Ooferektomi işlemi genellikle çeşitli hastalıklar nedeniyle bir kadın yumurtalıklarının birinin veya her ikisininde çıkarılmasını içeren cerrahi bir operasyondur. Kanser tedavisi , endometriozis veya ektopik gebelik gibi çeşitli nedenle gerçekleştirilebilmektedir. Rahmin her iki yanında bulunan yumurtalıklar badem şekline benzemektedir ve içinde hem yumurtaları barındırır hemde adet döngüsünü kontrol eden hormonlar üretmektedirler. Rahmin alınması gibi miyom hastalıklarında da kişi ilerleyen yaşlarda ise alınması önerilmektedir. Bunun sebebi ise ileride oluşacak yumurtalık kanseri gibi belirli durumları önlemek veya tedavi etmek için yapılmaktadır. Bu hastalığın tedavisinde bir veya iki yumurtalık birden alınır. Yumurtalıkların tek taraflı alınmasına unilateral ooferektomi, her ikisinin alınmasına ise bilaterak ooferektomi denilmektedir. Ooferektomi ameliyatı yaptırakacak olan kişiler şunları göz ardı etmemelidir.
- Eğer kişi menopozda değilse yumurtalıkların çıkarılması sizi menepoza sokacaktır.
- Kişi her iki yumurtalığını aldırdığı takdirde ilerde hamile kalması olası bir durum değildir.
- Yumurtalıklar alındığı takdirde kişide hormon sentezi azalır.
Ooferektomi Türleri
Unileteral (Tek Taraflı) Ooferektomi : Bu prosedür yumurtalıkların sadece birinin alınması ile cerrahi olarak gerçekleştirilir. Yani tek taraflı ooferektomi yumurtalık kistleri, iyi huylu tümörler ve apseler yapılacak olan cerrahi tedavilere cevap vermediği zaman tercih edilmektedir. Bir kadın gelecekte hamile kalmak isterse yumurtalık fonksiyonunu korumak için bu tarz operasyonlarda tek taraflı ooferektomi yapılması önerilmektedir.
Bilateral ( Çift Taraflı ) Ooferektomi : Bu operasyon hem yumurtalıklara uzanan tüpleri hem de iki yumurtalığın birden alınması işlemidir. Bu ameliyatta amaç ooferektomiye yol açan hastalık nedeninin tamamen ortadan kalkmasıdır. Çift taraflı yumurtalıkların alınması sonrasında kişinin adet döngüsü son bulur ve menopoza girmeye başlar.
Salpingo – Ooferektomi : Bu operasyon yumurtalık kanseri de dahil olmak üzere en sık uygulanan tedavi şeklidir. Bu işlemde yumurtalıklar ve fallop tüpleri alınmaktadır.
Profilaktik ( Önleyici ) Oorefektomi : Yumurtalıkların alınmasına yönelik koruyucu ve önleyici bir cerrahi işlemidir. BRCA1 – BRCA2 geninin mutasyonu olan kadınlarda ilerideki yaşlarda kanser riskini azaltmak için yapılmaktadır.
Ooferektomi Hangi Durumlarda Yapılmaktadır?
Hormon üretiminde önemli etkisi olan yumurtalıklar bazı gerekli görüldüğü durumlarda gerçekleştirilmektedir. Bu durumları sıralayacak olursak ;
- Meme Kanserleri : Meme kanseri riskini yumurtalıkların ürettiği hormonlar, bu duruma bağlı olarak artış göstermektedir. Yapılacak olan bu ameliyat yumurtalıkların ürettiği hormonları ortadan kaldırabilmesi için bazen tedavi amaçlı önerebilmektedir.
- Kalıtsal Hastalıklar : Kişinin 70 yaşından önce yumurtalık kanseri geliştirme riski bazı anormal genlere sahip kadınlarda daha yüksek görülmektedir. Kişi kanser riskini ortadan kaldırmak için yumurtalıklarını aldırabilir.
- Bazı sağlık koşullarının tedavisinde : Yapılacak olan bu işlem bazı hastalıkları tedavi etmek amacıyla önerilmektedir. Bunlar ; Geçici ve kronik pelvis ağrısı, iyi huylu tümörler, dış gebelik ve üreme organları hastalıkları, büyük yumurtalık kistleri gibi hastalıklar farklı teknikler kullanılarak değişiklik gösterebilmektedir.
Oorefektomi Ameliyatı Nasıl Yapılmaktadır ?
Cerrahi bir operasyondur. Ameliyat öncesi ilk olarak kişi işleme geçmeden önce bazı tıbbi testler yaptırmalıdır. Bunlar çeşitli kan testleri, idrar testleri, detaylı fiziki muayeneler, ultrason gibi belirli testler sonucunda ameliyatın uygulanış şekline karar verilir. Oprerasyon tipi genellikle laparoskopi şeklinde yapılmaktadır. Kişinin test sonuçlarına göre karar verilen ameliyat tipleri genel olarak 1 – 3 saat arasında değişebilmektedir. Ooferektomi işlemi uygulanırken karnın alt kısmından 12 – 18 arası bir kesi açılır. Genel anestezi altında yapılır. Karın alt bölgesinden açılan kesi ile yumurtalıklara erişilir. Daha sonrasında yumurtalık, kendini çevreleyen dokulardan ayrılır ve alınır. Yumurtalıkların alınması ve rahim operasyonu birlikte gerçekleştirilir. Açılan kesi dikiş ve zımba ile kapatılarak operasyon sonlandırılır.
