporozu tespit etmez. Aynı zamanda kemik yoğunluğunun yüksek ya da normal olduğunu da gösterebilir. Bazı durumlarda, kemik erimesi riski taşıyan hastalıkların erken tespiti için de kullanılır.
Kemik Tarama Testi Herhangi Bir Yaşta Yapılabilir Mi?
Kemik taraması genellikle yaşlı bireyler için önerilir ancak risk taşıyan genç bireyler de test yaptırabilir. Örneğin, ailede osteoporoz öyküsü bulunan genç bireyler, kırık geçmişi olanlar ya da kemik sağlığını etkileyen ilaçlar kullananlar erken yaşta tarama yaptırabilir.
Kemik Taraması Sonrası Tedavi Hangi Durumlarda Başlar?
Eğer kemik taraması sonucunda osteoporoz ya da düşük kemik yoğunluğu tespit edilirse, doktorunuz size uygun bir tedavi planı oluşturacaktır. Tedavi genellikle diyet, egzersiz ve gerekirse ilaç kullanımı ile başlar.
Kemik Tarama (Ölçümü) Testi Fiyatları 2025
Kemik taraması fiyatları taramanın yapıldığı kuruma ve kullanılan cihazın teknolojisine göre değişebilir. SGK ile anlaşmalı özel hastanelerde fark ücreti daha uygun olabilir. Özel hastanede kemik taraması (ölçümü) kısa bekleme süresi ve hızlı raporlama, kişiye özel değerlendirme, aynı gün tedavi planlaması, konforlu ortamda sağlık hizmeti alma gibi nedenlerle tercih edilmektedir. Aynı gün kemik tarama ve kemik ölçüm testi Magnet Hastanesinde yapılmaktadır.
Magnet Hastanesinden kemik tarama testi ücretleri hakkında bilgi ve randevu almak için 0 312 212 80 80 numaralı çağrı merkezini arayınız. Online Randevu İçin Tıklayınız.
Nisan; 2025
