Epizyotomi, vajina ile anüs arasındaki bölgede doğum esnasında yapılan küçük bir cerrahi kesidir. Bu prosedür, doğum sırasında vajinal açıklığı genişletmek amacıyla gerçekleştirilir. Bazı durumlarda vajinal açıklık, bebeğin başının geçişi için yeterince genişlemeyebilir. Uzman bir doktor, epizyotomi yaparak doğum sürecine yardımcı olur ve potansiyel doku yırtılmalarını önler. Epizyotomi, doğumun daha rahat ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak için planlı olarak uygulanan bir cerrahi müdahaledir. Doğum sırasında doktor, vajinal açıklığın alt kısmı ile anüs arasındaki perine bölgesine küçük bir kesi yapar. Bu kesim, bebeğin daha kolay ve düzgün bir şekilde doğmasına yardımcı olur. Ancak bazı durumlarda, bebeğin çıkışı sırasında perine bölgesi doğal olarak yırtılabilir; buna perineal yırtık denir.
Epizyotomi kesi türleri nelerdir?
Epizyotomi kesisi çeşitleri arasında medyan (orta hat) ve mediolateral olmak üzere iki ana tür bulunmaktadır. Medyan kesisi, vajinal açıklıktan başlayıp anüse doğru uzanan dikey bir kesi şeklindedir. Bu tür keside anal sfinkter veya rektumda yırtılma riski daha yüksek olabilir, ancak uygulanması daha kolaydır.
Diğer bir kesit türü olan mediolateral kesisi ise açılı veya çapraz bir kesi olarak bilinir. Bu kesit, vajina girişinden başlayarak 45 derecelik bir açıyla uzanır. Mediolateral kesilerde anal sfinkter ve rektuma uzanma riski daha düşüktür. Ancak, bu kesit türünün dezavantajları arasında onarımın zorluğu, daha fazla kan kaybı ve iyileşme sürecinde daha fazla rahatsızlık hissi bulunmaktadır.
Epizyotomi uygulama süreci nasıldır?
Epizyotomi, genellikle lokal anestezi ile yapılan bir cerrahi müdahaledir. Epidural anestezi uygulandıysa, ek bir uyuşturmaya ihtiyaç duyulmayabilir çünkü bu anestezi yöntemi belden aşağısının hissedilmemesini sağlar. Ancak, epidural anestezi kullanılmadığı durumlarda, doktor perine bölgesine lokal anestezik enjekte eder.
Epizyotomi işlemi sırasında, bebeğin başı vajinal açıklığa yerleştirildiğinde ve perine bölgesine itildiğinde, uzman doktor özel bir epizyotomi makası kullanarak kesi yapar. Bu kesi, bebeğin daha rahat ve güvenli bir şekilde doğmasını sağlamak için yapılan bir kesi şeklidir.
Bebek doğduktan sonra, plasenta gelir ve ardından doktor, kesi yapılan bölgeyi ve kasları onarmak için eriyen dikişler kullanır. Bu dikişler, daha sonra alınması gerekmez çünkü kendiliğinden erirler, bu da iyileşme sürecini kolaylaştırır.
Epizyotomi ne zaman gereklidir?
Epizyotomi, doğum sırasında bebeğin çıkışı sırasında doku hasarı veya yırtılma riski varsa uygulanır. Bu cerrahi işlem, doğumun anatomik yapıya uygun bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak için yapılır. Epizyotominin gerektiği durumlar şunlardır:
- Bebeğin acil bir şekilde doğurtulması gerekiyorsa,
- Uzun süreli ve zorlu bir doğum süreci yaşanmışsa, annenin bitkin düştüğü ve susuz kaldığı durumlarda,
- Uzman doktorun, bebeği doğurtmak için vakum veya forceps gibi yardımcı araçlara ihtiyaç duyduğu durumlarda ve bunun için vajinanın daha geniş olması gerektiğinde,
- Bebeğin omuzları annenin leğen kemiğine sıkışmışsa,
- Bebek, normalden büyük bir yapıya sahipse,
- İtinme ve doğurma süreci uzun süredir devam ediyorsa ve bu süreç kontrol altına alınamıyorsa epizyotomi gerekebilir.
