Endoskopi işlemi endoskopik denilen, ışık kaynağı ve kamerası olan bir tüp aracılığı ile sindirim sistemi bölümlerinin incelenmesi işlemidir. Yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağındaki rahatsızlıkların teşhisini koymak için bu yönteme başvurulur. Ucunda kamera ve ışık bulunan esnek, ince bir borudur .Çoğunlukla insanların çekindiği bir durumdur ama doktorunuz planlaması ile gerekli adımlar izlendiği taktirde korkulacak hiçbir şey yoktur.
Endoskopi birçok hastalığın teşhisinde kullanılabilir.
- Anormal kanama
- İnatçı karın ağrısı
- Yutkunma zorluğu, yutkunma güçlüğü, yemek borusu tıkanıklığı
- Uzun süre geçmeyen mide bulantısı
- Uzun süre geçmeyen ishal ve kabızlık
- Sebebi belirlenemeyen kilo kaybı
- Mide ülseri
- Enfeksiyonlar
- Safra kesesi taşları
- pankreatit
- Tümörler
Sindirim sistemindeki farklı rahatsızlıkların sebeplerini bulmak için kullanılabilir.
Biyopsi, bunun yanında şüpheli durumlarda biyopsi yapmak için hastalara yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağından biyopsi yapılmak üzere doku örneği alınabilir.
Tedavi amaçlı; endoskopi cihazına özel aletler eklenir ve bununla birlikte tedavi amaçlı da kullanılabilir. Yemek borusu darlıklarını gidermek, biriken sıvıyı boşaltmak, polip kesmek, yabancı bir maddeyi çıkarmak gibi.
Endoskopi Nasıl Yapılır?
Ameliyat öncesi doktora kullanılan tüm ilaçlarla ilgili bilgi verilir. Kan sulandırıcı kullanıyor ise her ameliyattan önce olduğu gibi birkaç önce bırakılmalıdır çünkü kanamaya sebep olabilir. Diyabet, yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıkları var ise doktor önceden bilgilendirme yapar. Endoskopi işlemi sırasında hastaya işlem sırasında rahatsızlık ve ağrı hissedilmemesi için sedasyon yöntemi uygulanır. Bu yüzden işlem sonrası hastaya yardımcı olabilecek Birinin yanında bulunması iyi olur.
Endoskopi işleminden önce hasta sol tarafına yatırılır ve kafası 90 derece döndürülür, eğer gerek varsa hastaya kalp ritmi ve tansiyon izlemek için elektron gibi aletler eklenebilir .Bu gibi şeyler hastanın isteği ,varsa kullandığı ilaçlar ,yaşı ,hastalıkları gibi durumlar göz önüne alınarak karar verilir.
Endoskopi işlemi sırasında hastanın yaşayacağı öğürmeleri en aza indirmek için sakinleştirici verilir. Ağzın açık tutulması için ağıza plastik bir ağız koruyucu takılır Endoskop ağıza yerleştirilir, endoskopi cihazı boğazımızdan geçerken doktor yutkunmamızı isteyebilir bir baskı hissedilebilir ancak genellikle acı olmaz.
- Endoskopi cihazı yerleştirildikten sonra hasta konuşamaz ancak sesler çıkarabilir.
- Endoskopi cihazı nefes almamıza engel olmaz.
- Endoskopi sırasında alınan görüntüler odadaki görüntü ekranına aktarılır ve kaydedilir.
- Endoskopi işleme duruma göre 15 ile 30 dakika arasında sürer.
- Endoskopi sırasında doku örneği almak için cerrahi aletler sokulabilir.
- İşlem bittiğinde endoskopi nazikçe çıkarılır.
- Endoskopi hangi durumlarda yapılır? Hangi hastalıklar teşhis edilebilir?
