Çocuklarda düz tabanlık

Pes planus, tıbbi terimiyle bilinen düz tabanlık, çocukluk döneminde sıkça karşılaşılan bir ortopedik sorundur. Ayakta, ayağın yapısına destek sağlayan enine ve boyuna iki farklı kemer bulunur. Bu kemerler, ayakta dengeli bir yapı oluşturarak ayakları kemerli hale getirir. İçerisinde en önemli olan ‘’medial longitudinal kemer,’’ ayak kemikleri ve tendonlar gibi özel yapılar tarafından oluşturulur ve ayak topuğu ile ilk üç ayak parmağı arasında yer alır.

Düz tabanlık, bu medial longitudinal kemerin basınç altında çökmesi ve bu nedenle ayakların düzleşmesi sonucu ortaya çıkar. Düz tabanlık sorunu yaşayan kişilerin ayakları dışarıdan bakıldığında düz bir görünüme sahiptir ve herhangi bir kemer belirgin değildir. Normalde bebeklerin ayakları doğuştan düzdür, çünkü ayak kemerleri, çocukluk döneminde oluşur. Ancak, bu kemerler çocukluk döneminde düzgün bir şekilde gelişmez veya sonradan herhangi bir nedenle çökerse, çocuklarda düz tabanlık sorunu görülebilir.

Çocuklarda düz tabanlık nedenleri

Çocuklarda düz tabanlık, genellikle iki farklı türde ortaya çıkabilir. İlk tür, esnek düz tabanlık olarak adlandırılır. Bu durumda, çocuğun ayağında otururken kemer veya çukur bir yapı görülebilir. Ancak çocuk ayağa kalktığında ayak normal bir görünüme sahiptir. Diğer bir tür düz tabanlık ise çocuğun hem otururken hem de ayaktayken ayağının düz görünümde olmasıyla karakterizedir.

Çocuklarda düz tabanlık nedenleri kesin olarak bilinmese de bazı araştırmalar genetik faktörlerin rol oynadığını düşündürmektedir. Ayrıca, aşil tendonu ve kaslarda bazı sorunlar da düz tabanlığa neden olabilir. Aşil tendonu, baldır kasını topuk kemiğine bağlayan anatomik bir yapıdadır.

Düz tabanlık genellikle herhangi bir belirti göstermeyebilir, ancak en belirgin bulgu, ayağın düz ve kemerinin olmamasıdır. Ayrıca bazı çocuklarda ağrılar görülebilir, özellikle ayak, ayak bileği, diz, kalça veya baldırlarda. Bu rahatsızlığa sahip çocuklar, yürürken daha hızlı yorulabilirler.

Düz tabanlık, çocukluk döneminde önemlidir çünkü ayak gelişimi hala devam etmektedir. Bu nedenle, uygun önlemler alınmazsa düz tabanlık ilerleyebilir ve çocuğun yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu durumda, bir uzmana danışarak uygun tedavi ve egzersiz önerileri almak önemlidir.

Çocuklarda düz tabanlık için uygulanan yaklaşımlar

Çocuklarda düz tabanlık tedavisi, hastanın yaşı ve düz tabanlık türüne göre değişiklik gösterebilir. Özellikle esnek düz tabanlık durumunda, çocuğun şiddetli ağrıları yoksa genellikle tedaviye gerek duyulmaz. Bu nedenle tedavi, aşağıdaki faktörlere göre şekillenir:

• Yaş faktörü: Çocuklarda ayaktaki kemerler genellikle 10-11 yaşına kadar gelişmeye devam eder. Bu nedenle, ciddi sorun yaşamayan çocuklarda düz tabanlığın cerrahi tedavisi genellikle önerilmez.
• Egzersizler: Düz tabanlık nedenlerinden biri aşil tendonu sorunları olabilir. Bu nedenle, tedaviye parmak ucunda yürüme gibi aşil tendonunu germeye yönelik egzersizlerle başlanabilir. Bu egzersizler, çocuğun ayak yapısını desteklemeye yardımcı olabilir.
• Ortezler (Kemer destekleri): Eğer çocuğun ayağında veya bacağında ağrı varsa, uzman bir doktor, ayağı desteklemek için uygun şekilde ayarlanabilen kemer destekleri veya ortez cihazları önerebilir.
• Ortopedik ayakkabılar: Çocukluk döneminde, ayak yapısını destekleyen özel tasarlanmış ayakkabılar tercih edilebilir.
• Fizik tedavi: Alanında uzman bir fizik terapisti tarafından uygulanan fizik tedavi, çocuğun ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Spor seçimi: Çocuklara, düz tabanlık sorunu varsa ağır sporlar yerine daha az yorucu sporlar, örneğin yürüyüş gibi, yapmaları önerilebilir.
• Kilo kontrolü: Fazla kilolu çocuklarda ayağa daha fazla baskı uygulanabilir, bu da ağrıları artırabilir. Bu nedenle, kilo kontrolü önemlidir ve kilo vermek çocuğun ağrılarını hafifletebilir.

