Mide fıtığı, midenin bir kısmının diyafram adı verilen kas tabakası yoluyla göğse doğru çıkıntı yapmasıdır. Bu durum, zamanla ve yaşla birlikte görülme olasılığı artabilir. Mide fıtığı, en yaygın fıtık türleri arasında yer alır ve genellikle mide ekşimesi, göğüs ağrısı, hazımsızlık ve yutma güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir.
Mide fıtığı, mide üst kısmının diyaframdaki bir açıklıktan göğse doğru itilmesiyle oluşan bir şişmedir. Diyafram, karın boşluğunu göğüs boşluğundan ayıran kas bariyeri görevi görür. Fıtık, normalde o bölgeyi içinde tutması gereken dokunun veya organın, doku bariyerindeki zayıf bir noktadan dışarı çıkması veya itilmesi durumudur.
Mide fıtığı genellikle önceden var olan diyaframda zayıf bir boşluktan kaynaklanabilir. Bu zayıf açıklık, özellikle stresli veya gergin dönemlerde genişleyebilir. Yıllar içinde, bu durum yavaş yavaş gelişebilir ve mide fıtığına yol açabilir.
Mide fıtığı (Hiatal herni) tipleri nelerdir?
Mide fıtığı, kayan hiatal herni ve paraözofageal hiatal herni olmak üzere iki ana tipe ayrılır.
Kayan Hiatal Herni (Tip 1): En yaygın görülen tipe kayan hiatal herni denir. Bu tip mide fıtığında, yemek borusu mideye bağlanan kısmı genişleyen boşluktan zaman zaman yukarıya doğru kayabilir. Genellikle semptomlara yol açabilen bir durumdur.
Paraözofageal Hiatal Herniler (Tip 2, 3, 4): Paraözofageal mide fıtığı olarak bilinen bu tiplerde, midenin üst kısmı yemek borusunun yanındaki boşluktan yukarı doğru itilir ve yanında bir çıkıntı oluşturabilir. Bu tip fıtıkların alt tipleri şunlardır:
- Tip 2, mide kısmen yukarı doğru kayarken, genellikle fark edilmez.
- Tip 3, mide daha fazla yukarı çıkar ve bu durum semptomlara yol açabilir.
- Tip 4, mide tamamen yukarı doğru hareket eder ve ciddi semptomlara neden olabilir.
Bu farklı tipler, farklı semptomlara ve şiddetlere sahip olabilir. Genellikle tip 1 mide fıtığı daha yaygın olmakla birlikte, diğer paraözofageal tipler daha ciddi semptomlara neden olabilir ve tedavi gerektirebilir. Herhangi bir semptom veya rahatsızlık durumunda, uzman bir doktora danışmak önemlidir.
Mide fıtığı (Hiatal herni) belirtileri
Mide fıtığı (hiatal herni), bazı belirtilerle kendini gösterebilir. Ancak, birçok insan hiatal herniye sahip olabilir ve belirtilerini fark etmeyebilir. Mide fıtığı belirtileri genellikle şunlardır:
- Yemekten sonra göğüs yanması: Yemekten hemen sonra veya uzun süre oturduktan sonra göğüste yanma hissi olabilir.
- Mide ekşimesi: Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ağızda acı bir tat veya yanma hissi olabilir.
- Hazımsızlık ve şişkinlik: Sindirim sorunları, hazımsızlık hissi, şişkinlik veya rahatsızlık hissi olabilir.
- Geğirme ve kusma: Sık sık geğirme, mide içeriğinin yukarı doğru gelmesi veya kusma belirtileri görülebilir.
- Yutma güçlüğü: Yemek borusunda tıkanıklık hissi, yutma güçlüğü veya boğazda bir yumru hissi olabilir.
- Boğazda tahriş ve ses kısıklığı: Mide içeriğinin yemek borusuna kaçması sonucu boğazda tahriş, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı olabilir.
- Ağız kokusu: Kronik bir mide fıtığı, ağız kokusuna yol açabilir.
- Öksürük ve nefes darlığı: Fıtığın akciğerlere baskı yapması sonucu öksürük, nefes darlığı gibi solunum problemleri olabilir.