Oorefektomi Yan Etkileri Nelerdir ?
Cerrahi bir işlem olduğu için bazı yan etliler ortaya çıkabilmektedir. Bunlar ;
- Kişide bulantı ve kusma
- İdrar yapmada zorluk çekmek
- Nefes darlığı ve nefes alırken zorluk çekmek
- Açılan kesi bölgesinde kızarıklık, şişlik ve akıntı
- Açılan kesi alanında kanama
- Karın ağrısı
Oorefektomi Riskleri Nelerdir ?
Ameliyat kişi için ne kadar tedaviyi önlemek amacıyla tercih edilse de kişiye bağlı olarak bazı sorunlar çıkabilmektedir. Çıkarılan yumurtalıklar kadının çocuk sahibi olamayacağı, hormonal riskler gibi birkaç sorunlar ilk olarak ele alınmaktadır. Diğer risk kategorileri şu şekilde sıralanır :
- Cinsellik rahim ve yumurtalıkların alınması sonucunda bozulabilir.
- Kişide enfeksiyon, kanama, İdrar yolu veya diğer organların hasar görmesi gibi olumsuz sonuçlar doğurur.
- Kan pıhtısı oluşumu ve kişide sinir hasarı görülmesi.
- Zayıflamış olan karın kaslarına bağlı olarak oluşan fıtık.
Ooferektomi Ameliyat öncesinde Bakım Nasıl Olmalıdır ?
Kişi gereken tıbbi testler sonucunda doktoruyla ameliyat değerlendirmesi yapar. Hasta psikolojik olarak ameliyat öncesine ve sonrasına hazır hale getirilir. Ameliyat öncesi en az hasta 6 saat öncesi yeme içmeyi kesmelidir. Kan sulandırıcı ve gerekli takviyeler bulunuyorsa kişi bir süre ara vermelidir. Daha sonrasında ailede bir kanama öyküsü veya alerji olup olmadığı konuşulur. Kişi sigara ve alkol kullanımını kesmelidir. Ameliyat sırasında kişiye damar yolu açılarak ameliyata hazır hale getirilir. Daha sonrasında ameliyat sırasında kişiye sonda takılır. Solunum destek cihazı bağlanarak kesi yapılacak alan sterilize edilir. Kişiye genel anestezi uygulanarak nabız, ateş ve diğer yaşam belirtileri değerleri kontrol edilerek odaya alınır.
Ooferektomi Ameliyatı Sonrası Bakım Nasıl Olmalıdır ?
Ooferektomi ameliyatından sonra kişi birkaç gün hastanede tutulmaktadır. Operasyon sonrası iyileşme kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Hastanın günlük yaşamına dönebilmesi 2 – 3 hafta arasında değişim gösterir. Kişi bol bol nefes alma egzersizleri yapmalıdır. Ameliyat sonrasında kanama olacağından dolayı hasta tampon yerine günlük ped kullanımı tercih etmelidir. En az 6 hafta işlem sonrası hasta cinsel ilişkiden kaçınmalıdır. Kendini zorlayacak ağır hareketlerden bir süre uzak kalmalıdır. Enfeksiyon açısından kişi sık sık kesi açılan yere pansuman yapmalıdır. Hijyen açısından kişi ilk 24 saat banyo yapmaktan kaçınmalı ve sonrasında ılık su tercih ederek kesi yeri kurulanmalıdır. Kişi ameliyat sonrasında 1 hafta geçtikten sonra günlük hayatına dönebilmektedir. Hasta iyileşme sürecini hızlandırmak için taburcu olduktan sonra günde en az 15 – 20 dakika yürümelidir.
En sık sorulan sorular ?
Ooferektomi ameliyatından sonra menopoza girilir mi ?
Yumurtalıklar kadın hormonunun genel kaynağı olduğundan dolayı kişi genç yaşta olsa bile menopozu tetiklemektedir.
Ooferektomi ameliyatından sonra karın şişlik oluşur mu ?
Evet, oluşur. Operasyondan sonra kişide gaz çıkışının gecikmesine bağlı olarak şişlik yaşanabilmektedir.
Ooferektomi ameliyatından sonra beslenme nasıl olmalıdır?
İlk bir hafta boyunca kişi sulu yiyecekler tüketmelidir. Sonraki süreçlerde kişi normal beslenme periyodunu uygulayabilir.
Ooferektomi ameliyatından sonra kişide akıntı gerçekleşir mi ?
Hayır, kişide akıntı beklenemez. Vajinal enfeksiyon olması durumunda akıntı beklenebilir. Oluşan akıntı ameliyata bağlı bir durum değildir.
Ooferektomi kanser riskini azaltır mı ?
Evet, menopoza girmemiş kişiler için kanser riskini düşürmektedir. Yapılan ameliyat sonrası yumurtalık kanser riski %96 ve meme kanser riski % 55 oranında azalmaktadır.
Sizlerde Ankara Özel Magnet Hastanemizin Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümüne gelerek cerrahi işlemden önce doktorumuzla tüm seçenekleri değerlendirip ameliyat sürecini ve tedavi yöntemini kendiniz için bir basamak olarak kullanabilirsiniz.