Epizyotomi sonrası iyileşme süreci nasıl ilerler?
Epizyotomi sonrası iyileşme süreci, genellikle bir ay kadar sürebilir, ancak bu süre epizyotominin derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İlk birkaç hafta boyunca ağrı ve rahatsızlık normaldir ve bu durumu hafifletmek için evde uygulanabilecek çeşitli yöntemler vardır:
- Şişliği azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için buz torbası veya perine soğuk paketleri kullanabilirsiniz.
- Sıcak suyla yapılan banyo, iyileşmeyi teşvik eder ve geçici ağrıyı hafifletebilir.
- Ağrı ve kaşıntı için bölgeyi uyuşturan spreyler kullanabilirsiniz.
- Uzman doktor tarafından önerilen ağrı kesicileri kullanmanız faydalı olabilir.
- İdrar yaparken, perine bölgesine ılık su akıtabileceğiniz bir sıkma şişesi kullanabilirsiniz.
- Oturmanız gerektiğinde, rahat etmenizi sağlayacak bir yastık kullanabilirsiniz.
İyileşme sürecinde neler bekleyebileceğiniz ve hangi aktivitelerden kaçınmanız gerektiği konusunda uzman doktor veya doğum uzmanıyla görüşmeniz önemlidir. Bu şekilde, iyileşme sürecinizin sağlıklı ve etkili bir şekilde ilerlemesini sağlayabilirsiniz.
Epizyotomi riskleri ve yan etkileri nelerdir?
Epizyotomi, doğum sonrası çeşitli riskler ve yan etkilerle ilişkilendirilebilir. Bu olası komplikasyonlar şunlardır:
- Kanama riski: Epizyotomi sırasında veya sonrasında kanama riski olabilir.
- Enfeksiyon: Kesik bölgede enfeksiyon gelişme riski vardır. Bu durumun belirtileri arasında kızarıklık, şişlik, ateş ve ağrı bulunabilir.
- Ağrılı cinsel ilişki (disparoni): Epizyotomi sonrası cinsel ilişki sırasında ağrı hissi olabilir.
- Anal sfinkter ve rektumda yaralanma: Epizyotomi sırasında veya sonrasında anal sfinkter veya rektumda yaralanma meydana gelebilir.
- Yara izlerinde ağrı: Epizyotomi kesisi iyileşirken, yara izlerinde ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir.
- İdrar tutamama: Nadir durumlarda, epizyotomi sonrası idrar tutamama sorunu yaşanabilir.
- Uzun süreli iyileşme süresi: Bazı durumlarda, epizyotomi kesisi iyileşme süreci uzun olabilir ve tam iyileşme aylar alabilir.
Bu riskler ve yan etkiler, her kadında farklı şekilde görülebilir ve herhangi bir komplikasyonun ortaya çıkması durumunda bir sağlık uzmanına başvurulması önemlidir.
Normal doğumda epizyotomi şart mıdır?
Normal doğum sırasında epizyotomi, her zaman gerekmeyebilir ve her kadının durumuna bağlı olarak değişebilir. Epizyotomi genellikle bebeğin doğumunu kolaylaştırmak veya doku yırtılmalarını önlemek amacıyla uygulanır. Ancak, modern doğum pratiğinde epizyotomi, gerekliliği daha dikkatli bir şekilde değerlendirilir ve sadece belirli durumlarda uygulanır.
