Rahim ağzı kanseri, rahim ağzında (serviks) ortaya çıkan bir kanser türüdür. Rahim ağzı, rahim ile vajina arasında dar bir geçiş noktasıdır. Rahim ağzı kanseri, genellikle insan papillomavirüsü (HPV) enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar. HPV enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan bir virüs enfeksiyonudur ve bazı tipleri rahim ağzı kanseri riskini artırır. Serviks kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Serviks kanseri genellikle yavaş büyüyen bir kanserdir. İlk aşamalarda belirti göstermeyebilir ve bu nedenle düzenli taramaların önemi büyüktür. Erken evrede tespit edildiğinde, tedavi edilmesi mümkün olan bir kanser türüdür.
Rahim Ağzı Kanseri Neden Olur?
Rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki hücrelerin anormal şekilde büyüyüp çoğalması sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. Bu anormal hücre büyümesinin nedenleri arasında insan papillomavirüsü (HPV) enfeksiyonu, sigara içmek, zayıf bağışıklık sistemi, cinsel aktivite yaşı, doğum kontrol hapları ve aile öyküsü yer alabilir.
HPV enfeksiyonu, rahim ağzı kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve cinsel temas sırasında geçebilir. HPV enfeksiyonu, çoğu kadında kendi kendine iyileşebilir, ancak bazı kadınlarda enfeksiyon kalıcı olabilir ve rahim ağzı kanseri riskini artırabilir. HPV enfeksiyonunun neden olduğu rahim ağzı kanserlerinin çoğu, HPV’nin yüksek riskli tiplerinden kaynaklanır.
Sigara içmek de rahim ağzı kanseri riskini artırabilir. Sigara içmek, vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve hücrelerin DNA’sının hasar görmesine neden olabilir. Bu da kanser gelişimini kolaylaştırabilir.
Zayıf bağışıklık sistemi, rahim ağzı kanseri riskini artırabilir. Özellikle HIV, kanser tedavisi veya uzun süreli kortikosteroid kullanımı gibi nedenlerle bağışıklık sistemi baskılanmış olan kadınlarda, HPV enfeksiyonu daha ciddi hale gelebilir ve rahim ağzı kanseri riski artabilir.
Cinsel aktivite yaşı, doğum kontrol hapları ve aile öyküsü de rahim ağzı kanseri risk faktörleri arasında sayılabilir. Bununla birlikte, rahim ağzı kanseri gelişebilecek herhangi bir kadın için düzenli jinekolojik muayeneler yaptırmak ve HPV aşısı yaptırmak önemlidir. Erken teşhis, rahim ağzı kanseri tedavisinin daha başarılı olmasına yardımcı olabilir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Belirtileri
Rahim ağzı kanseri erken evrelerinde genellikle belirti vermez ve sıklıkla rutin jinekolojik muayeneler sırasında tespit edilir. Ancak kanserin ilerlemesi durumunda bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler:
- Vajinal kanama: Adet döngüsü dışında, cinsel ilişki sırasında veya menopoz sonrası kanama.
- Vajinal akıntı: Kötü kokulu, kanlı veya pürüzlü akıntı.
- Pelvik ağrı: Alt karın bölgesinde sürekli veya aralıklı ağrı.
- İdrar yapma sorunu: İdrar yaparken ağrı, idrar yaparken zorlanma veya idrar yapma sıklığında artış.
- Ağırlık kaybı: Aniden ve açıklanamayan bir şekilde kilo kaybı.
- Ayakta durmakta zorlanma: Kanser ilerledikçe, bacaklarda veya kasıklarda güçsüzlük hissi veya ayakta durmakta zorlanma.
Bu belirtiler her zaman rahim ağzı kanseri ile ilgili olmayabilir, ancak bu belirtilerle karşılaşan her kadın mutlaka doktoruna danışmalıdır. Eğer kanser erken evrelerde tespit edilirse, tedavi seçenekleri daha etkili olabilir ve iyileşme şansı daha yüksek olabilir. Bu nedenle, düzenli jinekolojik muayeneler ve Pap smear testleri ile erken teşhis sağlanmalıdır.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Çeşitleri Nelerdir?
Rahim ağzı kanseri, hücrelerin tipine ve kanserin nerede başladığına bağlı olarak farklı tiplerde olabilir. Rahim ağzı kanserinin ana tipleri şu şekildedir:
- Yassı hücreli karsinom: Bu tip rahim ağzı kanseri, en sık görülen tiptir ve rahim ağzındaki yassı hücrelerden kaynaklanır. Yassı hücreli karsinom, genellikle HPV enfeksiyonuyla ilişkilidir ve rahim ağzında sıklıkla görülen anormalliklerden kaynaklanır.
- Adenokarsinom: Bu tip rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki bez hücrelerinden kaynaklanır. Adenokarsinomlar daha az yaygın olmasına rağmen, yassı hücreli karsinoma göre daha agresif ve tedavisi daha zor olabilir.
- Adenoskuamöz karsinom: Bu tip rahim ağzı kanseri, adenokarsinom ve yassı hücreli karsinomun bir karışımıdır. Adenoskuamöz karsinomlar nadir görülmektedir.
- Küçük hücreli karsinom: Bu tip rahim ağzı kanseri, küçük hücrelerden kaynaklanır. Küçük hücreli karsinomlar diğer tiplere göre daha agresif ve daha hızlı yayılabilecekleri için daha az yaygın olmasına rağmen daha tehlikelidir.
- Skuamöz hücreli karsinom olmayan rahim ağzı kanserleri: Bu tipte rahim ağzı kanserleri, daha az yaygın olmakla birlikte, melanom ve sarkom gibi nadir kanser türlerini içerebilir.
