Rektosel, rektumun vajinanın içine doğru sarkması durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Bağırsak fıtığı olarak da bilinir. Rektosel genellikle pelvik taban kaslarının zayıflığı veya hasar görmesi sonucu ortaya çıkar.
Rektosel Belirtileri
Rektosel (bağırsak fıtığı) belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı insanlar belirgin semptomlar yaşamazken, diğerleri daha şiddetli semptomlar deneyimleyebilir. Rektoselin belirtileri şunlar olabilir:
- Vajinadan veya anüsten doku veya kitle hissi: Rektosel, rektumun vajinal kanalın ön tarafına doğru sarkmasıyla oluşur. Bu durum, vajinada veya anüste bir doku veya kitle hissi yaratabilir. Kişi, sanki bir şeyin içeride olduğunu veya sarkmış bir dokuya temas ettiğini hissedebilir.
- Vajinal veya rektal basınç hissi: Rektosel, pelvik tabanın zayıflığından dolayı rektumu aşağıya doğru baskı yapabilir. Bu da vajinal veya rektal bölgede bir basınç veya ağırlık hissi oluşturabilir. Bu his genellikle uzun süre ayakta durma, oturma veya ağır kaldırma gibi aktivitelerden sonra artabilir.
- Bağırsak hareketi sırasında zorlanma veya tam boşaltma hissi: Rektosel, rektumu aşağıya doğru ittiğinden bağırsak hareketleri sırasında zorlanma hissi oluşabilir. Kişi, bağırsak hareketini tam olarak yapamadığını veya tam boşaltma hissinin oluşmadığını hissedebilir. Bu durum kabızlık veya bağırsak hareketlerinin düzensiz olmasına yol açabilir.
- Seks sırasında ağrı veya rahatsızlık: Rektosel, vajinal kanalın içinde bir sarkma yarattığından cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir. Bu durum, rektosel semptomlarının daha belirgin olduğu durumlarda ortaya çıkabilir.
Rektosel belirtileri genellikle semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif rektosel vakalarında semptomlar minimal olabilir veya hiç ortaya çıkmayabilir. Ancak daha ilerlemiş rektosel durumlarında semptomlar daha belirgin ve rahatsızlık verici olabilir. Eğer rektosel belirtileri yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmanız ve durumu değerlendirmesi için muayene olmanız önemlidir.
Rektosel Neden Olur?
Rektosel, genellikle pelvik taban kaslarının zayıflığı veya hasar görmesi sonucunda ortaya çıkar. Pelvik taban, pelvik organları destekleyen bir dizi kas, bağ ve dokudan oluşan bir yapıdır. Rektoselin nedenleri arasında şunlar bulunabilir:
- Doğum: Normal doğum, pelvik taban kaslarının ve bağların gerilmesine ve zayıflamasına neden olabilir. Özellikle uzun süren veya zorlu bir doğum süreci geçiren kadınlarda rektosel riski daha yüksek olabilir. Bu, pelvik taban kaslarının zayıflamasına ve rektumun vajinal kanala doğru sarkmasına yol açabilir.
- Yaşlanma: Yaşlanma süreciyle birlikte pelvik taban kasları ve bağlar doğal olarak zayıflar. Bu da rektosel riskini artırır.
- Kronik kabızlık: Uzun süreli kabızlık, sürekli olarak fazla miktarda dışkının bağırsaklarda tutulmasına neden olabilir. Bu durum, bağırsakların zorlanmasına ve pelvik taban üzerindeki baskının artmasına yol açabilir. Zamanla bu durum, rektumun vajinal kanala doğru sarkmasına neden olabilir.
- Aşırı zorlanma: Aşırı zorlanma, sürekli olarak ağır nesneler kaldırmak, aşırı zorlu egzersiz yapmak veya sürekli olarak kabızlık nedeniyle sıkıntılı bağırsak hareketleri yapmak gibi etkenlerle ilişkilendirilebilir. Bu durumlar, pelvik taban üzerindeki baskıyı artırarak rektosel riskini artırabilir.
