Saç Dökülmesi
Saç dökülmesi, mevsimsel değişiklikler, stres, demir eksikliği ve hormon bozuklukları gibi birçok farklı faktörden kaynaklanabilir. Ancak uzun süreli dökülmesi, ciddi hastalıkların bir belirtisi olabilir. Sağlıklı bir saç derisinde yaklaşık ortalama 100 bin saç bulunur ve yetişkinlerde günlük olarak 100-150 adet saç teli dökülmesi normal kabul edilir.
Dökülme, hormonal ve besinsel faktörler, kimyasal maddelere maruz kalma, genetik yatkınlık, sistematik hastalıklar, kıl gelişimi bozuklukları, ilaçlar, psikolojik stres ve saçlı deri hastalıkları gibi çeşitli nedenlerle meydana gelebilir. Sağlıklı bir insanda saç dökülmeleri genellikle 2 aya kadar sürebilir. Ancak yılda üç kez tekrarlanan ve 2 ayı aşan saç dökülme süresi, bazı ciddi hastalıkların belirtisi olabilir ve uzman yardımını gerektirebilir. Dökülmenin genellikle tetikleyici faktörden 3-4 ay sonra başlar ve bu faktörlerin tedavi edilmesinden sonra 6-12 ay içinde normale dönebilir.
Saçın ömrü kabaca üçe ayrılır: büyüme, dinlenme ve dökülme evresi. Büyüme evresi en uzun süren evredir ve saç ayda yaklaşık 1 cm uzar. Dinlenme evresi, birkaç hafta sürer ve ardından saç dökülme evresine girer. Dökülme evresine giren saç, saç folikülü ile olan bağlantısını kaybeder ve 2-4 ay içinde dökülür. Bu süre saça yapılan işlemlerle kısaltılabilir ancak uzatılamaz. Dökülen saçın yerine saç folikülünden yeni saç üretilir.
Bu döngü bir ömür boyu devam eder. Saçın dış görünüşünden hangi evrede olduğu anlaşılamaz ve herhangi bir zaman diliminde saçın %85-90’ı büyüme evresinde, %1-2’si dinlenme evresinde, %10-15’i dökülme evresinde olabilir. Bu evrelerin bilinmesi, saç dökülmesinin tedavisinin neden uzun sürebileceğini anlamak açısından önemlidir.
Saç dökülmesinin nedenleri
Dökülme her saç telinin doğal bir yaşam döngüsü olduğu bir süreçtir. Her saç telinin 4-6 yıl arasında yaşadığı bir büyüme dönemi vardır, ardından dinlenir ve dökülür. Normalde günde 50-100 tel , dökülmesi normal kabul edilir. Ancak bu miktarı aşan bir dökülme varsa veya dökülme artıyorsa, bu durum ciddiye alınmalıdır.
Dökülmenin birçok nedeni olabilir. Bu nedenlerden bazıları aşağıda verilmiştir:
- Genetik faktörler: Saç dökülmesi, erkeklerde ve kadınlarda farklı nedenlere dayanabilir. Erkeklerde genellikle genetik olarak belirlenen ve %50’den fazlasında görülen erkek tipi kellik yaygındır. Bu durum kroniktir ve yaşlandıkça daha da belirginleşebilir.
- Deri problemleri: Bazı cilt hastalıkları, saç derisini etkileyerek dökülmeye neden olabilir. Sedef hastalığı, egzama, akne gibi durumlar dökülmeye yol açabilir ve tedavi edilmelidir.
- Yanlış beslenme alışkanlıkları: Saçın sağlıklı kalması için beslenme önemlidir. Dengesiz beslenme, tek tip beslenme veya yetersiz beslenme saç dökülmesine neden olabilir. Sağlıklı bir diyet benimsemek önemlidir.
- Vitamin ve mineral eksikliği: B12, D vitamini, folik asit, biotin, çinko, demir gibi vitamin ve minerallerin eksikliği saç dökülmesine yol açabilir. Bu eksikliklerin giderilmesi için uzmana danışılmalıdır.
- Hormonal sorunlar: Hormonal dengesizlikler, adet düzensizlikleri, tüylenme artışı gibi durumlar saç dökülmesine neden olabilir. Hormonal tedaviler bu durumlarda etkili olabilir.
- İç hastalıkları ve ilaç kullanımı: Tiroid hastalıkları, romatizmal hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar saç dökülmesine yol açabilir. Bu durumların detaylı bir şekilde araştırılması gereklidir.
- Ani saç kaybı: Ani saç kaybı, ameliyatlar, ateşli hastalıklar, ilaç toksisiteleri gibi durumlar sonucunda ortaya çıkabilir.
- Doğum ve kemoterapi: Doğum sonrası kemoterapi süreci de saç dökülmesine neden olabilir.
- Kozmetik etkenler: Aşırı sıkı saç bağlamak, yüksek ısıya maruz kalmak gibi kozmetik etkenler saç dökülmesine yol açabilir.
- Stres ve depresyon: Aşırı stres ve depresyon dökülmeye neden olabilir.
