Liken planus

Liken planus, vücudun çeşitli bölgelerini etkileyen inflamatuar bir deri hastalığıdır. Ciltte meydana gelen lezyonlar genellikle kaşıntılı kızarıklıklara neden olur. Lezyonların varlığı sürekli olmak zorunda değildir; zamanla artabilir veya azalabilir. Bu hastalığın ortalama iyileşme süresi yaklaşık iki yıldır. Bazı durumlarda tekrarlayan ataklar görülebilir. Liken planus, iyileştikten sonra ciltte koyu renkli lekeler bırakabilir, ancak bu lekeler zamanla kendiliğinden kaybolabilir.

Bu hastalık genellikle ağız ve genital bölge olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerini etkiler. Nadiren tırnaklar ve kıl köklerini de etkileyebilir. Liken planus enfeksiyöz değildir, dolayısıyla bulaşıcı değildir. Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak çoğu vaka genellikle 30 ila 60 yaşları arasındaki bireylerde görülür.

Liken planus nedenleri

Liken planusun kesin nedeni net olarak bilinmese de çevresel faktörler ve otoimmün bozukluklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Hastalığa neden olan faktörler şunlar olabilir:

• Genetik yatkınlık
• Duygusal stres
• Hepatit C enfeksiyonu
• Diş tedavisinde kullanılan cıvalı dolgulara karşı olası alerjik reaksiyonlar
• Sıtma, hipertansiyon, diyabet ve kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar
• İdrar söktürücü ilaçların bazıları
• Bazı antibiyotikler

Liken planus belirtileriFormun Üstü

Liken planus, genellikle 3-5 mm boyutlarında, parlak ve kabarık lezyonların çok sayıda oluşumu ile karakterizedir. Bu küçük kabartılar birleşerek daha büyük kümeler oluşturabilir. Hastalık genellikle vücutta simetrik bir dağılım gösterir, ancak bazen sadece belirli bölgelere yerleşebilir. Liken planus genellikle el ve ayak bilekleri, dirsekler ve bel gibi derinin kaşındığı veya kıyafetlere sürtündüğü bölgelerde ortaya çıkar. Bu nedenle hastalar rahat kıyafetler tercih etmeli ve ciltlerini rahatsız edici faktörlerden korumalıdır.

Hastalığın belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Deride parlak, kabarık, döküntülü ve mor-kırmızı renkte leke kümeleri
• Lezyonlarda ince beyaz çizgiler
• Dil, diş eti veya yanak içlerinde beyaz lekeler
• Yemek yerken ağızda yanma ve batma hissi
• Saç derisinde şiddetli kaşıntı ve lezyonların olduğu bölgelerde saç kaybı
• Tırnakta hasar; incelme, soyulma
• Özellikle geceleri yoğun kaşıntı
• Genital bölgede ağrılı kırmızı lekelenmeler

Liken planus nasıl teşhis edilir?

Liken planus, tipik olarak dermatoloji uzmanları tarafından kolaylıkla teşhis edilebilen bir hastalıktır. Bazı durumlarda, tansiyon, sıtma, şeker hastalığı ve enfeksiyon hastalıklarında kullanılan ilaçların da hastalığa sebep olabileceği bilinmektedir. Bu nedenle doktora başvurulduğunda, kullanılan tüm ilaçların doktora bildirilmesi önemlidir; bu, teşhisi kolaylaştırabilir.

Liken planus teşhisi, hastanın semptomlarına, tıbbi geçmişine, fiziksel muayenesine ve gerektiğinde laboratuvar testlerinin sonuçlarına dayanarak konur. Laboratuvar testleri şunları içerebilir:

• Biyopsi: Lezyonlu bölgeden deri örneği alınarak mikroskop altında incelenmesi.
• Hepatit C testi: Bazı bilimsel araştırmalar, Hepatit C virüsünün liken planus hastalığını tetikleyebileceğini göstermektedir. Doktor, hastalığın tanısını doğrulamak ve tedavi seçeneklerini değerlendirmek için Hepatit C testi isteyebilir.
• Alerji testleri: Liken planusun ortaya çıkışında alerjenlerin önemli bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle hastalığı tetikleyebilecek alerjenlerin varlığını belirlemek için çeşitli alerji testleri yapılabilir.

Liken planus nasıl tedavi edilir?

Liken planusun bilinen spesifik bir tedavisi yoktur. Tedavinin genel amacı semptomları hafifletmek ve cilt lezyonlarının iyileşmesini hızlandırmaktır. Liken planus, vücudun farklı bölgelerine yerleşebilir, bu nedenle tedavi protokolü her hastada farklılık gösterebilir.

Liken planus genellikle uzun süren bir hastalıktır ve ağız lezyonları daha uzun sürebilir ve daha ciddi olabilir. Hastalık kanserli bir durum olmasa da tedavinin izlenmesi ve düzenli takibi önemlidir. Liken planus tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve yöntemler şunlardır:

• Kortikosteroidler: Liken planus tedavisinde ilk tercih edilen seçeneklerden biridir. Krem veya merhem şeklinde uygulanabilir. Etkili olmazsa, doktor kortikosteroid içeren hapları veya enjeksiyonları reçete edebilir.
• Antihistaminikler: Şiddetli kaşıntı durumunda kullanılabilir. Kaşınmayı azaltarak yeni lezyonların oluşumunu engelleyebilir.
• Fototerapi: PUVA (Psoralen Ultra-Violet A) adı verilen fototerapi, liken planus lezyonlarının temizlenmesinde etkili bir yöntemdir. Yalnızca cildin üst katmanına etki eden ultraviyole ışığı kullanılır. Fototerapi seansları, hastanın cilt tipi ve ten rengine göre belirlenir.