Düz tabanlık tedavisi, temelde ağrıları azaltmayı amaçlar ve cerrahiye başvurulması nadiren gereken bir seçenektir. Ancak, kontrol altına alınamayan veya ciddi ağrılar yaşayan çocuklarda doktorun tavsiyesi üzerine cerrahi yöntemler kullanılabilir. Bu cerrahi girişimler, aşil tendon kısalığı, anatomik sorunlar veya kemik problemlerini düzeltmeyi amaçlar. Bu tür cerrahi müdahaleler, özenle planlanmalı ve uzman bir cerrah tarafından gerçekleştirilmelidir.

Çocuklarda düz tabanlık: Normal gelişimsel bir durum mu?

Düz tabanlık genellikle bebeklik döneminde normal kabul edilen bir durumdur ve çocukluk çağına özgü bir hastalık olarak değerlendirilmez. Çocuğun yaş aldıkça, ayak kemikleri gelişimini tamamlar ve ayağın kemersiz görünümü büyük ölçüde kaybolur. Ancak düz tabanlık, sadece çocuklara özgü bir sorun değildir.

Düz tabanlık iki ana alt sınıfa ayrılabilir: doğuştan gelen (konjenital) düz tabanlık ve sonradan edinilen düz tabanlık.

• Doğuştan gelen düz tabanlık: Bu tür düz tabanlık, genellikle bebeklik döneminde başlar ve çocuğun yaş aldıkça kendiliğinden düzelir. Ayak kemikleri gelişimini tamamladıkça, doğuştan gelen düz tabanlık genellikle iyileşir.
• Edinilen düz tabanlık: Bu tür düz tabanlık, ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilir. Obezite gibi faktörler, ayağa fazla basınç uyguladığı için edinilen düz tabanlığa yol açabilir.

Dolayısıyla düz tabanlık, yaşamın farklı dönemlerinde ortaya çıkabilen bir durumdur ve sadece çocukluk hastalığı olarak değerlendirilmez. İlerleyen yaşlarda ortaya çıkabilen edinilen düz tabanlık, tedavi gerektirebilecek bir sorun olabilir, özellikle ağrı veya fonksiyonel sıkıntılar meydana gelirse. Bu nedenle, düz tabanlık durumunu yakından takip etmek ve gerektiğinde uzman bir doktora başvurmak önemlidir.

Düz tabanlı olanlar hangi ayakkabıları tercih etmeli?

Düz tabanlı kişilerin ayakkabı tercihi konusu, geçmişte ortopedik ayakkabıların düz tabanlılık sorununu düzelteceği yönündeki yaygın bir inanışla bilinirdi. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, düz tabanlığın tedavisinde ayakkabı seçiminin büyük önem taşımadığını öne sürmektedir. Özellikle çocuklarda görülen düz tabanlık durumunda genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Ancak hem çocuklar hem de yetişkinlerde düz tabanlık ağrı ve yürüme güçlüğü gibi sorunlara yol açabilir. Bu durumda, ağrıyı hafifletmek ve kişinin daha rahat hareket etmesini sağlamak için ayakkabı seçimine dikkat edilebilir. İşte düz tabanlı kişilerin ayakkabı tercihinde göz önünde bulundurabileceği bazı öneriler:

• Yastıklama ve destek: Ayakkabıların iç tabanları yeterli yastıklama ve ayak desteği sağlamalıdır. Bu, ayak tabanının ağırlığını eşit bir şekilde dağıtmasına yardımcı olabilir.
• Rahatlık: Ayakkabılar rahat hissettirmelidir. Ayakta sıkışma veya sürtünme gibi sorunlar yaratmamalıdır.
• Ayakkabı tabanlıkları: Özellikle yetişkinler için, ayakkabı içine ekstra destek sunan ayakkabı tabanlıkları kullanılabilir. Bu tabanlıklar, ayak kemerini destekleyebilir ve ağrıyı azaltabilir.
• Uygun boyut: Ayakkabılar, ayak boyutuna ve genişliğine uygun olmalıdır. Sıkı veya çok geniş ayakkabılar ayakta sorunlara yol açabilir.
• Ayakkabı seçimi: Ayakkabı seçerken, günlük aktivitelerinizi ve ihtiyaçlarınızı dikkate alın. Örneğin, spor yaparken özel spor ayakkabıları tercih etmek daha iyi bir seçenek olabilir.
• Doktor danışması: Özellikle ciddi ağrı veya rahatsızlık durumlarında, bir doktora danışmak ve ayak yapınıza uygun öneriler almak önemlidir.

Sonuç olarak, ayakkabı seçimi düz tabanlık tedavisinde tek başına bir çözüm olmayabilir, ancak rahat ve destekleyici ayakkabılar, düz tabanlı kişilerin ağrılarına ve rahatsızlıklarına karşı yardımcı olabilir.

Çocuklarda düz tabanlık egzersizlerle düzelir mi?

