Adet düzensizliği, kadınların regl döngüsünde (adet dönemi) düzensizliklerin meydana gelmesidir. Normalde, adet döngüsü ortalama olarak 28 gün sürer, ancak bu süre kişiden kişiye değişebilir ve 21 ila 35 gün arasında değişebilir. Adet düzensizliği, bu sürenin dışına çıkmak, adetin beklenenden daha erken veya daha geç başlaması, âdet kanamasının süresinin değişmesi veya adet miktarında belirgin değişiklikler gibi durumları içerir.
Adet düzensizliği bazen normal olabilir ve yaşam tarzı değişiklikleri veya stres azaltma gibi basit önlemlerle düzelebilir.
Ancak düzenli olmayan adetler uzun süre devam ederse veya başka belirtilerle birlikte ortaya çıkarsa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Doktor, düzensizliğin altında yatan nedeni teşhis edebilir ve uygun tedavi yöntemlerini önerebilir
Adet Düzensizliği Neden Olur?
Adet düzensizliği birçok farklı nedene bağlı olabilir. Yaygın adet düzensizliği nedenlerinden bazıları:
- Hormonal dengesizlikler: Yumurtlama süreci ve adet döngüsü, bir dizi hormonun düzenli bir şekilde salgılanmasıyla yönetilir. Hormonal dengesizlikler, östrojen ve progesteron gibi hormonların normal düzeylerinde değişikliklere neden olarak adet düzensizliğine yol açabilir.
- Stres: Yoğun stres, adet döngüsünü etkileyebilir. Stres, hipotalamus ve hipofiz bezlerindeki hormonal düzenlemeleri etkileyebilir ve bu da adet düzensizliklerine yol açabilir.
- Aşırı kilo alıp verme: Hızlı kilo alımı veya aşırı kilo verme, hormonal düzenlemelerde değişikliklere neden olabilir ve adet döngüsünü etkileyebilir.
- Tiroid sorunları: Tiroid bezinin düzgün çalışmaması, adet düzensizliklerine neden olabilir. Tiroid hormonları, vücuttaki birçok işlevi düzenler, bu nedenle tiroid sorunları adet döngüsünü etkileyebilir.
- Polikistik over sendromu (PCOS): PCOS, yumurtalıklarda kistlerin oluştuğu bir durumdur. Bu durumda hormonal dengesizlikler meydana gelir ve adet düzensizlikleri ortaya çıkabilir.
- Rahimde polipler veya kistler: Rahimdeki polipler veya kistler, adet döngüsünü etkileyebilir ve düzensiz kanamalara neden olabilir.
- Yumurtalık yetmezliği: Yumurtalıkların normal şekilde çalışmaması durumunda, adet düzensizlikleri ortaya çıkabilir.
- Rahim içi yapışıklıklar: Rahim içi yapışıklıklar veya skarlar, rahim iç yüzeyindeki doku yapışmasına neden olabilir ve adet düzensizliklerine yol açabilir.
- Menopoz öncesi dönem: Menopoz öncesi dönemde, kadınların adet döngüleri düzensizleşebilir ve bazen adetler atlanabilir.
Bunlar sadece yaygın nedenlerdir ve adet düzensizliği birçok farklı faktörden kaynaklanabilir. Eğer düzenli olmayan adetleriniz varsa veya başka belirtilerle birlikte adet düzensizliği yaşıyorsanız, sağlınız açısından kontrollere mutlaka gitmelisiniz.
Adet düzensizliği belirtileri nelerdir?
Adet düzensizliği birçok farklı şekilde kendini gösterebilir ve belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Yaygın adet düzensizliği belirtilerinden bazıları:
- Düzensiz adet dönemleri: Adetleriniz normalden daha erken veya daha geç başlayabilir, aralıkları düzensiz olabilir veya adetlerin atlanması gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz.
- Aşırı kanama veya hafif kanama: Adetleriniz normalden daha yoğun veya normalden daha hafif olabilir. Aşırı kanama, günlük ped veya tampon değişimini sıklaştırmanıza veya kan pıhtılarıyla birlikte ağrılı bir döneme neden olabilir.
- Uzun süren adet dönemleri: Adet süreniz normalden daha uzun sürebilir. Normal bir adet dönemi genellikle 3 ila 7 gün arasında sürer, ancak adet düzensizliği durumunda bu süre uzayabilir.
- Karın ağrısı veya kramplar: Adet öncesi veya adet sırasında karın ağrısı ve kramplar yaşayabilirsiniz. Bu ağrılar normalden daha şiddetli olabilir ve uzun sürebilir.
- Ruhsal ve duygusal değişiklikler: Adet düzensizliği yaşayan kadınlar, adet öncesi sendromu (PMS) belirtilerini daha belirgin bir şekilde deneyimleyebilirler. Bu belirtiler arasında huzursuzluk, irritabilite, depresif duygudurum, anksiyete, yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğü yer alabilir.