- Genetik yatkınlık: Bazı insanlar genetik olarak pelvik taban yapısı veya bağ dokusu zayıflığına sahip olabilir. Bu durum, rektosel gibi pelvik organ prolapsusu türlerine yatkınlık yaratabilir.
Rektosel oluşumunda birden fazla faktörün bir araya gelmesi genellikle rol oynar. Her durumda, pelvik tabanın zayıflığı veya hasar görmesi, rektumun vajinal kanala doğru sarkmasına neden olan temel mekanizmadır.
Rektosel Bağırsak Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Bağırsak fıtığı, teşhis edilmesi için genellikle bir doktor tarafından muayene ve değerlendirme yapılması gereken bir durumdur. Aşağıda, bağırsak fıtığının teşhisinde kullanılan yaygın yöntemlerden bazıları bulunmaktadır:
- Fizik muayene: Doktor, hastanın semptomlarını ve sağlık geçmişini değerlendirecek ve pelvik muayene yapacaktır. Bu muayene sırasında, doktor, rektoselin varlığını veya diğer pelvik organ prolapsusu belirtilerini tespit etmek için vajina ve/veya rektumda elini kullanarak pelvik organları inceleyecektir.
- Dijital rektal muayene: Doktor, eldiven giyerek rektumun içine parmağını sokar ve rektosel varlığını hissetmek için rektal duvarı değerlendirir. Bu muayene sırasında, doktor rektoselin büyüklüğünü, pozisyonunu ve diğer özelliklerini belirleyebilir.
- Pelvik ultrasonografi: Ultrasonografi, pelvik organların görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Pelvik ultrasonografi, rektoselin boyutunu, yerini ve ilişkili pelvik yapıları değerlendirmek için kullanılabilir.
- Bağırsak fonksiyon testleri: Kabızlık veya bağırsak hareketi sorunları gibi semptomların belirlenmesi için bağırsak fonksiyon testleri yapılabilir. Bu testler, bağırsak hareketliliği, dışkılama süresi, dışkı konsistansı vb. gibi faktörleri değerlendirerek rektosel teşhisine yardımcı olabilir.
- Bağırsak görüntüleme: Bazı durumlarda, bağırsak fıtığının teşhisi için radyografik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bu yöntemler arasında bağırsak grafisi (bağırsakların X-ışını ile görüntülenmesi) veya bağırsak defekografi (bağırsak hareketlerinin radyografik olarak görüntülenmesi) bulunabilir.
Teşhis süreci, semptomların şiddetine, hastanın sağlık geçmişine ve klinik bulgulara bağlı olarak değişebilir.
Rektosel Bağırsak Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Rektosel (bağırsak fıtığı) tedavisi, semptomların şiddetine, hastanın yaşam tarzına ve tercihlerine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri aşağıda açıklanmaktadır:
Konservatif tedavi: Hafif semptomlara sahip olan bazı rektosel vakalarında, semptomları hafifletmek için konservatif tedavi önerilebilir. Bu tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Lifli bir diyet: Yeterli miktarda lif alımı, kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir ve bağırsak hareketlerini düzenleyebilir.
- Sıvı alımı: Yeterli miktarda su içmek, dışkının yumuşak kalmasına ve bağırsak hareketlerinin kolaylaşmasına yardımcı olabilir.
- Kabızlık önleme: Düzenli bağırsak hareketleri için fiziksel aktivite yapmak, lifli yiyecekler tüketmek ve gerektiğinde kabızlık önleyici ilaçlar kullanmak önemlidir.
Pelvik taban egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için yapılan egzersizler, rektosel semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Pelvik taban egzersizleri, bir fizyoterapist veya pelvik taban sağlığı uzmanı tarafından önerilebilir.