Çocuklarda düz tabanlık, aşil tendonu kısalığı gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Uzmanlar, aşil germe egzersizlerinin düz tabanlığa bağlı şikayetleri hafifletebileceğini öne sürmektedirler. Bu egzersizler arasında parmak ucunda yürüme, topuklarda yürüme, ayağın iç ve yan kısımlarını kullanarak yürüme, bale gibi dans türleri, ayak altında top yuvarlama ve farklı zeminlerde ayakkabısız yürüme gibi aktiviteler bulunmaktadır.

Bu tür aşil tendonu germe egzersizleri, ayak tabanındaki kasları güçlendirmeye de yardımcı olabilir. Ancak bu egzersizlerin kontrollü bir şekilde ve uzman bir fizyoterapist gözetiminde yapılması önemlidir. Çünkü yanlış yapılan egzersizler veya aşırı zorlayıcı hareketler sakatlıklara neden olabilir. Bu nedenle çocuklarda düz tabanlıkla ilgili egzersizlere başlamadan önce bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir. Uzman fizyoterapist, çocuğun durumunu değerlendirerek uygun egzersiz programını belirleyebilir ve doğru şekilde yapılmasını sağlayabilir. Egzersizler, düz tabanlığın belirtilerini hafifletebilir ve ayak yapısını desteklemeye yardımcı olabilir, ancak herhangi bir tedavi planının bir uzman tarafından yönlendirilmesi en iyisi olacaktır.

Düz tabanlı çocukların dikkat etmesi gereken aktiviteler

Düz tabanlı çocuklar, diğer çocuklara kıyasla daha çabuk yorulabilir ve ayaklarına daha fazla dikkat etmelidir. Bu nedenle düz tabanlı çocuklar, aşağıdaki aktivitelerden kaçınmaları veya dikkatli olmaları önerilir:

• Zıplama ve sert yüzeylerde koşma: Sert yüzeylerde koşmak ve sık sık zıplamak, ayak tabanlarına fazla baskı yapabilir. Bu tür aktiviteler düz tabanlığa bağlı ağrıları artırabilir.
• Uzun süreli ayakta durma: Düz tabanlı çocuklar uzun süre ayakta durmaktan kaçınmalıdır. Eğer uzun süre ayakta kalmaları gerekiyorsa, aralıklarla dinlenmelidirler.
• Aşırı Aktif Sporlar: Yüksek etkili sporlar, düz tabanlı çocukların ayaklarına fazla stres uygulayabilir. Bu tür sporlar yerine daha az zorlayıcı olanları tercih etmek daha iyidir.

Düz tabanlı çocuklar için daha uygun olan aktiviteler şunlar olabilir:

• Parmak ucunda dans: Parmak ucunda dans etmek, ayak tabanı kaslarını güçlendirebilir ve ayak yapısını destekleyebilir.
• Yürüyüş: Düz tabanlı çocuklar için düzenli yürüyüş yapmak, ayak kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilir.
• Yüzme: Yüzme, düşük etkili bir aktivitedir ve ayaklara fazla baskı yapmaz. Bu nedenle düz tabanlı çocuklar için uygun bir seçenektir.

Sonuç olarak, düz tabanlı çocukların ayak sağlığına dikkat etmeleri ve aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınmaları önemlidir. Ayrıca, herhangi bir şiddetli ağrı veya rahatsızlık durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak da gerekebilir.

Düz tabanlık nasıl teşhis edilir?

Düz tabanlık tanısı konulurken, bir dizi fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemi kullanılır. Düz tabanlık tanısının nasıl konulduğuna dair daha ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir:

• Fiziksel muayene: Alanında uzman bir doktor, hastanın ayaklarını incelemek için fiziksel muayene yapar. Ayak kemerleri, ayak tabanının ortasında yükseklik olup olmadığına bakılarak değerlendirilir.
• Hasta geçmişi: Doktor, hastanın şikayetlerini ve düz tabanlıkla ilgili geçmişini dinler. Ayrıca aile geçmişi ve herhangi bir önceki tedavi geçmişi de göz önünde bulundurulur.
• Yürüme incelemesi: Doktor, hastadan belirli pozisyonlarda yürümesini isteyebilir. Bu yürüme incelemesi, ayakların ve bacakların nasıl pozisyonlandığını değerlendirmek için önemlidir.
• Görüntüleme yöntemleri: Düz tabanlık tanısı için röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bu yöntemler, ayak kemiklerini ve eklemlerini daha ayrıntılı bir şekilde incelemeye yardımcı olur.
• Bilgisayar analizi: Bazı durumlarda, ayak yapısını daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmek için bilgisayarlı ayak analizi kullanılabilir. Bu analiz, ayak basışı, kemer yüksekliği ve ayak hareketi gibi faktörleri ölçer.

Düz tabanlık, özellikle çocuklarda başlangıçta yaygın bir durum olabilir ve genellikle endişe gerektirmez. Ancak şiddetli ağrı, rahatsızlık veya fonksiyonel sıkıntılar varsa, bir sağlık profesyoneline danışmak ve uygun tanı ve tedaviyi almak önemlidir.