Tüp Mide Ameliyatı Nedir?
Tüp mide ameliyatı, tıbbi adıyla sleeve gastrektomi, midenin yaklaşık %80’inin alınarak tüp şeklinde küçültülmesiyle yapılan bir obezite cerrahisi yöntemidir. Hem mide hacmi küçülür hem de açlık hormonu olan ghrelin azalır. Bu sayede hastalar daha az yiyerek daha çabuk doyma hissi yaşar.
Tüp Mide Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?
Tüp mide ameliyatı aşağıdaki kişiler için uygundur:
- Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ≥40 olanlar
- VKİ 35–40 arasında olup diyabet, hipertansiyon, uyku apnesi gibi sağlık sorunları bulunanlar
- Diyet ve egzersize rağmen kalıcı kilo veremeyenler
Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme Neden Önemlidir?
Ameliyattan sonra mide hacmi ciddi ölçüde azaldığı için doğru beslenme hayati önem taşır. Hatalı beslenme:
- Kilo kaybını yavaşlatabilir
- Mide bulantısı, kusma gibi sorunlara yol açabilir
- Vitamin ve mineral eksikliklerine neden olabilir
Bu nedenle, diyetisyen takibiyle uygulanan bir beslenme planı hem sağlıklı kilo vermeyi hem de yaşam kalitesini korumayı sağlar.
Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme Aşamaları
- Aşama: Temiz Sıvı Dönemi (İlk 1–3 Gün): Mideyi dinlendirmek, iyileşme sürecini başlatmak.
Tüketilebilecekler:
- Su
- Tuzsuz et/tavuk suyu
- Bitki çayı
- Şekersiz komposto suyu
- Elektrolit dengesi sağlayan sıvılar
Gazlı içecekler, meyve suları, süt ürünleri tüketilmez.
- Aşama: Tam Sıvı Dönemi (4–14. Gün): Yeterli sıvı ve protein alımını sağlamak.
Tüketilebilecekler:
- Laktozsuz süt, kefir
- Şekersiz protein shake
- Çorba (süzülmüş, tanesiz)
- Ayran
- Komposto
- Protein destekli içecekler
Hedef: Günde en az 60-80 gr protein.
- Aşama: Püre Dönemi (3. – 4. Hafta): Yavaş yavaş yarı katı gıdalara geçmek.
Tüketilebilecekler:
- Sebze püreleri
- Yoğurt
- Lor peyniri
- Haşlanmış tavuk ve balık (blenderden geçirilmiş)
- Haşlanmış yumurta
- Muz, avokado gibi yumuşak meyveler (doktor onayıyla)
Baharatlı, yağlı ve lifli gıdalar önerilmez.
- Aşama: Yumuşak Katı Gıdalar (5. – 6. Hafta): Normal beslenmeye geçişe hazırlık.
Tüketilebilecekler:
- Izgara tavuk, hindi
- Haşlanmış sebzeler
- Az yağlı kıyma
- Peynir çeşitleri
- Yumuşak meyveler
- Yumurta yemekleri
- Aşama: Normal Sağlıklı Beslenme (6. Haftadan Sonra): Kalıcı sağlıklı beslenme alışkanlığı geliştirmek.
Beslenme prensipleri:
- Her öğünde protein öncelikli beslenme
- Küçük porsiyon, yavaş yeme
- Ara öğün ihtiyacı yoksa yapılmaz
- Şeker, işlenmiş gıda ve kızartmalardan kaçınılır
- Günlük 1.5–2 litre su içilir (öğünle birlikte içilmez)
En Sık Yapılan Beslenme Hataları
- Hızlı yemek yeme
- Yeterli protein almamak
- Aynı anda yemek + su tüketmek
- Gazlı ve şekerli içeceklere erken dönmek
- Vitamin takviyelerini aksatmak
Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme İpuçları
- Lokmaları 20-30 kez çiğneyerek yut
- Her öğün arasında en az 2 saat bırak
- Yemekten 30 dk önce ve sonra su içme
- Düzenli olarak diyetisyen kontrolü yaptır
- Kilo verimini izlemek için haftalık tartıl
- Günlük en az 60–80 gram protein alımı
- Yavaş yemek yeme ve iyice çiğneme
- Ara öğün yerine 3 ana öğün düzeni
- Günde 2 litreye yakın su tüketimi
Kaçınılması Gerekenler
- Gazlı, şekerli ve işlenmiş gıdalar
- Hızlı yeme ve büyük lokmalar
- Aynı anda yemek + sıvı tüketimi
- Alkol, sigara ve yüksek kafeinli içecekler
Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Hangi Vitaminler Alınmalı?