Bu belirtiler, kişiden kişiye değişebilir ve bazen fark edilemeyebilir. Eğer bu tür belirtilerden bir veya birkaçı sizde görülüyorsa, bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Bu belirtiler, mide fıtığı veya diğer sağlık sorunlarıyla ilişkili olabilir, bu nedenle doğru tanı ve tedavi için uzman bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Mide fıtığı (Hiatal herni) nedenleri
Mide fıtığının oluşumunda birkaç faktör etkili olabilir:
- Yaşlanma: Yaşlanma süreciyle birlikte vücutta kas ve doku zayıflaması olabilir. Bu durum, mide fıtığı riskini artırabilir.
- Obezite: Aşırı kilo veya obezite, karın bölgesinde artan basınçla birlikte mide fıtığı riskini artırabilir.
- Genetik yapı: Aile geçmişinde mide fıtığı öyküsü olan kişilerde, genetik faktörlerin rolü olabilir.
- Stres ve tütün kullanımı: Stres, gerginlik ve tütün ürünlerinin kullanımı, mide fıtığı riskini artırabilir.
- Sağlıksız beslenme: Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, özellikle mide asidini artırıcı gıdaların tüketimi, mide fıtığına katkıda bulunabilir.
- Kas zayıflaması: Diyafram kaslarının zayıflaması, mide fıtığı riskini artırabilir.
- Hamilelik ve doğum: Hamilelik döneminde artan karın içi basınç ve doğum süreci, mide fıtığı riskini artırabilir.
- Kronik öksürük veya hapşırma: Kronik öksürme veya sık sık hapşırma, karın içi basıncı artırarak mide fıtığına zemin hazırlayabilir.
- Kabızlık ve sık kusma: Kabızlık veya sık sık kusma gibi durumlar, mide fıtığı riskini artırabilir.
- Yoğun egzersiz veya ağır kaldırma: Yoğun egzersiz veya ağır yük kaldırma, karın bölgesindeki basıncı artırarak mide fıtığına katkıda bulunabilir.
Mide fıtığı gelişiminde birden fazla etkenin bir araya gelmesi söz konusu olabilir. Bu faktörlerin birlikte veya ayrı ayrı etkisi, kişinin mide fıtığı riskini artırabilir.
Mide fıtığı (Hiatal herni) komplikasyonları
Mide fıtığı (hiatal herni), bazı komplikasyonlara yol açabilir. En yaygın komplikasyonlardan biri kronik asit reflüsüdür. Kronik asit reflüsü şiddetlendiğinde ve tedavilere yanıt vermediğinde, yemek borusuna zarar verebilir. Kronik asit reflüsüne bağlı komplikasyonlar arasında şunlar yer alabilir:
- Reflü özofajiti: Mideden yukarı doğru kaçan asit, yemek borusunun iç astarını iltihaplayabilir. Kronik inflamasyon, ağrı, yutma problemleri, ülserler ve hatta kanamaya neden olabilir.
- Özofagus (Yemek borusu) darlığı: Kronik inflamasyon, yemek borusu dokularının zarar görmesine yol açarak yutma kaslarının zayıflamasına neden olabilir. Bu durum yemek borusunda daralmaya ve yutma zorluklarına sebep olabilir.
- Gastrit: Midenin fıtıklaşmış kısmında sıkışan asit, iltihaplanmaya, mide ülserlerine ve kanamalara neden olabilir.
- İskemi: Fıtık sıkıştığında, kan akışı kesilebilir ve bu durum organlarda iltihaplanma ve ağrıya yol açabilir.
Mide fıtığı, bu komplikasyonları tetikleyebilir ve belirtilerin şiddetlendiği veya tedavilere yanıt vermediği durumlarda uzman bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Herhangi bir rahatsızlık veya şüphe durumunda bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
Mide fıtığı (Hiatal herni) nasıl teşhis edilir?
Mide fıtığı (hiatal herni) teşhisi için doktorlar şu yöntemleri kullanabilir:
Fiziksel muayene: Doktor, belirtileri değerlendirmek ve mide fıtığı olasılığını belirlemek için fiziksel muayene yapabilir.
Görüntüleme testleri:
- Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni, yemek borusu ve midenin görsel görüntülerini almak için kullanılabilir. Bu, herniyi belirlemek için bir yol olabilir.