Pessar kullanımı: Pessar, vajinaya yerleştirilen bir cihazdır ve pelvik organların desteklenmesine yardımcı olabilir. Rektosel semptomlarını hafifletmek için özel olarak tasarlanmış bir pessar kullanılabilir. Pessar seçimi ve uygulaması, bir sağlık uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Cerrahi tedavi: Şiddetli semptomları olan veya konservatif tedavi yöntemleri ile sonuç alınamayan rektosel vakalarında cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi tedavi, rektoselin düzeltilmesi ve pelvik organların desteklenmesi amacıyla yapılan bir operasyonu içerir. Cerrahi tedavi seçeneği, semptomların şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve tercihlerine bağlı olarak değişir.
Rektosel tedavisinde en uygun seçenek, bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirildikten sonra belirlenmelidir. Tedavi yaklaşımı, semptomların şiddeti, hastanın yaşam tarzı ve tercihleri dikkate alınarak kişiye özelleştirilmelidir.
Rektosel Bağırsak Fıtığı Hemoroide Yol Açar mı?
Rektosel (bağırsak fıtığı) ve hemoroid arasında bir ilişki bulunabilir, ancak bu durum her zaman gerçekleşmez. Rektosel, rektumun vajinal kanala doğru sarkmasıdır, hemoroid ise anüs etrafındaki damarların genişlemesi ve şişmesidir. Rektosel, pelvik tabanın zayıflığı veya hasar görmesiyle ilişkiliyken, hemoroid genellikle kabızlık, uzun süreli oturma veya sürekli aşırı zorlanma gibi nedenlerle ortaya çıkar. İki durumun ortak risk faktörleri olabilir ve bazı durumlarda birlikte görülebilir.
Rektosel, pelvik tabanın zayıflamasına ve rektumun yerinden kaymasına bağlı olarak bağırsak hareketlerinin bozulmasına ve kabızlık sorunlarına yol açabilir. Kabızlık ise dışkılamayı zorlaştırarak aşırı zorlanmaya neden olabilir. Aşırı zorlanma, anüs etrafındaki damarlarda basınç artışına ve hemoroid gelişimine katkıda bulunabilir.
Bu nedenle, rektosel ve hemoroid arasında dolaylı bir ilişki olabilir. Rektosel, kabızlık sorunlarını artırarak hemoroid gelişim riskini artırabilir. Ancak, her rektosel vakasında hemoroid gelişmeyeceğini veya her hemoroid vakasının rektoselle ilişkili olacağını belirtmek önemlidir. Her iki durum da farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir ve tedavileri de farklı olabilir.
Rektosel Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Rektosel (bağırsak fıtığı) tedavisinde cerrahi müdahale gerektiğinde, rektosel ameliyatı (rektosel onarımı) yapılabilir. Rektosel ameliyatı, rektumun vajinal kanala doğru sarkmasını düzeltmek ve pelvik organların desteklenmesini sağlamak için gerçekleştirilir. Rektosel ameliyatının genel bir açıklaması:
Anestezi: Ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılır, böylece hastanın uyuması ve ağrı hissetmemesi sağlanır. Bazı durumlarda lokal anestezi veya epidural anestezi de tercih edilebilir.
Cerrahi yaklaşım: Rektosel ameliyatı, genellikle vajinal veya karın yolundan gerçekleştirilebilir. Hangi yöntemin tercih edileceği, rektoselin boyutu, hastanın durumu ve cerrahın tercihlerine bağlı olarak değişebilir.
- Vajinal yaklaşım: Vajinal rektosel ameliyatı, vajina üzerinden yapılan bir kesiyi içerir. Rektosel düzeltilir ve pelvik organların desteklenmesi için vajinal duvarlara dikişler atılır.
- Karın yaklaşımı: Karın yolundan yapılan rektosel ameliyatı, genellikle laparoskopik cerrahi veya açık cerrahi olarak gerçekleştirilir. Laparoskopik cerrahi, karın bölgesine küçük kesiler yapılıp bir kamera ve cerrahi aletlerin kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Açık cerrahi ise daha büyük bir kesi ile yapılır. Bu yaklaşım, rektoseli düzeltmek ve pelvik organların desteklenmesi için gerekli olan dikişlerin atılmasını içerir.
