Böbrek boşaltım sisteminde en önemli organlarından biridir. Omurganın her iki tarafında fasülyeye benzer bir şekli bulunmaktadır. Bu böbrekler vücutta oluşan atık ürünleri kandan uzaklaştırmakla görevlidir. Genellikle böbrekte bilinmeyen sebeplerden dolayı bazı mineral ve tuzlardan oluşan sert yapılara Böbrek Taşı adı verilmektedir. İdrarda biriken minareller ve kimyasallar sertleşerek katı hale gelmektedirler. Oluşan böbrek taşının boyutu ddeğişkenlik gösterir. Böbrek taşları bazen nokta kadar küçük olabilmektedir. Bazı böbrek taşları ise böbreğin tamamını kaplayacak boyutta olabilmektedir. Böbrek taşı ; beslenmeden genetiğe, cinsiyete ve yaşanılan coğrafyaya kadar çeşitli faktörlere dayanarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Böbrek taşı tedavi edilmediği takdirde, böbrek kanalları tıkanarak kişide şiddetli ağrı yaratmaktadır. Bu oluşan olumsuzluklarda böbrek fonksiyonlarının bozulmasına yol açabilmektedir.
Böbrek Taşı Oluşmasının Nedenleri
Böbrek taşı oluşumunda kesin bir neden bulunmasada, taş oluşum riskini arttıran bazı etkenler mevcuttur. Örneğin; bir kişinin ailesinde böbrek taşı hastalığı öyküsü bulunuyorsa diğer aile üyelerinde böbrek taşı hastalığı olma olasılığı yüksektir. Kişinin yanlış beslenmesi böbrek taşını tetikler. Diğer nedenleri sıralayacak olursak ;
- Kilolu veya obezite görülen hastalarda
- Kişinin çok sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmesi
- Kişinin tek böbrekli olması
- Fiziksel aktivitelerin yetersiz olması
- Kronik bağırsak problemleri
- Vücuda yeterli sıvı alınmaması
- Daha önce böbrek taşı oluşan kişilerde tekrar oluşumu
- Doğumsal böbrek anomalileri
- Böbreklerde başka bir hastalığın bulunması
Böbrek Taşı Tehşisi Nasıl Konulur ?
İlk olarak Böbrek taşı teşhisinin konulabilmesi için üroloji doktorumuzun detaylı muayenesi gerekmektedir. Hastanın öyküsü ve genel fiziki muayene sonucunda oluşan bulguları desteklemek amacıyla üriner sistem grafisi ve ultrasonografi yapılabilmektedir. Böbrek taşı zaman zaman idrar yolu enfeksiyonu ve idrarda kanama görüldüğü zaman tespit edilebilmesi için idrar yolu tahlili yapılmaktadır. Kişiden kan testi alınarak böbreklerin düzenli çalışıp kontrol edilir ve böbrek taşını tetikleyen maddelerin oranı incelenir. Teşhis yöntemlerini sıralayacak olursak kısacası ;
- Ultrason
- Röntgen
- Bilgisayarla Tomografi (BT)
- Görüntüleme Yöntemleri
- İdrar ve kan analizi
- Üreteroskopi (URS)
Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri
Böbrek taşı hastalığında tedavi süreci bulunduğu bölgede böbrek taşının boyutuna göre ve türüne göre değişkenlik gösterir. Böbrek taşı tedavi edilmediği sürece boyutu büyür ve taşın kendiliğinden düşme oranı en aza düşer. 4mm den küçük olan böbrek taşlarının bir çoğu idrar yolu ile kendini vücuttan atabilir. Böbrek taşlarının bazıları ameliyat ortamnına girmeden bir takım ilaçlar kullanarak eritebilirler. Böbrek taşı tedavisi kişide taşın ne kadar ağrı yarattığını, taşın böbrekte herhangi bir hasara sebep olup olmadığını ve böbrek fonksiyonlarını bozup bozmaması durumuna göre belirlenebilmektedir. Böbrek taşları için detaylı olarak laboratuvar testleri yapılmalı, kanda kalsiyum, magnezyum, fosfor, ürik asit ve D vivatimi düzeylerinde inceleme yapılmalıdır.
Böbrek taşı tedavisinde amaç, idrar kristallerinin çözünürlüğü arttırılarak böbrekte çökmelerini ve taşlaşmalarını engellemektir. Kişi evde tedavi yöntemi olarak günde 2- 3 litre su tüketmelidir. Küçük boyuttaki taşların düşürülebilmesi için doktor tavsiyesi ile kasları gevşeten ilaçlar kullanılabilir. Gelişen teknoloji ile erimeyen ve idrar yolundan geçemeyecek boyuttaki taşlar için farklı tedavi yöntemleri gelişmiştir.
- Ses Dalgaları (SWL) : Burada böbrek taşını kırmak için, şok dalga tedavisi kullanılarak güçlü titreşimler oluşturan ses dalgaları kullanılır. Yapılan işlem yaklaşık olarak 30 – 45 dakika sürmektedir. Bu süre tamamen taşın bulunduğu bölgeye, taşın boyutuna ve kullanılacak olan cihaza göre değişebilmektedir. Genellikle ses dalgaları yöntemi böbrek taşının 2 cmden küçük olması durumunda olumlu sonuçlar alınır.
