Şeker hastalığı (Diyabet) nedir? Vücudunuz aldığı besinlerdeki glikozu düzgün işleyemezse ve kullanamazsa şeker hastalığı ortaya çıkar ve kan dolaşımınızda çok fazla glikoz bulunur. Bu durum çok ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Diğer yaşamsal organları da etkilemeye başlar. Kalbiniz, böbreğiniz, gözleriniz, sinirlerinize birçok organınıza ve dokularınıza zarar verir. Şeker hastalığı dünyada, Türkiye de en sık görülen ve en çok ölüme neden olan hastalıklardan en önemlisidir.
Kan şekeri seviyesi neden yükselir?
Besinlerden aldığımız karbonhidratlar(prinç, ekmek, makarna)gibi yiyecekler glikoza dönüşür ve glikoz enerji vermek için insüline(pankreastan üretilen hormon)bağlanarak hücrelere taşınır. İnsülini glikozun hücrelerimize girmesine neden olan anahtar gibi düşünebilirsiniz. Hücreden içeri giren glikoz o organ veya dokunun ihtiyacı olan enerjiyi sağlar ve dokunun düzgün çalışmasını sağlar.
Eğer şeker hastalığınız varsa;
Pankreasınız yeterli insülin yapmıyor veya yeterli insülin yapıyor ancak hücrelerinizin insüline duyarlılığı azalmış veya yanıt vermiyor olabilir.
Bu durumda şeker hücrelere geçemez ve kanda birikmeye başlar. Kandaki şeker seviyeniz yükselir.
Şeker Hastalığı Belirtileri ve Yöntemleri
- Ağız kuruluğuyla birlikte susuzluk hissi
- Sık idrara çıkma
- Sebebi açıklanamayan tekrarlayan enfeksiyonlar
- Yaralarda geç iyileşmeler
- El ve ayaklarda uyuşma veya his kaybı
- Yorgunluk hissi
- Yemeklerden sonra uyuklama veya uykuya meyil
- Bulanık görme
- Kilo kaybı
- Özellikle kadınlardaki kuru ve kaşıntılı cilt sık sık tekrarlayan mantar ve idrar yolu enfeksiyonları
Şeker Hastalığı (Diabet) Komplikasyonları nelerdir?
Eğer kan şekeri seviyeniz uzun süre yüksek seviyelerde ise bu durum doku ve organlarınızda ciddi hasarlara neden olarak karşınıza çıkar.
- Böbrek hasarı sonucu böbrek yetmezliği diyaliz ve böbrek transplantasyonu
- Körlüğe kadar gidebilen göz hasarları yapabilir.(Retinopati, glukom, katarakt)
- Ereksion problemleri disfonksiyonu
- Depresyon
- Tekrarlayan diş problemleri
- Bunama
- Sinir hasarlarıyla parmak ve uçlarından başlayan uyuşma,karıncalanmalara neden olan nöropati
- Kardio vasküler sorunlar ateraskleroz ve yüksek kolestrol,koroner arter hastalığı
- Göğüs ağrısı, kalp krizi, yüksek tansiyon ve felç´e neden olur.
Özel Ankara Magnet Hastanesinde Diabet check-up merkezimizden faydalanabilirsiniz.
Şeker Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Diyabet üç tesle teşhis edilir.Kan şekeri seviyenizi bu üç test gösterir. Bunlar AKŞ (açlık kan şekeri) HbA1c ve rastgele yapılan kan şekeri testidir.
1-AKŞ (Açlık kan şekeri) 8 saatlik açlık gereklidir. Akşamdan sabaha 8 saatlik açlıktan sonra (hiçbir şey yenmemelidir.) Kanda şeker ölçülür. Normali 100 den azdır.100-125 arası prediyabet 126 dan yüksek ise diabettir.
2-Rasgele yapılan kan şekeri testi herhangi bir zamanda yapılır. Açlık aranmaz. Normali 140´ın altıdır.140-199 prediabetik 200´ün üstü diabettir.
