Çift görme (Diplopi)

Normalde, her iki gözün görme ekseni birbirine paralel olarak hizalanır. Ancak çift görme, tıbbi adıyla diplopi, görme ekseninin paralellikten sapması sonucu ortaya çıkar. Bu durumda, hasta tek gözüyle bakıldığında normal görüşe sahipken, her iki gözüyle bakıldığında çift görme yaşanır.

Çift görme (Diplopi) tipleri

Diplopi (Çift Görme) iki ana tip olarak sınıflandırılabilir: Monoküler diplopi ve binoküler diplopi.

• Monoküler diplopi: Monoküler diplopi, çift görme sorununun sadece bir gözle ilişkilendiği durumu ifade eder. Bu durumda, görme sorunları sadece tek bir gözde ortaya çıkar. “Kötü göz” olarak adlandırılan bu göz, “iyi göz” olan diğer gözle karşılaştırıldığında çift görme yaşanır. Monoküler diplopi, genellikle kornea, lens veya göz arkası yapılarındaki anormalliklerden kaynaklanabilir. Bu tür diplopi durumunda, hasta genellikle “kötü gözü” kapatırsa çift görme ortadan kalkar.
• Binoküler diplopi: Binoküler diplopi, çift görme sorununun her iki gözle ilişkilendiği durumu ifade eder. Her iki göz açıkken çift görme problemi yaşanır. Bu durumda, hastanın her iki gözü de çift görme sorununa katkıda bulunur. Binoküler diplopi genellikle göz kaslarının koordinasyonundan kaynaklanır ve bu durumda çift görme problemi genellikle her iki göz açıkken meydana gelir. Gözlük, prizma lens veya cerrahi müdahale gibi tedavi seçenekleri bu tür diplopi durumlarında kullanılabilir.

Her iki tip diplopi durumu da kişinin göz sağlığına yönelik ciddi bir sorunun belirtisi olabilir. Bu nedenle, çift görme şikâyeti yaşayan kişilerin bir göz doktoruna başvurarak detaylı bir değerlendirmeye tabi tutulmaları önemlidir.

Çift görme nedenleri nelerdir?

Çift görme, bir dizi farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında şunlar bulunmaktadır:

• İlaç yan etkileri: Bazı ilaçlar, özellikle kas gevşeticiler, nöromusküler blokerler ve bazı antidepresanlar gibi, çift görme riskini artırabilir.
• Göz kasları ve sinir problemleri: Göz kasları veya göz kaslarına giden sinirlerle ilgili sorunlar, gözlerin uyumlu bir şekilde çalışmasını engelleyerek çift görme nedeni olabilir.
• Diyabet: Diyabet, göz sinirlerine ve kan damarlarına zarar verebilir, bu da çift görme riskini artırabilir.
• Hipertansiyon (Yüksek tansiyon): Yüksek tansiyon, gözlerdeki kan damarlarına zarar verebilir ve bu durum çift görme riskini artırabilir.
• Multiple skleroz (MS): MS, merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Optik sinir hasarı veya diğer sinir yollarındaki sorunlar çift görme sorunlarına yol açabilir.
• Tiroid hastalıkları: Hipertiroidizm veya hipotiroidizm gibi tiroid sorunları, göz kaslarında şişmeye ve çift görme problemlerine neden olabilir.
• Kas hastalıkları: Bazı kas hastalıkları, göz kaslarını etkileyerek çift görme sorunlarına yol açabilir.
• Beyin damar tıkanıklıkları: Beyin damarlarında tıkanıklıklar, beyin oksijen alımını etkileyerek çift görme riskini artırabilir.
• Kafa içi basıncını arttıran hastalıklar: Kafa içi basıncını artıran durumlar, optik sinire baskı yaparak çift görme sorunlarına neden olabilir.
• Beyin tümörleri: Beyin tümörleri, çift görme riskini artırabilir, özellikle optik sinir veya göz kaslarını etkilediğinde.

Her bir durum bireyden bireye farklılık gösterebilir, bu nedenle çift görme sorunu yaşayan kişilerin bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi önemlidir.

Çift görme belirtileri

Çift görme belirtileri, göz sağlığındaki sorunlara işaret edebilir. Çift görme ile ilişkilendirilen belirtiler:

• Gözlerde kayma: Gözlerde kayma hissi veya gözlerin birbirinden ayrılmış gibi algılanması, çift görmenin belirgin bir işaretidir.
• Göz hareketlerinde anormallikler: Çift görme durumunda, göz hareketlerinde anormallikler gözlemlenebilir. Gözlerin normalde birlikte hareket etmesi gerekir, ancak bu durumda uyumsuz göz hareketleri ortaya çıkabilir.
• Uyumlu olmayan retinaya düşen iki görüntü: Gözler arasındaki uyumsuzluk nedeniyle, her iki gözde düşen retinaya uyumsuz iki görüntü oluşabilir. Bu durum, nesnelerin çift veya kaymış gibi algılanmasına neden olabilir.
• Bulanık görme: Gözler arasındaki uyumsuzluk sebebiyle, oluşan görüntüler birbirine çok yakın olduğundan bulanık görme ortaya çıkabilir.
• Çocuklarda ifade edilemeyebilir: Çocuklar, çift görme sorununu ifade etmekte zorlanabilirler. Bu durumda, çocuğun davranışlarında veya göz hareketlerindeki anormalliklere dikkat edilmelidir.
• Görsel sistemdeki baskılama: Çocuklarda, olgunlaşmamış görsel sistem, kötü görüntüyü baskılayarak çift görmenin engellenmeye çalışılmasına neden olabilir. Ancak bu durum baskılanan gözde ambliyopi (göz tembelliği) riski taşır.
• Çift görme karakteri: Çift görme sabit veya değişken karakterde olabilir. Bu özellikler, çift görme nedenine yönelik araştırmalara ışık tutabilir.
• Çift görmeyi engelleme için göz kapatma: Erişkinlerde, çift görme rahatsızlık verici olduğu için kişinin bir gözünü kapatma eğiliminde olabilir.