- Özofagram (Barium inceleme): Bu test sırasında hasta baryum adı verilen bir madde içerir ve daha sonra röntgen çekilir. Baryum, yutulduğunda yemek borusunun ve midenin konturlarını daha net gösterir.
Endoskopi: Uzun bir tüp (endoskop) içeren bu prosedürde, doktor incelemek için yemek borusu ve mide içine bakar. Bu yöntem, mide fıtığı ve yemek borusu hasarını doğrudan görmeye yardımcı olabilir.
Özofagus manometrisi: Bu test, yemek borusu içindeki basınçları ölçmek için bir tür ince tüp (kateter) kullanır. Bu, yemek borusu kaslarının işlevselliğini ve potansiyel sorunları değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Yemek borusu pH testi: Doktorlar, yemek borusundaki asit seviyelerini ölçmek için pH testi yapabilirler. Bu test, asit reflüsü gibi semptomların nedenini anlamak için kullanılabilir.
Bu testler, doktorun mide fıtığı teşhisi koymasına yardımcı olabilir ve hangi tedavinin gerektiğini belirlemede önemli bir rol oynayabilir. Herhangi bir teşhis veya tedavi için doktorunuza danışmanız önemlidir.
Mide fıtığı (hiatal herni) tedavisi nasıl olur?
Mide fıtığı (hiatal herni) tedavisi, bireyin semptomlarına, fıtığın boyutuna ve belirtilerinin şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri: Semptomları hafifletmek için beslenme alışkanlıklarında ve yaşam tarzında değişiklikler yapılabilir. Örneğin, yatmadan önce yemek yememek, yatmadan birkaç saat önce yemek tüketmek, asitli ve yağlı yiyeceklerden kaçınmak, alkol ve kafein tüketimini azaltmak semptomları azaltabilir.
- İlaçlar: Doktorlar, asit reflüsünü kontrol etmek için antiasitler, proton pompa inhibitörleri veya H2 blokerleri gibi ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar midedeki asit seviyelerini azaltarak semptomların şiddetini azaltabilir.
- Cerrahi müdahale: Şiddetli semptomları olan ve ilaçlarla tedavi edilemeyen kişilerde cerrahi müdahale düşünülebilir. Laparoskopik olarak gerçekleştirilen cerrahi prosedürde mide herniası onarılır ve mide alt kısmı yemek borusunun normal pozisyonuna yerleştirilir.
Tedavi seçenekleri, bireyin özel durumu ve semptomlarının şiddeti göz önünde bulundurularak doktor tarafından belirlenir. Herhangi bir tedavi planı için uzman bir doktora danışmak önemlidir.
Mide fıtığına evde ne iyi gelir?
Mide fıtığı semptomlarını hafifletmek ve rahatlamak için evde yapılacak bazı değişiklikler şunlardır:
Beslenme alışkanlıklarını düzenleme:
- Küçük ve sık öğünler tüketmek, midenin aşırı dolmasını engelleyebilir.
- Yağlı, baharatlı, asitli, kafein içeren veya çikolata gibi mide asidini artırabilecek yiyeceklerden uzak durmak faydalı olabilir.
- Gece geç saatlerde ağır yemeklerden kaçınmak ve akşam yemeğini erken saatlerde yemek rahatlatıcı olabilir.
Yatarken başı yüksekte tutmak:
- Yatarken başın biraz yüksekte olması, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasını azaltabilir. Bunun için yüksek bir yastık veya yatağın baş kısmını hafifçe yükselten yatak blokları kullanılabilir.
Sigara ve alkol tüketiminden kaçınma:
- Tütün kullanımı ve alkol, mide fıtığı semptomlarını artırabilir. Bu nedenle bunlardan uzak durmak faydalı olabilir.
Vücut pozisyonu:
Uyurken sol tarafınızda yatmak, mide fıtığı semptomlarını hafifletebilir.
Stres yönetimi:
- Stres, mide asidi salınımını artırabilir. Stres yönetimi teknikleri veya aktiviteleri (meditasyon, yoga, nefes egzersizleri gibi) stresi azaltabilir ve semptomları hafifletebilir.
Bu öneriler semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak her bireyde farklı etkiler gösterebilir. Semptomlarınızı hafifletmek için en iyi yöntemleri belirlemek için doktorunuza danışmanız önemlidir.