Dökülmenin tedavisi için öncelikle nedenin belirlenmesi önemlidir. Uygun tedavi yöntemleri genellikle bir dermatolog tarafından belirlenir ve bazen birden fazla tedavi yöntemi gerekebilir. Ayrıca saç bakımı ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları da dökülmeyi önlemeye yardımcı olabilir.
Saç dökülmesi çeşitleri ve nedenleri
Erkek Tipi Saç Dökülmesi (Androgenetik Alopesi)
Androgenetik saç dökülmesi, genetik faktörlere ve hormonların etkisine dayanan en yaygın dökülme türüdür. Yaklaşık olarak erkeklerin yarısında ve kadınların %20-25’inde görülür. Genellikle saçın tepe bölgesinde incelme ve seyrelme ile kendini gösterir. Tedavi süreci uzun vadeli olabilir.
Saç Kıran Tipi Saç Dökülmesi (Alopesi Areata)
Alopesi areata aniden ortaya çıkan, yuvarlak, tamamen saçsız alanlarla karakterize bir hastalıktır. Dökülme sıklıkla birkaç ay veya yıl içinde tedavi ile geriler. Sürekli dökülme durumunda bir dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Tiroid Hormonlarına Bağlı Saç Dökülmesi
Tiroid bezinin az veya çok çalışması saç dökülmesine neden olabilir. Tiroid hormonu tedavisi ile saçlar genellikle normale döner.
Vitamin Eksikliğine Bağlı Saç Dökülmesi
Özellikle doğum sonrası hormonal değişimler dökülmeye neden olabilir. Demir, çinko, biotin, B12, folik asit ve D vitamini eksiklikleri dökülmeye yol açabilir. Sağlıklı beslenme ve gerekirse takviye almak önemlidir.
Strese Bağlı Saç Dökülmesi
Stres, bazı ilaçlar, hormonal dengesizlikler saç dökülmesine neden olabilir. Uzun süren dökülmelerde bir uzmana başvurulmalıdır.
Diş Çürüklerine Bağlı Saç Dökülmesi
Diş çürükleri ve enfeksiyonlar bağışıklık sistemini etkileyerek dökülmeye neden olabilir. Bu durumda diş hekimine muayene olmak önemlidir.
Erkeklerde ve Kadınlarda Saç Dökülmesi
Erkeklerde saç dökülmesi kadınlara göre daha yaygındır. Genetik faktörler, hormonal değişimler, stres ve diğer faktörler s dökülmeye katkıda bulunabilir. Kadınlarda da dökülme genetik faktörler, hormonal değişimler ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Saç dökülmesi yaşayan herkesin bir dermatologdan yardım alması önemlidir.
nedenleri anlamak ve uygun tedaviyi belirlemek için bir uzmana başvurulmalıdır. Uygun bakım ve tedavi ile dökülme kontrol altına alınabilir.
Saç dökülmesine iyi gelen yöntemler
Dökülme tedavisinde en etkili yaklaşım, doğru tanıyı belirlemek ve dökülmeye yol açan nedenleri anlamaktır. Dökülmeyi önlemek ve tedavi etmek için kullanılabilecek bazı doğal ve tıbbi yöntemler:
Doğal Tedaviler:
- Protein ve multivitamin alımı: Saç dökülmesi yaşayan bireylerde düşük protein ve amino asit seviyeleri gözlemlenir. Bu nedenle protein açısından zengin gıdalar tüketmek önemlidir. Ayrıca, eksik vitaminleri yerine koymak için multivitamin takviyeleri alınabilir.
- Esansiyel yağlar: Biberiye, jojoba, lavanta, nane ve çay ağacı gibi esansiyel yağlar saç derisine masaj yaparak dökülmeyi önleyebilir ve saç büyümesini teşvik edebilir.
- Saç derisine masaj: Saç derisine düzenli olarak masaj yapmak, saç köklerini uyarabilir ve kan dolaşımını artırarak dökülmeyi azaltabilir.
- Saç bakımı: Saçı düzenli olarak yıkamak ve saç derisine bakım yapmak, dökülmeyi önlemeye yardımcı olur. Saç kremi kullanmak da saçın nemlenmesine ve güçlenmesine yardımcı olabilir.
- Hindistan cevizi yağı ve aloe vera: Saç köklerini besleyen ve saç derisini yatıştıran hindistan cevizi yağı ve aloe vera, dökülmeyi azaltmada etkili olabilir.
- Soğan Suyu: Soğan suyunun dökülmeyi azalttığı ve saç büyümesini teşvik ettiği bilinmektedir.
Tıbbi Tedaviler:
- Minoxidil: Reçetesiz satılan minoksidil, dökülmeyi durdurmaya ve saç büyümesini teşvik etmeye yardımcı olabilir. Ancak, bazı yan etkileri olabilir.
- Lazer tedavisi: Lazer tedavisi saçların yeniden büyümesini teşvik edebilir ve saç dökülmesini azaltabilir.
- Saç Mezoterapisi: Saç mezoterapisi, saç köklerine besin maddelerini enjekte ederek saç dökülmesini önleyebilir ve saç büyümesini teşvik edebilir.