Çift görme belirtileri, altta yatan nedenin belirlenmesi açısından önemli ipuçları sağlar. Bu nedenle, çift görme yaşayan bireylerin dikkatli bir şekilde muayene edilmesi ve belirtilerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi önemlidir.

Çift görme tedavisi nasıldır?

Çift görme tedavisi, bu durumun altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi süreci genellikle şu adımları içerir:

• Altta yatan nedenin belirlenmesi: Çift görme tedavisi için ilk adım, bu durumun nedenini belirlemektir. Göz muayenesi, görme testleri, kan testleri ve görüntüleme çalışmaları gibi yöntemlerle altta yatan sebep tespit edilmelidir.
• Gözlük veya kontakt lens kullanımı: Çift görme, kırma kusurlarından kaynaklanıyorsa, uygun gözlük veya kontakt lens reçetesi ile düzeltilmeye çalışılabilir. Bu durumda, gözlük veya lens, gözler arasındaki odak farkını düzeltebilir.
• Sistemik hastalıkların tedavisi: Göz kaslarındaki veya bu kasları kontrol eden sinirlerde sorunlara neden olan sistemik hastalıklar varsa, öncelikle bu hastalıkların tedavisi hedeflenir. Bu, çift görmenin altında yatan temel sorunu ortadan kaldırmayı amaçlar.
• Botox tedavisi: Erken dönemde uygulanan Botox tedavisi, göz kaslarını kontrol etmek için kullanılabilir. Bu tedavi, kasların aşırı çalışmasını sınırlayarak çift görme sorununu hafifletebilir.
• Ameliyat: Geç dönemde, çift görme sorunu ameliyatla tedavi edilebilir. Özellikle göz kaslarının dengesini sağlamak veya göz küresinin pozisyonunu düzeltmek amacıyla yapılan cerrahi müdahaleler düşünülebilir.
• Göz doktoru takibi: Çift görme sorunu yaşayan bireyler, deneyimli göz doktorları tarafından düzenli olarak takip edilmelidir. Bu, durumun seyrini izlemek ve tedavi planını ihtiyaca göre güncellemek için önemlidir.

Tedavi yöntemi, çift görmenin nedenine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Her durum özeldir, bu nedenle tedavi planı kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir.

Çift görme kendiliğinden geçer mi?

Çift görme bazı durumlarda geçici olabilir ve kendiliğinden düzelebilir. Örneğin, yorgunluk, stres, alkol tüketimi gibi geçici etmenler, göz kaslarının geçici bir süreliğine uyumsuz çalışmasına neden olabilir ve bu da çift görme sorununa yol açabilir. Ancak, çift görme genellikle altta yatan sağlık sorunlarından kaynaklandığından, bu tür durumlar kalıcı hale gelirse tıbbi müdahale gerekebilir.

Eğer çift görme belirgin bir şekilde devam ediyor veya sık sık tekrarlıyorsa, bir göz doktoru veya uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir. Çift görmenin altında yatan neden belirlendikten sonra, uygun tedavi planı oluşturulabilir. Çift görme kendiliğinden geçmiyorsa ve sürekli bir sorun haline geliyorsa, bu durumun ciddiye alınması ve profesyonel yardım aranması önemlidir.

Çift görme (Diplopi) nasıl önlenebilir?

Çift görme (diplopi) bozukluğunu tamamen önlemenin kesin bir yolu olmasa da, göz sağlığınızı korumak ve olası sorunları azaltmak için alabileceğiniz bazı basit önlemler vardır:

• Sigara kullanımından kaçının: Sigara içmek, göz sağlığına zarar verebilir ve çeşitli göz problemlerine neden olabilir. Sigara kullanımından kaçınmak, genel sağlığınızı korumanın yanı sıra göz sağlığınıza da olumlu etki edebilir.
• Aşırı alkol tüketiminden kaçının: Aşırı alkol tüketimi, göz sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Kontrollü ve ölçülü alkol tüketimi, genel sağlığınızı ve göz sağlığınızı korumak açısından önemlidir.
• Sağlıklı beslenme alışkanlıkları: Göz sağlığı için faydalı olan besinleri içeren bir diyet benimseyin. Özellikle A vitamini, C vitamini, E vitamini ve çinko gibi besinleri içeren gıdaların tüketimi göz sağlığını destekleyebilir.
• Ekran zamanını sınırlayın ve gözlerinizi dinlendirin: Bilgisayar, telefon, tablet gibi ekranlara uzun süre maruz kalmaktan kaçının. Her 20 dakikada bir 20 saniye süreyle uzak bir noktaya bakarak gözlerinizi dinlendirin.
• Koruyucu gözlük kullanın: Tehlikeli işlerde çalışıyorsanız veya spor yapıyorsanız, uygun göz koruması kullanın.
• Düzenli uyku alışkanlıkları: Yeterli ve düzenli uyku, genel sağlığınızı korumanın yanı sıra göz sağlığınızı da olumlu etkiler.
• Düzenli göz muayeneleri: Her 1-2 yılda bir göz muayenesi yaptırarak göz sağlığınızı düzenli olarak kontrol ettirin. Erken tespit, çeşitli göz sorunlarının etkili bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir.

Bu önlemler, göz sağlığınızı korumaya yardımcı olabilir ancak çift görme gibi belirtiler fark edildiğinde, bir uzmana başvurmak ve profesyonel tıbbi yardım almak önemlidir.