Ameliyat sonrası mide emilim kapasitesi azalır. Bu yüzden aşağıdaki vitaminler düzenli olarak kullanılmalıdır. Eksiklik tespiti için 3-6 ayda bir kan testleri yapılmalıdır.
- Multivitamin
- B12 vitamini
- Demir
- Kalsiyum
- D vitamini
Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme Sorunları
Yetersiz Protein Alımı: Protein hem kas kaybını önler hem de tokluk hissini artırır. Ameliyat sonrası günlük 60–80 gram protein önerilir. Birçok hasta sıvı ve püre döneminde bu miktara ulaşmakta zorlanır.
Sonuçları:
- Kas kaybı
- Halsizlik, yorgunluk
- Saç dökülmesi
- İyileşme sürecinin uzaması
Yetersiz Sıvı Tüketimi: Mide hacmi küçüldüğü için hastalar çoğu zaman yeterince su içemez. Öğünlerle birlikte sıvı alınamadığı için su tüketimi ihmal edilir.
Sonuçları:
- Dehidrasyon (susuz kalma)
- Kabızlık
- Konsantrasyon bozukluğu
- Baş dönmesi ve halsizlik
Vitamin ve Mineral Eksiklikleri: Tüp mide ameliyatı sonrasında B12, D vitamini, demir ve kalsiyum gibi vitamin-minerallerin emilimi azalabilir. Takviyeler düzenli alınmazsa ciddi eksiklikler oluşabilir.
En sık görülen eksiklikler:
- B12: Uyuşma, unutkanlık, yorgunluk
- Demir: Kansızlık, baş ağrısı, halsizlik
- D vitamini/Kalsiyum: Kemik ağrısı, osteoporoz riski
Dumping Sendromu (Hızlı Mide Boşalması): Nadir görülse de tüp mide ameliyatı sonrası bazı hastalarda şekerli ve yağlı gıdalar mideyi hızla terk ederek bağırsaklara geçer. Bu durum dumping sendromu olarak adlandırılır.
Belirtileri:
- Terleme
- Hızlı kalp atışı
- Bulantı
- Karın ağrısı
- İshal
Kabızlık: Beslenme döneminde sıvı yetersizliği, lif azlığı ve hareketsizlik nedeniyle kabızlık sık görülür.
Çözüm:
- Bol su tüketimi
- Yavaş yavaş lifli gıdalara geçiş
- Hafif egzersiz (yürüyüş vb.)
Besin İntoleransları: Ameliyat sonrası bazı besinleri tolere edememe durumu yaşanabilir. Süt ve süt ürünleri, yumurta veya bazı et ürünleri mideyi rahatsız edebilir.
Belirtileri:
- Şişkinlik
- Gaz
- Bulantı
- Mide ağrısı
Yeme Bozuklukları ve Duygusal Yeme: Bazı hastalar, mide hacmi küçülse de stres, kaygı, depresyon gibi duygularla başa çıkmak için aşırı yemeye yönelir. Bu durum hem kilo kaybını durdurur hem de psikolojik olarak zarar verir.
Porsiyon Kontrolü Zorluğu: Küçülen mideye rağmen bazı hastalar porsiyon kontrolü yapamaz. Hızlı yeme ve büyük lokmalar mideyi zorlar.
Sonuçları:
- Kusma
- Mide ağrısı
- Kilo verememe
Tüp Mide Ameliyatı Beslenme Sorunlarını Önlemek İçin Öneriler
- Yavaş, bilinçli ve küçük porsiyonlarla yemek
- Günlük protein ve su alımını takip etmek
- Multivitamin ve takviyeleri aksatmamak
- Şekerli, yağlı ve yüksek kalorili gıdalardan uzak durmak
- Düzenli olarak diyetisyen ve doktor kontrolüne gitmek
Özel Magnet Hastanesi – Nisan;2025