Liken planus kimlerde ortaya çıkar?

Liken planus, herkesi etkileyebilen bir cilt hastalığıdır, ancak bazı risk faktörleri hastalığın gelişme olasılığını artırabilir. Liken planus, genellikle orta yaşlı yetişkinlerde görülür ve kadınlar ile erkekler arasında benzer sıklıkta rastlanabilir. Ayrıca, aşağıdaki durumlar veya faktörler, liken planus gelişme riskini artırabilir:

• Aile öyküsü: Genetik yatkınlığın, liken planus gelişme riskini artırabileceği düşünülmektedir.
• Bağışıklık sistemi sorunları: Zayıf bağışıklık sistemi veya otoimmün hastalıkları olan kişilerde liken planus görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
• Stres: Duygusal veya fiziksel stres, hastalığı tetikleyebilir veya semptomları şiddetlendirebilir.
• Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle antihipertansif ilaçlar, ağrı kesiciler, antibiyotikler ve sıtma ilaçları gibi birkaç ilaç, liken planusu tetikleyebilir.
• Diğer hastalıklar: Hepatit C gibi bazı enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklar da liken planus riskini artırabilir.

Bununla birlikte, bu faktörler hastalığın belirli bir kişide gelişeceğini garanti etmez, sadece riski artırabilir. Hastalık, genellikle belirli bir neden belirlenemeyen ve birden fazla faktörün etkileşimine bağlı olarak gelişir. Tedavi ve yönetim, hastalığın semptomlarını hafifletmeye ve kontrol etmeye odaklanır.

Liken planus çeşitleri nelerdir?

Liken planus, farklı yapı ve şekillerde cildin ve mukozanın çeşitli bölgelerinde ortaya çıkabilen bir deri hastalığıdır. Belirtiler ve lezyonların görünümü, hastalığın türüne ve hangi bölgeyi etkilediğine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Liken planusun türlerine ve özelliklerine göre sınıflandırılması şu şekilde olabilir:

Şekline göre:

• Lineer liken planus: Az rastlanan bir form olup genellikle tek taraflı yayılım gösterir.
• Annüler liken planus: Halka şeklinde lezyonlar şeklinde seyreder.

Ortaya çıktığı anatomik bölgeye göre:

• Oral Liken Planus: Ağız içinde mukozal bölgeleri etkileyen bir formdur.
• Oküler Liken Planus: Göz kapağında meydana gelebilen bir formdur.
• Genital Liken Planus: Genital bölgede, erkeklerde penis başında, kadınlarda dış genital bölgede görülür.
• İnvers liken planus: Koltuk altı ve meme altında, genellikle renk değişimi şeklinde görülür.
• Tırnak Liken Planusu: Tırnaklarda incelme, çukurlaşma veya çıkıntılaşma şeklinde oluşan bir formdur.

Yapısal özelliğine göre:

• Hipertrofik liken planus: Kasık ile diz arasındaki bölgelerde sıkça görülen, kabarık lezyonlar oluşturan bir formdur.
• Atrofik liken planus: Sert ve küçük lezyonlar şeklinde görülen bir formdur.
• Foliküler liken planus: Kafa derisinde oluşan, mor renkli çembersel yapılar şeklinde lezyonlar oluşturan bir formdur.
• Aktinik liken planus: Güneşe maruziyetle ilişkili, esmer kişilerde daha sık görülen bir formdur.
• Büllöz liken planus: Mevcut lezyonların üzerinde, büyük kabarcıklar oluşturan bir formdur.
• Liken Planus Eritematozus: Diğer liken türlerine göre daha kırmızı renkte ve küçük lezyonlar oluşturan bir formdur.

Ayrıca, Liken Planus Sendromu, bağışıklık sistemiyle ilişkili olan bir formdur ve genellikle döküntü şeklinde seyreder. Bu form, bazen Lupus hastalığı ile ortaya çıkabilir.

Lilen planus bulaşıcı mıdır?

Hayır, liken planus bulaşıcı bir hastalık değildir. Liken planus genellikle kişiden kişiye bulaşıcı değildir. Genetik yatkınlık, çeşitli çevresel faktörler ve bağışıklık sistemiyle ilgili durumlar gibi faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşan bir deri hastalığıdır. Bu hastalık, bulaşıcı bir mikrop veya virüs ile değil, vücudun kendi bağışıklık sistemiyle ilgili bir durumla ilişkilendirilir. Dolayısıyla, bir kişiden diğerine temas yoluyla veya havadan bulaşacak bir hastalık değildir. Ancak, tam olarak neden ortaya çıktığı hakkında kesin bilgi olmamakla birlikte, bağışıklık sistemi ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Liken planus için hangi bölüme gidilir?

Liken planus belirtileri olan kişiler, bu durumu teşhis ve tedavi etmek için bir dermatoloji uzmanına başvurmalıdır. Dermatologlar, cilt ve cilt hastalıklarıyla ilgili uzmanlaşmış doktorlardır ve liken planus gibi cilt hastalıklarının teşhisini koymak ve tedavi etmek konusunda uzmanlaşmışlardır. Bu nedenle, liken planus belirtileri fark edildiğinde bir dermatoloji uzmanına danışmak en uygun adımdır. Doktorunuz belirtileri değerlendirecek, doğru teşhisi koyacak ve uygun tedavi seçeneklerini önerecektir. Ayrıca, hastalığın seyrini izlemek ve tedaviyi yönlendirmek için düzenli doktor kontrolleri önerilebilir.