- Üreteroskopi (Redrograd İntrarenal Cerrahi – RİRCR) : Bu yöntem taş kırıp çıkarma işlemi olarak yapılmaktadır. İşlem sırasında böbrek içindeki taşlar laser yardımı ile kıvrılabilir ve ince aletller sayesinde böbreğe ulaşılır. Bu işlem taşın büyüklüğüne göre değişiklik göstermektedir. Çıkarılamayacak boyuttaki taşlar laser yardımı ile parçalara ayrılarak idrar yoluna atılması sağlanır. Bu operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Bu yöntemlerin uygulanacağı tedavi yöntemi; ürolog doktorumuz tarafından yapılan detaylı muayene sonucu kararlaştırılmaktadır.
Eğer sizin de böbrek taşı rahatlığınız bulunuyorsa, kişide şiddetli ağrı oluşumunu beklemeden Ankara Özel Magnet Hastanemize başvurarak tedavi sürecinizi başlatabilirsiniz. Böbrek rahatsızlığı olan kişi, hastalığın yol açabileceği ciddi sorunların önüne geçebilir.
Böbrek Taşı Çeşitleri Nelerdir ?
Kalsiyum Taşları : Böbrek taşı sorunu olan kişiler de en sık rastlanılan bir durumdur. Hastaların %75 i genellikle kalsiyum taşlarından oluşmaktadır.
Ürik Asit Taşları : Genellikle yüksek proteinli diyetle beslenen bireylerde çok sık karşılaşılmaktadır. Kişinin yeterli su tüketmemesi en önemli etkendir.
Sistin Taşları : Nadir görülen bir böbrek taşı türü olmakla beraber, sık tekrarlayan bir böbrek taşı türüdür. Genellikle kalıtsal metabolizma bozukluklarından kaynaklanmaktadır. Erken yaşlarda kendisini gösterebilir ve kişiyi böbrek yetmezliğine kadar götürebilir.
Sitruvite (Enfeksiyon) Taşları : Böbrek taşının oluşma sebebi genellikle idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanmaktadır. Kişide hiçbir belirti vermez ve çok hızlı bir şekilde büyüme gerçekleştirebilir. Bu böbrek taşı kadınlarda erkeklerden daha çok rastlanmaktadır.
Böbrek Taşı Tedavisi Tam Olarak Ne Zaman Yapılmalıdır ?
İlaç tedavisi gibi düşmeyen böbrek taşları için tedavi olarak ameliyat tercih edilmektedir.
- Kişide şiddetli ağrı ve idrar yolunda enfeksiyon neden oluyorsa
- Kanamaya yol açan böbrek taşları
- Böbrekte tam tıkanma yaratan taşlar
- Kendi başına düşmesi zor olan büyüklükteki taşlar
- Böbrekte olumsuzluklara, hasara yol açabilecek böbrek taşları ameliyat edilebilir.
Tekrar Böbrek Taşı Oluşumunu Engellemek İçin Öneriler
Kişi idrar da asit – baz dengesini bozacak yiyecek ve içeceklerden uzak durmalıdır. Günde 2,5 – 3 litre sıvı tüketimini vücuduna almalıdır. Kişi bol bol egzersiz yapmalı ve sürekli hareket halinde olmalıdır. Fazla tuz kullanımı varsa azaltılmalıdır, çünkü tuz böbreklerin en büyük düşmanıdır. Bol lifli besinler tüketmek böbrek taşı oluşumunu engellemektedir. Hazır bulunan yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Genel olarak kişi sebze ağırlıklı beslenmeye dikkat etmelidir.
En sık sorulan sorular ?
Böbrek taşı kendiliğinden düşer mi ?
Böbrek taşı boyutu 5 mm den altında olan taşların kendiliğinden düşebilmesi mümkündür. Kolaylaştırmak amacıyla kişi bol hareket bol su tüketimi yaparak böbrek taşını düşürmeye yardımcı olur.
Böbrek taşı ağrısına ne iyi gelir ?
En önemlisi su tüketimini arttırmak ile başlar. Böbrek taşı ağrısını azaltmak için limon ve zeytin yağı tüketilmelidir. Kişi gün içerisinde kiraz çayı sapı ve maydanoz kaynatıp ağrıyı azaltabilir.
Kişide ağrı hafiflemeyip şiddetini arttırıyorsa bir doktora başvurmalıdır.
Böbrek Taşları Böbreklere Zarar Verir Mi ?
Böbrek taşı tedavi edilmediği sürece taşın boyutu, bulunduğu yer, tıkanıklığa neden olup olmadığı düzeylerde gelişen böbrek taşı, mesane ve idrar yoluna zarar verebilir hatta tıkayıcı özellik gösterdiği takdirde böbrek kaybına bile sebep olabilmektedir.
Böbrek Taşına Sıcak İyi Gelir Mi ?
Kişide soğuk spazmı arttırır ve ağrının çoğalmasına etki eder. Bu yüzden sıcak su böbrek taşına iyi gelmektedir. Sıcak su banyoları, ağrı olan bölgeye sıcak su torbası koymak kişinin ağrısını hafifletir ve kişiyi rahatlatır.