Rahim ağzı kanserinin bu farklı tipleri, kanserin tedavisi ve prognozuna göre farklılık gösterir.
Rahim Ağzı (Serviks kanseri) Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
- İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu: HPV, rahim ağzı kanseri için en önemli risk faktörüdür. Bu virüs, cinsel temas yoluyla bulaşır ve vücuda girdiğinde rahim ağzındaki hücrelerde anormal büyümeye neden olabilir.
- Sigara kullanımı: Sigara içmek, rahim ağzı kanseri riskini arttırmaktadır. Sigara içen kadınlar, içmeyenlere göre daha yüksek bir risk altındadırlar.
- Çok erken yaşta cinsel ilişkiye girme: Çok erken yaşta cinsel ilişkiye girmek, rahim ağzı kanseri riskini arttırmaktadır. Bu, HPV enfeksiyonu ile ilişkilidir.
- Birden fazla cinsel partner: Birden fazla cinsel partneri olan kadınlar, HPV enfeksiyonu riski daha yüksek olduğu için rahim ağzı kanseri riski de daha yüksektir.
- Bağışıklık sistemi zayıflığı: Bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlar, HPV enfeksiyonu ile mücadele edemedikleri için rahim ağzı kanseri riski daha yüksektir.
- Aile öyküsü: Ailede rahim ağzı kanseri öyküsü olan kadınlar, diğer kadınlara göre daha yüksek bir risk altındadırlar.
- Beslenme alışkanlıkları: Beslenme alışkanlıkları, rahim ağzı kanseri riskini etkileyebilir. Yetersiz beslenme, kanser riskini arttırabilirken, sağlıklı bir diyet kanser riskini azaltabilir.
- Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol hapları, uzun süre kullanıldığında rahim ağzı kanseri riskini arttırabilir.
Bu faktörlerin bazıları kontrol edilebilirken, bazıları kontrol edilemez. Ancak, rahim ağzı kanserinden korunmak için HPV aşısı yaptırmak, sigara kullanmaktan kaçınmak, cinsel ilişki sayısını azaltmak, sağlıklı bir diyet uygulamak ve düzenli jinekolojik muayeneler yaptırmak gibi önlemler alınabilir.
Rahim Ağzı (Serviks kanseri) Tanısı Nasıl Konulur?
Rahim ağzı kanseri tanısının konulabilmesi için birkaç uygulamadan ve testlerden geçmeleri gereklidir. Bunlar:
- Fizik muayene: Doktor, ağız içindeki veya çevresindeki dokuları muayene eder. Bu muayene, kanserli dokuların varlığını veya yokluğunu belirlemeye yardımcı olur.
- Biyopsi: Muayenede kanser şüphesi varsa, doktor küçük bir örnek alır ve laboratuvar analizi için inceler. Biyopsi, kanserin varlığını kesin olarak teşhis etmeye yardımcı olur.
- Görüntüleme testleri: Doktor, kanserin boyutunu ve yayılımını belirlemek için görüntüleme testleri (örneğin, X-ışınları, MRI, CT taraması, PET taraması) isteyebilir.
- Lenf nodu muayenesi: Ağız kanseri, lenf bezlerine yayılabilir. Bu nedenle, doktor, lenf bezlerinin boyutunu ve sertliğini kontrol etmek için muayene edebilir.
Bu adımların tamamlanmasının ardından, doktor kanserin aşamasını belirler. Kanser aşaması, kanserin boyutunu, yayılımını ve yayılım derecesini belirleyen bir ölçektir. Bu aşama, tedavi planlamasında önemli bir faktördür.
Rahim Ağzı Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavi, kanserli dokuların çıkarılması için yapılan bir işlemdir. Bu işlem, kanserin boyutuna ve yayılım derecesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Küçük kanserlerin çıkarılması için konizasyon adı verilen bir prosedür kullanılabilir. Büyük kanserler için rahmin, tümörün ve yakındaki dokuların çıkarılması gerekebilir.
- Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi, yüksek enerjili radyasyon kullanılarak kanser hücrelerinin öldürülmesini amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Tedavi, kanserin boyutuna ve yayılım derecesine bağlı olarak yerleştirilen bir cihaz kullanılarak dışarıdan veya vajina içinden uygulanabilir.
- Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini durduran veya öldüren ilaçların kullanılmasıdır. Kemoterapi, radyasyon tedavisi ile birlikte veya cerrahi tedavi sonrasında kullanılabilir.
- Hedefe yönelik tedavi: Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin belirli proteinlerine veya moleküllerine hedeflenen ilaçların kullanılmasıdır. Bu tedavi, kemoterapi veya radyasyon tedavisi ile beraber kullanılabilir.
Rahim Ağzı Kanseri Kaç Yaşında Başlar?
Rahim ağzı kanseri genellikle 30’lu ve 40’lı yaşlarda başlar, ancak daha genç veya daha yaşlı kadınlarda da görülebilir.
Rahim Kanseri Ağrısı Nereye Vurur?
Rahim kanseri ağrısı, genellikle pelvik bölgede, yani karın alt kısmında hissedilir. Ağrı, alt karın bölgesinde, rahim ve çevresindeki dokuların etkilenmesinden kaynaklanabilir.
Rahim Kanseri Hangi Evrede Belirti Verir?
Rahim kanseri erken evrelerde belirti vermeyebilir ancak ilerleyen evrelerde vajinal kanama, ağrı, vajinal akıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı veya kanama, idrar yaparken ağrı gibi belirtiler rahim kanserinin ilerlemiş evrelerinde ortaya çıkabilir.