Cushing sendromu, vücudun aşırı miktarda kortizol üretmesi nedeniyle meydana gelen bir hastalıktır. Kortizol, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olan bir hormondur ve aynı zamanda metabolizmayı düzenler. Ancak kortizol seviyelerinin uzun süre yüksek kalması, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Cushing sendromu, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen bir durumdur. Ancak, çocuklarda cushing sendromu yetişkinlere oranla daha nadir görülür ve genellikle daha belirgin belirtilerle ortaya çıkar.
Çocuklarda Cushing Sendromu Nedir?
Cushing sendromu, adrenalin ve kortizol üretiminden sorumlu olan adrenal bezlerin aşırı çalışması sonucu gelişir. Kortizol hormonu, vücudun çeşitli fonksiyonlarını düzenler ve düzenlediği fonksiyonlar arasında arasında stresle başa çıkma, iltihaplanma yanıtları ve kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesi gibi durumlar yer alır.
Vücutta kortizol seviyelerinin yüksek olması; ciltte incelme, kilo artışı, kas zayıflığı, yüksek tansiyon, depresyon, bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi bir dizi probleme yol açabilir. Cushing sendromunun çocuklarda gelişme sebepleri farklı olabilir ve tedavi süreci ise karmaşık bir yapıya sahiptir.
Çocuklarda Cushing Sendromunun Nedenleri
Çocuklarda cushing sendromunun görülmesinin temel nedeni, vücuttaki kortizol seviyelerinin uzun süre yüksek olmasından kaynaklanır. Bu yüksek kortizol seviyelerinin birkaç farklı sebebi olabilir:
- Hipofiz Tümörleri (Cushing Hastalığı): Cushing hastalığı, hipofiz bezindeki bir tümörün kortizol üretimini artırması sonucu meydana gelir. Hipofiz bezi, beynin alt kısmında yer alan ve hormon üretiminde önemli rol oynayan bir bezdir. Bu tümör, kortizol üretiminde artışa yol açarak Cushing sendromunu tetikleyebilir.
- Adrenal Bezlerdeki Tümörler: Adrenal bezlerde gelişen tümörler de kortizol üretimini artırabilir. Bu tür tümörler genellikle vücudun daha fazla kortizol üretmesine yol açar.
- Kortikosteroid Kullanımı: Cushing sendromu, aşırı miktarda dışarıdan kortikosteroid tedavisi uygulanan çocuklarda da gelişebilir. Kortikosteroidler, çeşitli iltihaplı hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Ancak, uzun süre yüksek dozda kortikosteroid kullanmak, vücutta kortizol benzeri bir etki yaratabilir ve cushing sendromunun gelişmesine yol açabilir.
Çocuklarda Cushing Sendromunun Belirtileri
Cushing sendromunun belirtileri, kortizol seviyelerinin yüksekliğine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Çocuklarda görülen belirti ve bulgular yetişkin hastalara göre daha hızlı ve belirgin şekildedir. Cushing sendromunun başlıca belirtileri arasında aşırı kilo alımı, yüzde şişlik, kas zayıflığı, ciltte değişiklikler, yüksek tansiyon, büyüme geriliği ve psikolojik değişiklikler yer alır.
- Aşırı Kilo Alımı: Çocuklarda hızlı kilo alımı, özellikle karın bölgesinde yağ birikimi, cushing sendromunun en yaygın belirtisidir. Bu yağ birikimi, genellikle yüz, boyun ve karın gibi bölgelerde yoğunlaşır.
- Yüzde Şişlik (Ay yüzü): Cushing sendromu olan çocukların yüzlerinde yuvarlaklaşma, dolgunluk ve şişlik görülebilir. Bu, “ay yüzü” olarak bilinen bir durumdur.
- Kas Zayıflığı: Yüksek kortizol seviyeleri kasları zayıflatabileceğinden kas kaybına yol açabilir. Çocuklar genellikle bu durumda güçsüzlük ve yorgunluk hissi yaşarlar.
- Ciltte Değişiklikler: Cushing sendromu; ciltte incelme, morarmalar, kolay yara oluşumu ve derin izler bırakabilen striyalar (deri çizgileri) gibi değişikliklere yol açabilir.
- Yüksek Tansiyon: Kortizol seviyelerinin yüksek olması, kan basıncının artmasına neden olabilir. Bu durum çocuklarda baş ağrısı ve kalp sorunlarına yol açabilmektedir.
- Büyüme Geriliği: Çocuklarda cushing sendromu, büyüme hızının yavaşlamasına sebep olabilir. Bu durum, çocukların normalden daha kısa boyda olmalarına sebebiyet verebilir.
- Psikolojik Değişiklikler: Cushing sendromunun psikolojik etkileri ise depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları ve ruh hâli değişiklikleri şeklinde kendini belli eder.
Çocuklarda Cushing Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Bebeklerde cushing sendromunun tanısı, klinik belirtiler ve çeşitli tıbbi testler ile konur. Doktorlar, çocuğun sağlık geçmişini gözden geçirir ve fiziksel muayene yapar. Ayrıca, kesin tanı için aşağıdaki testler uygulanabilir:
- Kan ve İdrar Testleri: Kortizol seviyelerini ölçen kan ve idrar testleri yapılır. Cushing sendromu olan bireylerde kortizol seviyesi genellikle normalden yüksek olacaktır.
- Salivasyon Testi: Gece saatlerinde tükürük örnekleri alınarak, kortizol üretimi ölçülür. Gece kortizol seviyelerinin düşük olması beklenirken cushing sendromu olan kişilerde bu durum değişir.
- CT veya MR Taraması: Eğer hipofiz bezinde ya da adrenal bezlerde tümör şüphesi varsa, doktor bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanarak detaylı inceleme yapabilirler.
Cushing Sendromunun Tedavisi
Çocuklarda cushing sendromunun tedavisi, hastalığın nedenine bağlı olarak değişir. Hipofiz tümörleri ve adrenal bez tümörleri cerrahi müdahale gerektirebilir. Eğer kortikosteroid tedavisi nedeniyle cushing sendromu gelişmişse, tedavi genellikle ilacın dozunun ayarlanması veya kesilmesi ile yapılır.
- Cerrahi Müdahale: Hipofiz bezi veya adrenal bezlerde bulunan tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
- Işın Tedavisi: Tümörün cerrahi olarak alınamadığı durumlarda ışın tedavisi uygulanabilir.
- İlaç Tedavisi: Kortizol üretiminin düzenlenmesi amacıyla bazı ilaçlar kullanılabilir.
Cushing sendromu çocuklarda nadir görülen ancak önemli sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Erken tanı ve doğru tedavi ile çocukların sağlıkları korunabilir ve yaşam kaliteleri iyileştirilebilir. Eğer çocuğunuzda bu hastalığın belirtileri varsa Özel Magnet Hastanesinin uzman doktorları ile iletişime geçebilir ve tedavi planlamanızı uzman ellerde gerçekleştirebilirsiniz.