3-HbA1c (glikolize Hemoglobin testi) son 2-3 aylık ortalama kan şekeri seviyenizi verir. Normali %5,7 den az olmalıdır.6,5 dan yüksek ise diabettir. Kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine bağlı glikoz miktarını ölçer.
4-Tokluk kan şekeri testi (oral glikoz toleraus testi). İlk ölçüm açlık kan şekeridir. Sonra hastaya şekerli su içirilerek 2.ve3.saatlerde kan şekeri seviyesi ölçülür.
- 140 dan az ise normal
- 140-199 arası prediabet
- 200 üzeri ise diabettir.
Özel Ankara Magnet Hastanesinde dahiliye branşımızda diabet tanısı ile ilgili testlerinizi yaptırabilirsiniz.
Gestasyonel diabet testleri
Hamilelerde 2 kan şekeri testi yapılır. Glikoz yükleme testi şekerli sıvı içilir ve bir saat sonra şeker seviyesine bakılır. Eğer test sonucu 140´ın üzerinde ise oral glikoz tolerans testiyle devam edilir.
Tip 1 Diabet nedir?
Çocuk ve gençlerde görülen diabettir. Juvenil diabette denir. Pankreastaki beta hücrelerinin otoimmün nedenle zedelenmesi ve insülin üretememesinden kaynaklıdır.
Tip 1 diabet belirtileri nelerdir?
Kilo kaybı, güçsüz kaslar, yorgunluk, sürekli susuzluk hissi, sık sık idrara çıkma, yaraların zor iyileşmesi, kuru kaşıntılı cilt, görme bozukluğu.
Tip 1 ve Tip 2 diabet farkı nedir?
Tip 1 diabet nadirdir ve 30 yaş altı çocuk ve gençlerde görülür ve insülin eksikliği vardır. Tip 2 diyabet ise en sık 45 yaş üzerinde genetik ve yaşlanmaya bağlı ortaya çıkar.
Tip 2 Diabet nedir?
45 yaş üzerindeki yetişkinlerde görülür. Pankreas yeterli insülin sağlayamaz veya salgılarsa bile insülinin kullanımında problem vardır. Bu nedenle kan şekeri yükselir. Sinsi seyredebilir.
Tip 2 Diabet belirtileri nelerdir?
Ağızda aseton kokusu,sık sık acıkma, acıkınca el kol titremesi ve açlığa tahamülsüzlük, görmenin bozulması, bulanıklaşması, kilo verme, halsizlik, yorgunluk belirtileri olur.
Diabetes insipudus nedir?
Aşırı su içme, aşırı idrara çıkma, aşırı susama ortaya çıkan (yalancı diabet) denilen bir hastalıktır. Hipofiz bezi ve arka tarafındaki hasardan dolayı vazopressin hormonunun eksikliğiden meydana gelir.Vazopressin (antidiüretik hormon) böbreklere etki ederek idrar konsantrasyonunu sağlar. Hipofizikdeki tümörler ,infeksiyonlar, kafa travması gibi durumlar veya doğuştan hormonal yetmezlik olabilir.
Diğer nedeni de (antidiüretik hormona) ADH böbreklerin duyarsız davranması olabilir.
Diabetes mellitüs nedir?
Açlık kan şekeri seviyesi normalde 70-100 aralığında. Bu değerin 120´nin üzerinde olmasıyla idrarda şeker çıkmaya başlar. Diabetes mellitüs şekerli idrar anlamına gelir.
Gizli şeker nedir?
Pre-diabet´te denir.3 kişiden 1 kişide vardır. Kan şekeri seviyesi şeker hastalarının kabul edilen değerinden düşüktür. Ancak normal kan şekeri değerinden de yüksektir. Bu hastalara gizli şekeri olduğu söylenir. Şeker hastalığına adaydırlar ve bir çoğu 10 yıl sonra Tip 2 diabet teşhisi alır.
Gizli Şeker Teşhisi
Önce açlık kan şekerine bakılır çoğunda normaldir.
2.olarak tokluk şeker seviyelerine bakılır ve tokluk şekerinde dalgalanmalar görülür. Teşhis tokluk kan şekeriyle konur.