- PRP (Platelet-Rich Plasma) tedavisi: PRP tedavisi, hastanın kendi kanının alınıp işlenmesiyle elde edilen plazmanın saç derisine enjekte edilmesini içerir. Bu, dökülme azaltabilir ve saç büyümesini teşvik edebilir.
- Saç ekimi: Özellikle erkek tipi dökülme olan bireylerde kullanılan bir yöntemdir. Saç ekimi, saç köklerinin sağlıklı bölgelerden alınıp dökülen bölgelere nakledilmesini içerir.
Saç dökülmesini tedavi etmek ve önlemek için en uygun yöntemi belirlemek için bir dermatologla görüşmek önemlidir. Uygulanan tedavi yöntemi, dökülmenin nedenine, yaşına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Çocuklarda saç dökülmesi neden olur?
- Alopesi areata (Saçkıran): Çocuklarda en sık görülen dökülme, nedenlerinden biri saçkıran olarak bilinen Alopesi Areata’dır. Bu durumda, başın belirli bölgelerinde yuvarlak veya oval şekilde saç dökülmeleri meydana gelir. Alopesi Areata genellikle immün sistemin saç foliküllerine saldırması sonucu oluşur. Bu durum, ergenlik döneminde de devam edebilir ve ilerleyebilir.
- Kalıtsal saç dökülmesi: Ailesinde saç dökülmesi olan çocuklarda kalıtsal dökülme görülebilir. Genetik faktörlerde yatkınlığı artırabilir.
- Saç koparma hastalığı (Trikotilomani): Psikolojik bir rahatsızlık olan trikotilomani, çocukların saç ve kaşlarını bilinçsizce çekiştirerek koparmasına neden olur. Bu durum da dökülmeye yol açabilir.
- Vitamin ve mineral eksiklikleri: Çocuklarda görülen saç dökülmesinin nedenlerinden biri de vitamin ve mineral eksiklikleridir. Özellikle demir, çinko, B12 vitamini ve folik asit eksikliği dökülmeye neden olabilir.
- Hormonal denge bozuklukları: Hormonal dengesizlikler de çocuklarda saç dökülmesine yol açabilir. Özellikle tiroid hormonlarının dengesizliği saç sağlığını etkileyebilir.
- Diğer sağlık sorunları: Bazı sağlık sorunları da çocuklarda saç dökülmesine neden olabilir. Örneğin, ciddi enfeksiyonlar, kemoterapi gibi kanser tedavileri, cilt hastalıkları gibi durumlar dökülmeye yol açabilir.
Çocuklarda saç dökülmesi yaşandığında, bir doktora başvurmak ve gerekli testlerin yapılmasını sağlamak önemlidir. Dökülmenin , altında yatan nedenin belirlenmesi, uygun tedavi yöntemlerinin uygulanmasını sağlar. Ayrıca, çocuğun saçını sıkıca toplaması veya sert bir şekilde taraması gibi zararlı alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.
Sağlıklı saçlar için dikkat edilmesi gerekenler
- Dengeli beslenme: Sağlıklı ve dengeli bir beslenme alışkanlığı edinmek saç sağlığı için önemlidir. Protein, çinko, B12 vitamini, balık ve folik asit gibi besinleri içeren bir diyet saçların güçlenmesine ve sağlıklı uzamasına yardımcı olur.
- Uyku düzeni: Yeterli ve düzenli uyku alışkanlığı saç sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Uykusuzluk dökülmeye neden olabilir, bu nedenle uyku saatlerine dikkat etmek önemlidir.
- Stresten uzak durma: Stres, saç sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir ve dökülmeye neden olabilir. Stresten uzak durmak için stres yönetimi tekniklerini uygulamak önemlidir.
- Vitamin ve mineral takviyeleri: Gerekli vitamin ve mineral eksikliklerini yerine koymak için doktorunuza danışarak takviyeler alabilirsiniz. Çinko, B12 vitamini ve folik asit gibi besin öğeleri saç sağlığı için önemlidir.
- Sigara ve alkol kullanımından kaçınma: Sigara ve alkol kullanımı saç sağlığını olumsuz etkileyebilir ve dökülmeye neden olabilir. Bu alışkanlıklardan uzak durmak saçların sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
- Antioksidan zengini besinler: Sebze ve meyve gibi antioksidan içeriği yüksek besinleri diyetinize dahil etmek saç sağlığını destekler.
- Fast Food’tan uzak durma: Fast food tarzı beslenme alışkanlıkları sağlıksız beslenmeye ve saç sağlığını olumsuz etkileyebilir. Daha sağlıklı beslenme seçenekleri tercih etmek saçların güçlenmesine ve sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
- Saç dökülmesi durumunda uzman doktora başvurma: Günde 50-100 saç telinin dökülmesi normal kabul edilir, ancak aşırı dökülme veya saçlarda gözle görülür incelme varsa sağlık merkezinde bir dermatologa başvurulmalıdır. Uzman bir doktor dökülmenin nedenini belirleyerek uygun tedaviyi önerebilir.
Sağlıklı saçlar için bu önerilere dikkat etmek, saçların güçlü, parlak ve sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
