Gaita (Kaka) kaçırma

Gaita kaçırma, bağırsak inkontinansı olarak da bilinir ve kısaca dışkılamanın kişinin kontrolü dışında gerçekleşmesini ifade eder. Bu durum, basit dışkı kaçaklarından, bağırsak hareketlerinin tamamen kontrolünün kaybedildiği ciddi durumlara kadar farklı şekillerde ortaya çıkabilir. İshal, kabızlık, kas veya sinir hasarı gibi sağlık sorunları, gaita kaçırmanın başlıca nedenleri arasında yer alır. Erken dönemde tedaviye başlanması, tedavi başarısını önemli ölçüde artırabilir.

Dışkı kaçırmanın nedeni nedir?

Merkezi (otonom) ve çevresel (somatik) sinir sistemleri bağırsak sisteminin kontrolünde önemli bir rol oynar. Merkezi sinir sistemi, sempatik ve parasempatik sinir sistemlerinden oluşur. Sempatik sinir sistemi, vücudu stres, tehlike veya gerginlik durumunda aktive ederek vücut savunma mekanizmalarını tetikler. Bu durumda sindirim sistemini etkileyerek sindirim ve dışkılama süreçlerini yavaşlatabilir. Öte yandan, beslenme ve dinlenmeyle ilişkili olan parasempatik sinir sistemi, bağırsak kaslarının çalışmasını hızlandırarak dışkılamanın gerçekleşmesini sağlar.

Dışkılama sürecinde, bağırsak içeriği rektuma doğru itilir. Rektumda bekleyen dışkı, beyinden gelen sinyallerle istemli olarak vücuttan atılır. Ancak, sindirim sürecinde herhangi bir aksaklık veya hasar, gaita kaçırma veya fekal/anal inkontinans olarak adlandırılan bir sağlık sorununa yol açabilir. Gaita kaçırma, dışkılamanın kişinin kontrolünde olmaması ve istemsiz olarak gerçekleşmesidir.

Gaita kaçırmanın bazı nedenleri şunlar olabilir:

• İshal ve kabızlık arasında sık değişen durumlar, rektum ve anüs kaslarının zayıflamasına ve dışkıyı tutma güçlüğüne neden olabilir.
• Zorlu vajinal doğumlar veya bazı cerrahi operasyonlar sonrasında kas hasarı gelişebilir, bu da gaita kaçırma riskini artırabilir.
• Sinir hasarı durumları, multiple skleroz (MS), diyabet gibi hastalıklar sinirlerde tahribata yol açabilir ve dışkılama kontrolünü etkileyebilir.
• Yaşlılıkla birlikte rektum ve anüs kaslarının zayıflaması, gaita kaçırma riskini artırabilir.

Gaita kaçırma durumunda, uzman bir doktorla görüşmek ve uygun tedavi seçenekleri için destek almak önemlidir. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve uzman yardımıyla ele alınmalıdır.

Dışkı kaçırmanın belirtileri nelerdir?

Dışkı kaçırmanın belirtileri yetişkinlerde genellikle şiddetli ishal dışında pek sık görülmez. Ancak kronik veya tekrarlayan fekal inkontinansı olan kişilerde, aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı ortaya çıkabilir:

• Gaz kaçırma: Sık sık gaz kaçırma veya gazı tutamama durumu.
• İshal: Normal bağırsak alışkanlıklarında olmayan, ani ve sık ishal atakları.
• Karın ağrısı: Dışkı kaçırma ile ilişkili olarak karın bölgesinde ortaya çıkan ağrılar.
• Tuvalet yetişememe: Günlük aktiviteler veya hareket sırasında dışkı sızıntısının aniden gelişmesi sonucunda tuvalete yetişememe sorunu.

Bu belirtiler, dışkı kaçırmanın varlığını düşündürebilir ve bu durumda bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

Dışkı kaçırma sorunu için hangi testler yapılır?

Dışkı kaçırma sorununun değerlendirilmesi için bir dizi test yapılmaktadır. Ancak, testler öncesinde uzman bir hekim, sfinkter kaslarının gücünü değerlendirmek ve rektal bölgede anormallik olup olmadığını kontrol etmek amacıyla fiziksel muayene yapar. İşte bu testlerden bazıları:

• Kolonoskopi: Bu test, gastroenterolog tarafından yapılan ve kolonun tamamını incelemek için kullanılan bir prosedürdür. Bir kamera ile donatılmış esnek bir tüp (kolonoskop) kullanılarak bağırsak duvarlarının detaylı bir şekilde incelenmesini sağlar.
• Anal manometri: Anüs ve rektuma yerleştirilen esnek bir tüp ile anal sfinkterin gücünü ölçen bir testtir. Aynı zamanda rektal hissin varlığını değerlendirmeye de yardımcı olur.
• Anorektal ultrasonografi: Rektuma yerleştirilen bir ultrason probu ile anal sfinkterlerin görüntülerini elde etmek amacıyla gerçekleştirilen bir testtir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Rektuma yerleştirilen bir prob ile anal sfinkterlerin ve pelvik taban kaslarının detaylı görüntülerini elde etmek için kullanılır.
• Anal elektromiyografi (EMG): Anüs çevresindeki kaslara yerleştirilen küçük iğne elektrotları kullanılarak sinir hasarını belirlemek için yapılan bir ölçüm yöntemidir.