Uzmanlar, epizyotominin rutin bir müdahale olmaktan çıkarılması yönünde eğilim göstermektedirler. Çünkü epizyotomi uygulaması, beraberinde bazı riskleri ve iyileşme sürecindeki rahatsızlıkları getirebilir. Doğal doğum sürecinde, doğumun normal seyrinde ilerleyebileceği ve epizyotomi yapılmadan da bebeğin sağlıklı bir şekilde doğabileceği durumlar sıkça görülebilir.
Bununla birlikte, bazı durumlarda epizyotomi yapılması gerekebilir. Örneğin, bebeğin büyük olduğu, doğum sırasında beklenmedik komplikasyonların ortaya çıktığı veya bebeğin hızlı bir şekilde doğurtulması gerektiği durumlarda epizyotomi tercih edilebilir.
Epizyotomi olmaması için ne yapmalı?
Epizyotomi olmaması için alınabilecek bazı önlemler şunlar olabilir:
- Doğum eğitimi: Hamilelik sürecinde, doğum eğitimi veya hazırlık sınıflarına katılarak doğum süreci hakkında bilgi edinmek önemlidir. Bu eğitimler, doğum sırasında nasıl rahatlayabileceğinizi, doğru nefes tekniklerini ve doğum pozisyonlarını öğrenmenize yardımcı olabilir.
- Esneklik egzersizleri: Hamilelik sürecinde, pelvik tabanını güçlendirmek ve esnekliğini artırmak için egzersizler yapılabilir. Yoga, pilates veya pelvik taban kaslarını hedefleyen egzersizler, doğum esnasında daha az travmatik bir deneyim yaşamanıza yardımcı olabilir.
- Doğum planı hazırlama: Doğum öncesi bir doğum planı hazırlamak, sağlık ekibinizle doğum seçeneklerinizi ve tercihlerinizi tartışmanıza yardımcı olabilir. Bu, sağlık ekibinizin doğum sürecini sizin tercihleriniz doğrultusunda yönlendirmesine ve epizyotomi gerektiğinde sizinle işbirliği yapmasına yardımcı olabilir.
- Esneme ve masaj: Doğum sırasında perine bölgesinin daha esnek olması için hamilelik sürecinde perine masajı ve esneme egzersizleri yapılabilir. Bu, dikiş gerektiren yırtıkların olasılığını azaltabilir.
- Doğum pozisyonları: Doğum sırasında çeşitli pozisyonları denemek, bebeğin doğum kanalından daha rahat geçişini sağlayabilir. Bazı pozisyonlar, pelvik bölgeyi genişletir ve epizyotomi riskini azaltabilir.
- Doğal doğum pratiği: Mümkünse, doğal doğum pratiği tercih edilebilir. Bu, vücudun doğal sürecine müdahale etmemeyi ve doğal olarak bebeğin çıkmasına izin vermeyi içerir. Bu şekilde, epizyotomi olasılığı azalabilir.
Ancak unutulmamalıdır ki her doğum deneyimi benzersizdir ve bazen kontrollü bir şekilde alınan önlemlere rağmen epizyotomi gerekebilir. Bu nedenle, her durumda sağlık ekibinizin tavsiyelerini ve doğum sürecinde size en uygun seçenekleri değerlendirmenizi önemlidir.
Epizyotomi her zaman gerekli midir?
Epizyotomi her zaman gerekli değildir ve doğum sırasında özel durumlar gözlemlenmediği sürece yapılmayabilir.
Epizyotomi sırasında hangi kaslar kesilir?
Epizyotomi sırasında, perineal bölgede bulunan cilt ve kas dokuları kesilir. Bu kesilme genellikle vajina girişi ile anüs arasındaki perine bölgesinde gerçekleşir. Epizyotomi işlemi sırasında, perineal cilt, perineal kaslar ve bazen de diğer yumuşak dokular kesilebilir. Kesilen kaslar arasında perineal kaslar, puborektal kaslar ve derin pelvik kaslar yer alabilir. Bu kesilme, bebeğin doğumunu kolaylaştırmak veya doku yırtılmasını önlemek amacıyla yapılır.