Pelvik organların desteklenmesi: Rektosel ameliyatı sırasında, pelvik organların desteklenmesi için farklı yöntemler kullanılabilir. Bu, vajinal duvarlara dikişler atılarak veya pelvik organ askıları veya sentetik mesh (file) kullanılarak yapılabilir.
Dikişler ve kapama: Rektosel düzeltildikten ve pelvik organlar desteklendikten sonra, cerrah kesileri diker ve operasyon bölgesini kapatır.
Rektosel ameliyatı genellikle birkaç saat sürer, ancak süre, ameliyatın karmaşıklığına ve cerrahi yaklaşıma bağlı olarak değişebilir. Ameliyat sonrası hastanın iyileşme süreci, genellikle birkaç hafta sürer. İyileşme sürecinde, cerrahınızın talimatlarına uymanız, istirahat etmeniz ve belirli aktivitelerden kaçınmanız önemlidir.
Rektosel Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Rektosel (bağırsak fıtığı) tedavisi sonrası, iyileşme sürecini desteklemek ve komplikasyon riskini azaltmak için bazı önlemlere dikkat etmek önemlidir. Rektosel tedavisi sonrasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Doktorun talimatlarını takip edin: Tedavi süreci boyunca doktorunuzun size verdiği talimatlara tam olarak uyun. İlaçları düzenli olarak kullanın, kontrol randevularını kaçırmayın ve cerrahınıza herhangi bir endişe veya sorununuzu bildirin.
- İstirahat ve aktivite düzeyi: Ameliyat sonrası bir süre istirahat etmek önemlidir. Cerrahınızın önerdiği süre boyunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçının. İyileşme sürecinde, yavaş yavaş aktivite düzeyinizi artırabilirsiniz, ancak aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınmak önemlidir.
- Hijyen: Ameliyat sonrası hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir. Perine bölgesini temiz tutun ve tuvalet sonrası dikkatlice temizlenin. Islatılmış tuvalet kağıdı veya nazik bir temizlik bezi kullanabilirsiniz. İdrar ve dışkıya teması önlemek için perine bölgesini kuru tutun.
- Lifli beslenme: Kabızlığı önlemek ve bağırsak hareketlerini düzenlemek için lifli bir beslenme düzeni benimseyin. Yeterli miktarda meyve, sebze, tam tahıllar ve lif içeren gıdalar tüketmek sindirim sağlığınızı destekleyecektir. Ancak, cerrahınızın önerdiği diyet talimatlarına uyun.
- Sıvı alımı: Yeterli miktarda sıvı almak, dışkının yumuşamasına yardımcı olur ve kabızlık riskini azaltır. Günlük olarak su tüketiminizi artırın ve alkollü içeceklerden ve kafeinden kaçının.
- Ağrı ve rahatsızlık yönetimi: Ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık normaldir. Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanın ve rahatsızlık hissettiğinizde istirahat edin. Sıcak kompresler veya oturma banyoları gibi yöntemler ağrıyı hafifletebilir.
- Cinsel ilişki: Cinsel ilişkiye dönme zamanı, cerrahınızın önerisiyle belirlenir. Genellikle birkaç hafta veya daha uzun bir süre sonra cinsel aktiviteye dönülebilir. Cerrahınızın talimatlarını takip edin ve herhangi bir rahatsızlık veya sorun olduğunda doktorunuza danışın.
Rektosel tedavisi sonrası dikkat edilmesi gerekenler, hastanın durumuna, cerrahi yönteme ve cerrahın önerilerine bağlı olarak değişebilir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde doktorunuzun yönergelerine uymanız ve herhangi bir sorununuzu doktorunuza bildirmeniz önemlidir.