Bu testler, dışkı kaçırmanın nedenini belirlemeye ve uygun tedavi stratejilerini geliştirmeye yardımcı olabilir. Kesin teşhis ve tedavi planı için bir gastroenterologla görüşmek önemlidir.

Dışkı kaçırmanın tedavisi nasıl yapılır? Dışkı kaçırmaya ne iyi gelir?

Dışkı kaçırma sorununun tedavisi, spesifik duruma ve nedenlere bağlı olarak çeşitli yaklaşımları içerir. İşte dışkı kaçırma tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:

• Beslenme değişiklikleri: İshal veya kabızlık durumuna bağlı olarak, beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi önemlidir. Baharatlı, yağlı yiyeceklerden, süt ürünlerinden, kafein içeren içeceklerden ve yapay tatlandırıcılardan kaçınılmalıdır.
• İlaçlar: İshalin kontrol altına alınması veya kabızlığın hafifletilmesi amacıyla ilaçlar kullanılabilir. Anti-diyare ilaçlar (örneğin loperamid) veya ishali önleyici ilaçlar doktor tarafından önerilebilir.
• Lif takviyeleri: Kabızlık durumunda, lif açısından zengin gıdalar tüketilmeli ve doktorun önerisi doğrultusunda lif takviyeleri alınmalıdır.
• Egzersiz ve terapi: Anüs çevresindeki kas gücünü artırmak için özel egzersiz programları yapılabilir. Bu, dışkı kaçırmayı önlemeye yardımcı olabilir. Bağırsak eğitimi ile tuvalet kullanım alışkanlıkları geliştirilebilir.
• Cilt bakımı: Tahriş olmuş cildi korumak ve dışkı ile cilt arasındaki doğrudan teması önlemek için nemlendirici kremler veya ilaçsız talk pudrası kullanılabilir.
• Uygun giyim: Pamuklu iç çamaşırı ve bol giysiler tercih edilmelidir. Ped veya yetişkin bezi kullanılıyorsa, emici bir fitil tabakası içerdiklerinden emin olunmalıdır.
• Cerrahi müdahale: Diğer tedavi yöntemleri etkili olmazsa, cerrahi girişimler düşünülebilir. Bu, sfinkter tamiri veya diğer cerrahi prosedürleri içerebilir.

Tedavi planı, bireyin özel durumuna ve dışkı kaçırmanın nedenlerine bağlı olarak kişiselleştirilmelidir. Uygun tedavi seçeneklerini belirlemek ve en etkili sonuçları elde etmek için bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

Tedaviden sonuç alınamazsa…

Tedaviden sonuç alınamadığı durumlarda, özellikle yakınmalarda gerileme gözlemlenmeyen veya ilk başvuruda şiddetli dışkı kaçırma tespit edilen durumlarda, spesifik nedenlere yönelik tedaviler uygulanır. Bu tedaviler, aşağıdaki yöntemleri içerebilir:

• Pelvik taban kaslarına yönelik fizyoterapi: Pelvik taban kaslarını güçlendirmek ve koordinasyonlarını artırmak amacıyla fizyoterapi uygulanabilir.
• Cerrahi onarımlar: Farklı cerrahi müdahaleler, örneğin kas onarımları, kasa dolgu madde enjeksiyonları veya kas etrafına mıknatıslı halka yerleştirilmesi gibi, pelvik taban kaslarının fonksiyonunu düzeltmeye yönelik olarak uygulanabilir.
• Tuvalet ve diyet eğitimleri: Doğru tuvalet alışkanlıkları ve diyet değişiklikleri konusunda eğitimler almak, dışkı kaçırma sorununu yönetmede yardımcı olabilir.
• Nöromodülasyon terapileri: Sinir hasarlarına yönelik olarak uygulanan nöromodülasyon terapileri, sinir sinyallerini düzenleme amacı güder.
• Lavman ve ilaç tedavileri: Özel lavman uygulamaları ve belirli ilaç tedavileri de dışkı kaçırma sorununu kontrol altına almada kullanılabilir.

Tedaviler genellikle tek başına uygulanabileceği gibi, birkaç tedavinin kombinasyonu gerekebilir. Tedavi planı, bireyin spesifik durumuna, semptomlarına ve nedenlerine bağlı olarak kişiselleştirilmelidir. Bu nedenle, uzman bir doktor tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonrasında uygun tedavi seçenekleri belirlenmelidir.

Gaita kaçırmaya hangi bölüm bakar?

Gaita kaçırma sorunu, genellikle psikolojik, fizyolojik ve nörolojik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durumu değerlendirmek ve tedavi etmek için öncelikle bir uzman hekimden yardım almak önemlidir. İlk başvuru noktanız genellikle bir dahiliye doktoru olmalıdır. Dahiliye doktoru, genel sağlık durumunu değerlendirir ve gerekirse uzman bir hekime yönlendirme yapabilir.