- Endoskopi, bir tıbbi görüntüleme yöntemidir ve bir endoskop adı verilen esnek bir tüp aracılığıyla vücut içi organları ve boşlukları incelemek için kullanılır. Endoskopi, birçok farklı durumda teşhis koymak, tedavi etmek veya tedaviye yanıtı izlemek için kullanılabilir. Endoskopi uygulamasının yapılabileceği bazı durumlar ve teşhis edilebilecek bazı hastalıklar:
- Sindirim Sistemi Sorunları:
- Mide ülseri veya duodenal ülser teşhisi
- Reflü hastalığı (GERD)
- Mide polipleri veya tümörleri
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları
- Sindirim sistemi kanamasının nedenini belirleme
- Bağırsak Sorunları:
- Kolon polipleri veya tümörlerinin teşhisi
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS) teşhisi
- Bağırsak kanamasının nedenini belirleme
- Solunum Sistemi Sorunları:
- Akciğerlerin veya bronşların incelenmesi
- Bronşoskopi: Bronşların içine endoskopun yerleştirilmesiyle yapılır.
- Bronş kanseri, akciğer enfeksiyonları veya tüberküloz gibi hastalıkların teşhisi
- Kadın Üreme Sistemi Sorunları:
- Rahim veya rahim ağzı kanseri taraması (servikal smear testi)
- Rahim içi yapının değerlendirilmesi (histeroskopi)
- Rahim içi polipler veya miyomlar gibi sorunların teşhisi
- Göğüs Sorunları:
- Göğüs içi organların incelenmesi
- Göğüs boşluğunda sıvı birikimi veya tümörlerin teşhisi
- Karaciğer ve Safra Yolları Sorunları:
- Karaciğer biyopsisi: Karaciğer dokusunun incelenmesi
- Safra yolu tıkanıklığının teşhisi
- Bu sadece birkaç örnek olup, endoskopi çeşitli tıbbi durumların teşhisi ve tedavisi için kullanılabilir. Endoskopi, doktorun organlara doğrudan erişim sağlamasını ve görüntülemesini sağladığı için hastalıkların tanısında oldukça etkilidir. Ancak, endoskopik prosedürlerin hangi durumlarda uygulanacağı ve hangi hastalıkları teşhis edebileceği, hastanın belirtileri ve klinik değerlendirme sonuçlarına bağlı olarak doktor tarafından belirlenmelidir.
- Endoskopi riskli bir işlem midir?
- Endoskopi genellikle güvenli bir işlem olarak kabul edilir, ancak her tıbbi prosedürde olduğu gibi bazı riskler taşıyabilir. Bu riskler genellikle nadir görülse de aşağıdaki gibi olabilir:
- Enfeksiyon: Endoskopun kullanıldığı herhangi bir yerde enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle, endoskopun sterilizasyonu ve hijyenik koşulların sağlanması önemlidir. Yeterli önlemler alındığında enfeksiyon riski minimaldir.
- Kanama: Endoskopi sırasında bazı durumlarda kanama riski olabilir. Özellikle doku örneği alınması veya tedavi amacıyla biyopsi, polip çıkarılması gibi işlemler yapılıyorsa bu risk artabilir. Kanama genellikle hafif ve kendiliğinden durur, ancak nadir durumlarda müdahale gerekebilir.
- Perforasyon: Nadir görülen bir komplikasyon olmasına rağmen, endoskopun organlara zarar vererek delinmesi (perforasyon) riski vardır. Bu genellikle tedavi veya biyopsi sırasında olabilir. Perforasyon durumunda cerrahi müdahale gerekebilir.
- Anestezi veya Sedasyon Komplikasyonları: Endoskopi sırasında kullanılan anestezi veya sedasyon (uyuşturma) riski vardır. Bu durumda, solunum problemleri, kan basıncı düşmesi veya alerjik reaksiyon gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Ancak, anestezi ve sedasyon genellikle deneyimli bir sağlık ekibi tarafından güvenli bir şekilde uygulanır.
- Önemli olan, endoskopik prosedürlerin yararlarının potansiyel risklerden daha ağır bastığı durumlarda kullanılmasıdır. Endoskopi, tanı veya tedavi amacıyla birçok hastalığın teşhisi ve tedavisi için önemli bir araçtır.
Sık Sorulan Sorular
Endoskopinin riskleri nelerdir?