- Vücut ağırlığında değişiklikler: Adet düzensizliği yaşayan kadınlar, vücut ağırlığında değişiklikler yaşayabilirler. Bunlar aşırı kilo alımı veya kilo kaybı olabilir.
- Akne veya cilt problemleri: Hormonal değişiklikler, adet düzensizliği olan kadınlarda cilt sorunlarına neden olabilir. Bunlar arasında akne, yağlı cilt veya kuru cilt problemleri yer alabilir.
- Saç dökülmesi: Bazı kadınlar adet düzensizliği yaşadıklarında saç dökülmesi veya saçın incelmesi gibi saç problemleri yaşayabilirler.
Yukarıda belirtilen belirtiler, adet düzensizliği durumunda ortaya çıkabilecek yaygın belirtilerdir. Her kadının deneyimi farklı olabilir ve başka belirtiler de görülebilir.
Adet düzensizliği tanısı nasıl konur?
- Sağlık geçmişi ve semptom değerlendirmesi: Doktorunuz, adet döngünüzle ilgili detayları, adet düzeninizi ve belirtilerinizin süresini, yoğunluğunu ve sıklığını değerlendirecektir. Ayrıca genel sağlık geçmişinizi, yaşadığınız stres düzeyini, beslenme alışkanlıklarınızı ve egzersiz alışkanlıklarınızı da gözden geçirecektir.
- Fizik muayene: Doktor, pelvik muayene yapabilir ve pelvik organlara ilişkin herhangi bir sorunu belirlemek için rahim ve yumurtalıkları hisseder. Ayrıca kan basıncınızı ölçebilir, vücut kitle indeksinizi (BMI) değerlendirebilir ve genel sağlık durumunuzu değerlendirebilir.
- Kan testleri: Doktor, hormon düzeylerinizi kontrol etmek için kan testleri isteyebilir. Bu testler, östrojen, progesteron, tiroid hormonları gibi hormon düzeylerini ölçebilir ve hormonal dengesizliklerin varlığını gösterebilir.
- Ultrasonografi: Doktor, pelvik ultrasonografi yapabilir. Bu test, rahim, yumurtalıklar ve diğer pelvik organların görüntülerini elde etmek için kullanılır. Ultrasonografi, polikistik over sendromu, kistler, polipler veya diğer anormalliklerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.
- Endometrial biyopsi: Doktor, düzensiz kanamaların nedenini belirlemek için endometrial biyopsi yapabilir. Bu işlemde, rahim içinden bir doku örneği alınır ve laboratuvar analizine gönderilir.
- Hormonal izleme: Bazı durumlarda, adet döngünüzü ve hormon düzeylerinizi izlemek amacıyla hormon testleri ve/veya bazal vücut ısısı izlemesi gibi yöntemler kullanılabilir.
Bu adımlar, adet düzensizliği tanısının bir parçası olabilir. Doktorunuz, semptomlarınıza, sağlık geçmişinize ve bulgularınıza dayanarak size özgü bir tanı yöntemi belirleyecektir. Tanı, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedavi yöntemlerini önerebilmek için önemlidir.
Adet düzensizliği nasıl tedavi edilir?
Adet düzensizliği, bir kadının adet döngüsünde düzensizlikler veya değişiklikler yaşaması durumudur. Bu değişiklikler adetlerin süresi, sıklığı veya kanama miktarı gibi unsurları içerebilir. Adet düzensizliği birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir, bu nedenle tedavi seçenekleri temel olarak altta yatan nedene ve semptomların şiddetine bağlı olacaktır. Adet düzensizliğinin yaygın tedavi yöntemlerinden bazıları:
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Stres, uykusuzluk, düzensiz beslenme gibi faktörler adet düzensizliklerine yol açabilir. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, uyku düzenine dikkat etmek ve stres yönetimi tekniklerini uygulamak adet düzenini iyileştirebilir.
- Doğum kontrol hapları: Hormonal dengeyi sağlamak için doğum kontrol hapları reçete edilebilir. Bu haplar adet döngüsünü düzenleyerek düzenli adet görmeyi sağlayabilir.
- Hormon tedavisi: Hormon dengesizlikleri veya hormonal sorunlar adet düzensizliklerine neden olabilir. Hormon tedavisi, hormon seviyelerini düzenlemek için kullanılabilir. Östrojen veya progesteron hormonları içeren ilaçlar bu amaçla kullanılabilir.
- Polikistik over sendromu (PCOS) tedavisi: PCOS, adet düzensizliği ile ilişkili bir durumdur. PCOS tedavisinde kilo kaybı, egzersiz, doğum kontrol hapları, insülin duyarlılığını artırmak için ilaçlar ve diğer tedavi seçenekleri kullanılabilir.
- Cerrahi müdahale: Nadir durumlarda, adet düzensizliklerine yol açan altta yatan anatomik sorunlar veya tümörler cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu durumda, bir uzmana danışmak önemlidir.