Gaita kaçırma problemleri genellikle gastroenteroloji (bağırsak ve sindirim sistemi), nöroloji (sinir sistemi), veya proktoloji (anal ve rektal sorunlar) gibi uzmanlık alanlarına ait konularla ilgilidir. Dahiliye doktoru, belirtilerin nedenini belirlemek ve uygun tedavi planını oluşturmak amacıyla gerekirse bu uzmanlık alanlarından birine yönlendirme yapabilir.

Bu nedenle, gaita kaçırma problemleriyle karşılaşıldığında ilk adım, bir dahiliye doktoruna başvurmaktır. Doktorunuz, durumu değerlendirecek ve gerektiğinde uzman bir hekime yönlendirecektir.

Gaita kaçırma psikolojik midir?

Gaita kaçırma genellikle temelde fizyolojik sorunlara, özellikle bağırsak problemlerine veya merkezi sinir sistemi hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkar. Ancak, özellikle çocuklarda ve ergenlerde, gaita kaçırma bazen psikolojik nedenlere de dayanabilir.

Stres, kaygı, travma veya duygusal sorunlar gibi psikolojik faktörler, bağırsak hareketlerini etkileyebilir ve dolayısıyla gaita kaçırmaya neden olabilir. Özellikle çocuklarda, tuvalet eğitimi sırasında yaşanan zorlayıcı deneyimler veya duygusal stres, bu tür sorunları tetikleyebilir.

Gaita kaçırmanın erken dönemde tedavi edilmemesi durumunda ilerleyen dönemlerde tedavi başarısının azalabileceği unutulmamalıdır. Gaita kaçırma konusunda yaşanan sorunlar, bir uzman doktor tarafından değerlendirilmeli ve uygun tedavi planı oluşturulmalıdır. Uzman bir doktordan randevu almak, durumunuzu değerlendirmek ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi almak için önemlidir.

Dışkı kaçırma gebelerde olur mu?

Gebelik döneminde dışkı kaçırma sorunu ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle doğum sırasında yaşanan olaylarla ilişkilidir. Doğum sürecinde, özellikle vajinal doğumda, pelvis bölgesindeki kaslar ve sinirlerde hasar meydana gelebilir. Bu durum, özellikle birden fazla normal doğum geçirmiş olan kadınlarda daha sık görülebilir.

Doğum sırasında makat sfinkterinde meydana gelen hasar, dışkı kaçırma riskini artırabilir. Sfinkter, anüsün kapatılmasına yardımcı olan kaslı bir yapıdır. Bu kasın zayıflığı veya hasarı, dışkının istenmeyen bir şekilde kaçmasına neden olabilir.

Gebelik döneminde dışkı kaçırma sorunu yaşayan kadınlar, özellikle bu durum doğum sonrasında devam ediyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmeli ve durumun değerlendirilmesini sağlamalıdır. Uzman bir doktor, doğru tanıyı koymak ve uygun tedavi seçeneklerini önermek için gerekli değerlendirmeleri yapabilir. Fizyoterapi, pelvik taban egzersizleri veya cerrahi müdahale gibi tedavi yöntemleri gebelik sonrası dışkı kaçırma sorununu yönetmeye yardımcı olabilir.

Dışkı kaçırma çocuklarda görülür mü?

Evet, dışkı kaçırma (feçal inkontinans) çocuklarda da görülebilir. Çocuklarda dışkı kaçırma, genellikle çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şu durumlar öne çıkabilir:

• İshal ve kabızlık: Sık sık ishal veya kabızlık yaşamak, rektum ve anüs kaslarının kontrolünde zayıflamaya yol açabilir. Bu durum da dışkı kaçırma sorununa neden olabilir.
• Rektal veya anorektal anomaliler: Doğumsal olarak rektumda veya anüste meydana gelen yapısal anormallikler veya hastalıklar, dışkı tutma mekanizmasını etkileyebilir ve dışkı kaçırma sorununa yol açabilir.
• Kabızlık sonrası zor dışkılama: Aşırı kabızlık veya zorlanma, çocuklarda dışkı kaçırma riskini artırabilir. Uzun süreli kabızlık sonrası zorlanma, rektum kaslarında zayıflamaya yol açabilir.
• Sinir sistemine etki eden durumlar: Bazı nörolojik hastalıklar, omurilik yaralanmaları veya nörolojik hasarlar, sinir sistemi üzerinde etkili olarak dışkı kaçırma sorununa sebep olabilir.
• Psikolojik faktörler: Stres, kaygı, psikolojik travma veya duygusal sorunlar da dışkı kontrolünü etkileyebilir ve inkontinansı tetikleyebilir.

Çocuklarda dışkı kaçırma, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. Eğer çocuğunuzda bu tür bir sorun olduğunu düşünüyorsanız, bir pediatrist veya çocuk doktoruyla görüşmek önemlidir. Uzman, çocuğun sağlık geçmişini değerlendirerek uygun tedavi planını belirleyebilir veya gerekiyorsa başka uzmanlardan destek alabilir. Bu tür durumlar, çocuğun rahatı ve sağlığı açısından önemlidir ve dikkatle ele alınmalıdır.