Dengeli beslenme ve uygun egzersiz planlarıyla gizli şeker kontrol altına alınabilir ve bozulmalar önlenebilir.
Eğer gerekli önlemler alınmazsa organ hasarı ve kalp krizi gibi bir çok komplikasyon oluşabilir.
Gizli Şeker belirtileri nelerdir?
Açlığa tahammülsüzlük, sık sık yeme isteği, ağız kuruluğu, yemeklerden sonra uyku hali, halsizlik, yorgunluk, sinirlilik, uyku sorunları kilo alma, kan basıncı yükselmeleri, ten rengi değişiklikleri, tatlıya düşkünlük gibi.
Gizli Şeker nasıl geçer?
Kilo vermek, egzersiz yapmak ve düzenli diyetle gizli şeker kontrol altına alınabilir.
Sinirsel Şeker(Strese bağlı) şeker hastalığı
Çok kaygılı, aşırı stresli insanlarda şeker hastası olma ihtimali yüksektir.
Sinirsel diabet nasıl tedavi edilir?
Hasta stres ve stres faktörlerinden uzaklaştırılır. Düzenli egzersiz, düzenli diyet programlarına alınır ve diabette uygulanan tıbbi tedavi uygulanır.
Sinirsel şeker hastalığının nedenleri?
-Aşırı stres ve sinirlilik
-Obezite ve aşırı kilo almak
-Uzun süren hareketsiz yaşam tarzı
-Ailede diabet geçmişi
-Yaşlılık
Kadınlarda şeker hastalığı belirtileri
-Cinsel istekte azalma
-Vajinal kuruluk ve ilişki sırasında ağrı
-Ciltte kuruma ve kaşıntı
-Sık tekrarlanan genital enfeksiyonlar
-Görme bozukluğu, bulanık görme
-Sık sık acıkma açlığa tahammülsüzlük
-Ani kilo değişimleri, kilo verme, kilo alma
-Ağız kuruluğu çok su içme
-Sık idrara çıkma
– Tekrar eden enfeksiyonlar
Özel Ankara Magnet Hastanesi Kadın doğum polikliniğimizde hastalığınızla ilgili muayeneleriniz ve tetkiklerinizi yaptırabilirsiniz.
Erkeklerde Şeker Hastalığı Belirtileri
- Ereksiyonun gerçekleşmemesi veya sürdürülememesi erektil disfonksiyon görülür.
Erektil disfonsiyona erkeklerde en çok diabet(şeker hastalığı)yüksek tansiyon, ilaçla böbrek hastalığı dolaşım ve sinir sistemi hastalıkları, sigara neden olur.
Diabetli erkek hastalarda otonom sinir sistemi zarar görebilir ve cinsel sorunlar olabilir.
Otonom sinir sistemi kan damarlarının daralmasını ve genişlemesini kontrol eder. Buradaki hasar erektil disfonksiyona neden olur.
Ayrıca diabet nediyle zarar gören kan damarlarındaki kan akışının azalmasında erektil disfonksiyona neden olur.
- Diabetli erkeklerde retrograd boşalma görülebilir.
- Sinir hasarı nedeniyle sık ürolojik sorunlar yaşanabilir.
-İdrar çıkmayı kontrol edememe
-Aşırı aktif mesane
-Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- Ağız kuruluğu susuzluk hissi
- Yorgunluk, halsizlik
- Bulanık görme
- Yaralarda geç iyileşme
- Aşırı acıkma
- Sık idrara çıkma
- Çok su içme
- Kilo kaybı
Özel Ankara Magnet Hastanesinde diabetli erkek hastalarımız Ürolojik muayenelerini olabilirler.
Kan şekeri Yükselmesinin Belirtileri
- Ciltte kuruma, kaşıntı
- Yorgunluk, halsizlik
- Uykuya meyil
- Ağızda kuruma, susuzluk hissi
- Görme bulanıklığı
- Çok su içme isteği sık idrara çıkma
- Yaraların iyileşmesinde gecikme
- Sık enfeksiyon geçirme
- Kilo kaybı
- Baş ağrısı
Şeker nasıl düşürülür?
