Vertigo sizin veya gördüklerinizin dönüyormuş gibi algıladığı bir baş dönmesi şeklidir. Bu durum sıklıkla bulantı, kusma ve denge kaybı gibi durumlarda eşlik edebilmektedir. Bu baş dönmesi genellikle bir hastalık olmaktan ziyade bir çok hastalıklarda ortak olarak ortaya çıkabilen bir belirtidir. Ortaya çıkan vertigo; kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum denge kaybı ve sersemlik hissi olarak da belirtilebilmektedir. Vertigo tek başına bir hastalık olarak görülmediği için, ertigonun altında ciddi hastalıkların yatıyor olma ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. Vertigo klasik baş ağrısı ya da depresyon ile karıştırılmamalıdır.
Vertigo Nedenleri ve Çeşitleri Nelerdir?
Vertigoya sebep olabilecek bir çok neden ortaya çıkarılabilmektedir. Genellikle vertigo başlıca merkezi sinir sistemi ve iç kulak hastalıklarından dolayı kaynaklanmaktadır. Bu nedenle vertigoya sebep olan şeyin mutlaka araştırılması gerekmektedir. İç kulaktan meydana gelen baş dönmesi durumunda bilinç kaybı meydana gelmemektedir. Kişilerde; baş dönmesi veya denge bozukluğu hissi olan, bilinç kaybı, göz kararması da yaşanıyorsa veya bu durum çevresindekilerce fark edilmişse, nörolojik veya metabolik (kan şekerinin düşmesi) gibi durumlar söz konusudur.
Bireylerde en sık görülen vertigo tipi benign paroksizmal pozisyonel vertigo (BPPV) dır. Benign paroksizmal pozisyonel vertigo çeşidinde 15 saniye yada bir kaç dakika kadar süren, genellikle başın hareketini takiben oluşan şiddetli baş dönmesi görülür. Kişinin başını öne arkaya sallaması veya yatakta dönme sonucu ortaya çıkabilmektedir. Genellikle bu durum yaşlılarda ortaya çıkmaktadır. Solunum yolu hastalıkları ve baş bölgesine kan akışının azalması bu duruma yol açabilir. Ortaya çıkan bulgular rahatsız edici olsa da BPPV iyi huylu bir rahatsızlıktır. Genellikle bu vertigo tedavi gerektirmez.
Vertigo labirentit ve vestibüler nörit denilen iç kulağın enfeksiyon sonucu iltihaplanması sonucu oluşabilir. Etken genellikle virüslerdir. En sık rastlanılan bulgular grip, kızamık, kızamıkçık, herpes, kabakulak, çocuk felci, hepatit ve EBV virüsleridir. Baş dönmesi ile birlikte duyma kaybı da olabilir.
Vertigonun görüldüğü diğer bir hastalık ise Meniere hastalığıdır. Meniere hastalığı iç kulakta sıvı birikmesine bağlı olarak ortaya çıkan ve vertigo ataklarına neden olan bir hastalıktır. Bu durumvertigo belirtileri dışında kulak çınlaması ve işitme kaybını da beraberinde getirebilmektedir. Meniere hastalığı ataklar ve yatışma dönemleri şeklinde seyreder. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de kafa travmaları, virüsler, kalıtım ve alerji nedenler arasında gösterilmektedir.
Vertigo Belirtileri
Vertigoda kişi kendisinin veya çevresindeki görüntü hareket ediyor veya dönüyormuş gibi bir hisse kapılmaktadırlar. Vertigo söz konusu olduğunda kişide görülebilen belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kişide meydana gelen mide bulantısı ve kusma hissi
- Tansiyon düşmesi
- Görme bozukluğu
- Göz kararması
- Kuvvet kaybı
- Yürümede zorlanma ve bilinç değişiklikleri
- İşitme kaybı ve kulak çınlaması
- Karar verme yetkisinde bozukluk
Vertigo Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Vertigo hastalığının teşhisininyapılabilmesi için bazı testler söz konusu olmaktadır. Öncelikle kişinin ayrıntılı bir tıbbi öyküsü alınır. Sonrasında fiziki muayene yapılarak vertigonun çeşidi ve şekli saptanır. Yapılan fiziki muayenenin ardından elektronistagmografi adı verilen cihaz yardımıyla hastanın göz hareketleri incelenir ve iç kulak hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan durumlar daha net görülür hale gelir.
Bu yapılan uygulamaların haricinde gerekli görüldüğü durumlarda; , kan tahlili, ultrason ya da MR gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
Vertigo hastalığının tedavisinde ise kişinin altta yatan hastalığına göre tedavi yöntemi belirlenir. Kişide orta kulak enfeksiyonu bulunuyorsa antibiyotiklerin kullanılması tercih edilmektedir. Kulakta iyileşmeyen enfeksiyon varsa cerrahi tedavi gerekebilir.
Vertigo hastalığının tedavi sürecinde öncelik, sıkıntıyı azaltarak denge fonksiyonlarının en güvenli hale getirilmesidir. Bu aşamada hastalığın neden ortaya çıktığı da tedavi süreci için oldukça önemlidir. Menier hastalığında hastalara tuzsuz diyet ve idrar söktürücü ilaçlar verilir. Benign paroksizmal pozisyonel vertigoda (BPPV) hastalık bir kaç hafta veya ayda kendiliğinden sonlanır. Bu durumdaki hastaya hekimler bazı pozisyonel manevralar yapabilirler. Düzelmeyen hastalara yönelik nadiren düzelmeyen hastalara iç kulağa yönelik cerrahi düşünülebilir. BPPV li hastalar ani baş hareketlerinden kaçınmalı, bol istirahat etmeli, bol sıvı tüketmelidirler. Yüksekte çalışmaktan ve tehlikeli cihaz kullanmaktan kaçınmalıdırlar. Vertigo tedavisinde fizik tedavi de kullanılmaktadır. Vertigo tedavisi esnasında kafein, tütün ve alkolden uzak durmak gereklidir.