Endoskopi oldukça risksiz bir işlemdir, ancak mide bulantısı yanma ve nefes darlığı gibi sıkıntılar yaşanırsa doktora başvurulmalıdır.
Endoskopi sonrası nelere dikkat edilmedir?
Kolonoskopi işlemi sonrası gibi endoskopi işlemi sonrasında da hastanın araba kullanmak, önemli şeylere imza atmak gibi sorumluluk gerektiren şeyleri yapmaması önerilir.
İşlem sonrası rahatsız edici bir his kalır mı?
Şişkinlik, boğaz ağrısı, kramp gibi durumlar oluşabilir.
Endoskopi kimlere uygulanmaz?
Endoskopi genellikle güvenli bir prosedürdür, ancak bazı durumlarda veya belirli sağlık koşulları olan kişilere uygulanmaması gerekebilir. Endoskopik işlem yapmadan önce, doktor hastanın sağlık geçmişini ve mevcut durumunu değerlendirir ve endoskopinin uygun olup olmadığına karar verir. Endoskopiye uygulanmayabilecek bazı durumlar:
- Alerjik Reaksiyonlar: Endoskopide kullanılan bazı ilaçlar veya anestezikler için alerjik reaksiyon geçmişi olan kişilere endoskopi uygulanmayabilir.
- Solunum Sorunları: Şiddetli solunum sıkıntısı olan kişilere veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi ciddi solunum rahatsızlıkları olan kişilere endoskopi uygulanmayabilir.
- Kalp Hastalıkları: Ciddi kalp rahatsızlıkları (örneğin, instabil anjina, ciddi kalp yetmezliği) olan kişilere endoskopi yapılması riskli olabilir. Bu durumlarda, kardiyologun değerlendirmesi ve izni gerekebilir.
- Kanama Riski: Şiddetli kanama riski olan kişilere endoskopi uygulanmayabilir. Örneğin, pıhtılaşma bozukluğu olan veya yakın zamanda ciddi kanama yaşamış kişilere endoskopi yapılmamalıdır.
- Genel Sağlık Durumu: Bazı durumlarda, kişinin genel sağlık durumu endoskopi için uygun olmayabilir. Örneğin, aşırı zayıflık, yaygın enfeksiyon veya sistemik hastalıklar gibi durumlarda endoskopi ertelenebilir.
- Kabullenme ve İşbirliği: Endoskopik prosedür sırasında hastanın işbirliği yapması, sakin olması ve talimatlara uyması önemlidir. Bu nedenle, uygun olmayan bir durumda veya uyum sağlama sorunu olan bir kişide endoskopi yapılmayabilir.
Endoskopi sonrası boğaz ağrısı ne zaman geçer?
Endoskopi sonrası boğaz ağrısı, endoskopi sırasında kullanılan esnek tüpün boğazınıza yerleştirilmesi ve hareket ettirilmesi nedeniyle oluşabilir. Her bireyin iyileşme süreci farklı olabilir, ancak genellikle boğaz ağrısı birkaç gün içinde hafifler ve tamamen geçer.
Endoskopi yapılmadan önce su içilir mi?
Genellikle, endoskopiye hazırlık süreci bir açlık periyodu gerektirir. Bu süreç, mideyi boşaltmak ve endoskopi sırasında olası komplikasyonları en aza indirmek için önemlidir. Su dahil herhangi bir sıvı alımı, genellikle en az 6 saat (bazen daha uzun süre) öncesinden kesilir. Ancak, doktorunuzun önerilerine kesinlikle uymak önemlidir, çünkü endoskopi öncesindeki açlık süresi ve talimatlar hastaya özgü olabilir.
Endoskopi öncesinde doktorunuz size özel talimatlar verecektir. Bu talimatları dikkatlice takip etmek, endoskopi işleminin başarıyla tamamlanmasını sağlar ve komplikasyon riskini azaltır. Eğer endoskopi öncesinde su içmeniz gerektiğine dair özel bir talimat aldıysanız, doktorunuzun talimatlarına uyun. Aksi takdirde, önerilen açlık süresine uymanız önemlidir.