Diabet hastalarının kan şekeri değerlerinin kesinlikle kontrol altına alınması gereklidir. Bunun için hastanın da düzenli yapması gereken görevleri vardır. Kesinlikle beslenmesine diyetine dikkat etmeli, egzersiz programına uymalı ve ilaçlarını zamanında saatinde düzenli almalı kontrollerini düzenli yaptırmalıdır.
Buralardaki aksaklıklar kardivasküler, damar sistemi, sinir sistemi, böbrek damar sistemi, göz gibi birçok organda hasara neden olabilir. Bütün bu sorunların tek nedeni kontrol altına alınmamış yüksek kan şekeridir. Hiperglisemiyi önleyerek birçok sempton ve komplikasyondan hasta korunur.
Diabetli hastalarda diyet çok önemlidir. Bunun önemi konusunda mutlaka hasta bilinçlendirilmelidir. Çoğu ilaçlarda hastalığın tedavi edildiğini düşünür ve diyetin önemini bilmez.
En çok sorulan sorular, şekeri ne düşürür, yüksek şekeri ne düşürür, şeker nasıl düşer gibi sorulardır.
Ancak hasta diyetin ne derece de önemli olduğunu bilmez. Mutlaka bu konuda hasta bilinçlendirilmelidir. Çünkü yapılacak hiçbir şey diyetin yerine geçemez.
Kan şekerini düşürmek için;
Diyetle karbonhidrat alımı azaltılır.
Vücudumuzun öncelikli kullandığı enerji kaynakları karbonhidratlardır. Direk glikoza çevrilir ve direk kan şekerini yükseltir özellikle şeker, beyaz un,beyaz ekmek, patates makarna , nişasta ,un gibi besinler kan şekerini hızla yükseltir. Bu besinlerden kaçınmak gerekir. Diabet hastaları komplex karbonhidrat dediğimiz yüksek lif içeren ani kan şekeri yükseltmesine neden olmayan esmer un, bulgur ölçülü tüketmelidir.
Düzenli Egzersiz Yapmak
Gün içine yayılan hafif tempolu egzersizler diabet hastaları için çok faydalıdır.
Kilo vermek
Şekeri düşürmenin en önemli yollarından biri de kilo vermek ve kilo kontrolünü sağlamaktır. Kiloyla birlikte artan yağ dokusu ve bu yağ dokusu içinde toksin birikmesi insülin direncini arttırmakta ve diabet hastalığını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle diyetisyen eşliğinde ve düzenli egzersizle hastaların ideal kilolarına gelmeleri önemlidir. İdeal kiloya gelinmesiyle beraber kan şekeri dengelenir ve hasta kendini daha dinç dinamik ve mutlu hisseder.
Stresten Uzaklaşmak
Stres sırasında salgılanan kortizon ve glukagon insülinin etkisini azaltır ve kan şekerinin yükselmesine neden olur. Bu nedenle stres ve stresli ortamlardan uzaklaşmak önemlidir. Diğer vücutta stres oluşturan etmenler uykusuzluk, uyku düzensizlikleri çok önemlidir.
Kan şekeri ölçümünü düzenli yapmak
Kan şekeri yüksekliğini(hipergliseminin) zamanında tespiti müdahale açısından önemlidir. Ayrıca tedavinin etkinliğini ölçme açısından da önemlidir. Diyete uyulup uyulmadığı ilaçların dozu ve zamanlaması gibi tedavinin kontrolünü sağlar.
Evdeki ölçümlerinizde kan şekeriniz yüksek çıkıyorsa yediklerinizi gözden geçirmelisiniz. Diyetinize dikkat etmenize ve ölçülü olmanıza rağmen kan şekeriniz yüksek çıkıyor ise doktorunuzla görüşünüz. İlaç dozlarının tekrar ayarlanması veya ilaç değişikliği gerekebilir.
Şeker hastaları ne yemeli?