Mide fıtığı ağrısı nereye vurur?
Mide fıtığı olan kişilerde tipik olarak göğüs bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir. Mide fıtığı olan kişiler genellikle göğüs kemiğinin altında, göğüs ortasında ve bazen mide bölgesinde rahatsızlık hissedebilirler. Bu ağrı hissi, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla oluşan asit reflüsü ve yanma hissi olarak da ortaya çıkabilir.
Ancak, herhangi bir sağlık sorununda olduğu gibi, kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde mide fıtığı ağrısı daha yaygın olabilirken, diğerlerinde daha hafif veya farklı semptomlar görülebilir. Bu nedenle, mide fıtığı belirtileri veya ağrı hissi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Dev mide fıtığı nedir?
Dev mide fıtığı, diyaframın (karın ile göğüs boşluğunu ayıran kas tabakası) bir açıklık veya zayıflık noktasından geçerek mide gibi karın içi organlarının göğüs boşluğuna doğru büyük bir kısmının çıkması anlamına gelir. Normalde, mide diyaframın altında bulunurken, dev mide fıtığı durumunda mide büyük oranda göğüs boşluğuna doğru taşınmıştır. Bu durum, mide fıtığının tipik bir ölçüsüne göre daha büyük boyutta olduğunu ifade eder. Bu genellikle daha ciddi semptomlara ve komplikasyonlara yol açabilir.
Mide fıtığı ile dev mide fıtığı arasındaki fark nedir?
Mide fıtığı, mide ve diğer karın içi organların normalde bulunmaları gereken yerden bir miktar yukarı doğru kayması anlamına gelir. Genellikle mide, diyaframın altında bulunurken, mide fıtığı durumunda mide yemek borusu boyunca bir kısmıyla birlikte diyafram açıklığından yukarı doğru taşınmıştır. Bu durum, genellikle daha hafif semptomlara neden olabilir.
Dev mide fıtığı ise mide fıtığından daha büyük boyutlarda ve daha ciddi bir durumdur. Dev mide fıtığı, mide veya diğer karın içi organlarının olması gerekenden daha fazla bir kısmının göğüs boşluğuna doğru taşınması anlamına gelir. En az üçte bir veya daha fazlası diyaframın açıklığından yukarı doğru taşınmışsa bu durum dev mide fıtığı olarak adlandırılır.
Dev mide fıtığı ölümcül müdür?
Dev mide fıtığı ölümcül bir hastalık değildir, ancak ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan uzun süreli ve şiddetli asit reflüsü, mide ülserleri, kanamalar veya midede delinmeler yer alabilir. Bu tür komplikasyonlar acil tıbbi müdahale gerektirebilir ve hayatı tehdit edebilir.
Ameliyat edilmemiş dev mide fıtığı durumunda yaşam kalitesinde ve uzun vadeli sağlık durumunda olumsuz etkiler olabilir. Bu nedenle, dev mide fıtığı olan kişilerde cerrahi müdahale sıklıkla önerilir. Ameliyat, mideyi doğru konumuna yerleştirmek ve herniye olan açıklığı düzeltmek için yapılır ve çoğu durumda semptomları hafifletmeye veya ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.
Dev mide fıtığı patlaması nedir?
Dev mide fıtığı patlaması ifadesi tıbbi bir terim değildir. Mide fıtığı, mide veya diğer karın içi organlarının normal konumlarından yukarı doğru hareket etmesi durumudur. Ancak “mide fıtığı patlaması” genellikle yanlış bir ifadedir.
Mide fıtığı genellikle ülserlere veya diğer mide sorunlarına neden olabilir. Ülserler, mide veya onikiparmak bağırsağının iç yüzeyini etkileyen yaralardır. Ülserler bazen kanayabilir veya delinebilir. Ülserler delindiğinde, içerikleri çevre dokulara yayılabilir. Bu durum çok ciddi ve hayati tehlike oluşturan bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Ancak bu durum, spesifik olarak “mide fıtığı patlaması” olarak adlandırılmaz. Genellikle bu tür durumlarda tanı, mide ülseri perforasyonu veya delinmesi olarak konulur. Bu durumun acil cerrahi müdahale gerektiren ciddi bir durum olduğu bilinmelidir.