Tarçın, Omega 3 içeren balıklar, bol lifli sebzeler, yeşil yapraklı sebzeler, yoğurt, yaban mersini, kan şekerini düşüren besinlerle beslenmeniz gerekir.
Tam tahıl, düşük yağ içeren süt ürünleri kuru baklagiller(nohut, bezelye, mercimek, fasulye) ve kısıtlı meyve yiyebilirler.
Özel Ankara Magnet Hastanesi diyet bölümümüzde diabetle ilgili diyetinizi ayrıntılı alabilirsiniz.
Şeker Hastalığı Geçer mi?
Diabet (şeker hastalığı) kronik ve komplikasyonları olan ve ömür boyu süren hastalıktır. Tedavideki hedef kan şekeri seviyesini normal sınırlarda tutarak hücre düzeyinde doku ve organlardaki hasarı en alt seviyede tutmaktır, hasarı engellemektir. Yaşam tarzınıza spor ve diyeti dahil etmeniz ve bunu benimseyerek uygulamanız çok önemlidir.
Prediabet Tip 2 Diabet Ve Gestasyonel Diabet Önlenebilir Mi?
Diabet için risk faktörlerini sağlıklı yaşam tarzı ve alışkanlıklarınızla kontrol altına alabilir ve şeker hastalığına yakalanmanızı engelleyebilir, geciktirebilir veya komplikasyonları önleyebilirsiniz.
Bunlar:
-Akdeniz diyeti sağlıklıdır.(Yeşil yapraklı sebzelerden beslenin)
-Hareketsiz kalmayın fiziksel aktivitenizi arttırın. Bir program dahilinde günlük 30 dk´lık yürüyüşler çok etkilidir.
-Kilo verin fazladan kilolarınızı atın, hamileyseniz kilo vermeye değil fazla kilo almamaya, ölçülü kilo kontrolü sağlayın.
-Alkol kullanıyorsanız lütfen sınırlayın.
-Uyku düzeninizi sağlayın
-Sigarayı bırakın
-Stresinizi azaltın bunun için meditasyon ,nefes egzersizi, gevşeme teknikleri, yoga yapın.
Şeker Hastalığı (Diabet) hangi organlara zarar verir
Diabet Kronik bir hastalıktır ve kan şekeri kontrol altına alınmazsa bir çok organ ve dokuda hasara neden olur.
-Körlük: Kontrolsüz diabet gözün retinasındaki kan damarlarına zarar verir ve körlüğe neden olabilir.
-İşitme Kaybı: Diabetli hastalardaki işitme kaybı sağlıklı insanlara göre iki kat fazladır.
–Amputasyonlar: Yaralanmalar ve oluşan yaralarda dolaşımın tam olmaması ve dokunun yeterli besin ve oksijenle beslenememesi sonucu yaralar çok geç iyileşir veya iyileşemez enfekte olur. Enfekte olan bölgedeki fonksiyonun vücudun diğer bölgelerine yayılımını önlemek için ayak parmakları, ayak, bacak gibi vücut bölümlerinin kesilmesi gerekebilir.
-Böbrek Yetmezliği: Bol şekerli kanı süzmek bol şekerli idrar ve sık tekrarlayan enfeksiyonlarla birlikte yeterince beslenemeyen böbreklerde böbrek yetmezliği gelişebilir.
-Nöropati:Bozulmuş kan damarları ve beslenemeyen sinir hücreleri sonucu nöropatiler oluşabilir.
-Kalbiniz tehlikede: Bozulmuş koroner damarları kalp krizi,beslenemeyen kalp kası ,kalp yetmezliğine neden olabilir.
-Diabetik Ketoasidoz(Koma): Kandaki asit miktarının artmasıyla oluşur.
-Diabette Felç riski:Diabet hastalarında inme ve felç riski iki kat artar.Erken yaşlarda bile inme riski tehlikesi artmıştır.
Özel Ankara Magnet Hastanesinde sadece diabet hastalığına spesifik check-up programı düzenlenmiştir.Bu check-up programı komplikasyon ve organ hasarlarına yönelik bir çok branş muayenesi ve tahlil tetkik içermektedir.
