Dış gebelik (Ektopik gebelik)

Dış gebelik, fertilize olmuş yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüplerinde, implantasyonunun gerçekleştiği bir durumdur. Normal bir gebelikte, döllenmiş yumurta fallop tüplerinden geçerek rahme ulaşır ve orada implantasyon gerçekleşir. Ancak dış gebelik durumunda, bu implantasyon fallop tüpleri dışında başka bir yere yapışabilir.

Dış gebelik en sık fallop tüplerinde meydana gelir, ancak nadir durumlarda yumurtalıklar, serviks (rahim ağzı) veya karın boşluğu gibi diğer bölgelere de implante olabilir. Dış gebelik genellikle gebelik haftası ilerledikçe semptomlar gösterir ve ciddi bir tıbbi durumdur.

Dış gebelik (Ektopik gebelik) neden olur?

Dış gebelik, genellikle fallop tüplerinde meydana gelen bir durumdur. Bununla birlikte, bazı durumlarda dış gebeliğe neden olan belirli faktörler bulunabilir. Dış gebeliğin oluşumuna yol açabilecek bazı nedenler:

• Fallop tüpleri hasarı: Fallop tüplerinde meydana gelen herhangi bir hasar veya tıkanıklık, döllenmiş yumurtanın rahime ulaşmasını engelleyebilir ve dış gebelik riskini artırabilir. Bu hasar, enfeksiyonlar (örneğin, pelvik inflamatuar hastalık), cerrahi müdahaleler (örneğin, tüp ligasyonu veya tüp düğümleme) veya rahim içi araç (spiral) kullanımı gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
• Hormonal dengesizlikler: Hormonal düzensizlikler, yumurtalıkların normal işlevini etkileyebilir ve dış gebelik riskini artırabilir. Özellikle progesteron hormonu eksikliği veya hormonal dengesizlikler dış gebelik oluşumuna katkıda bulunabilir.
• Rahim yapısındaki anormallikler: Doğuştan gelen rahim yapısındaki bazı anormallikler, dış gebelik riskini artırabilir. Örneğin, rahimde septum (bölme) veya malformasyonlar (şekil bozuklukları) gibi yapısal sorunlar dış gebelik oluşumuna yol açabilir.
• Daha önce geçirilmiş dış gebelik öyküsü: Daha önce bir dış gebelik yaşamış olmak, tekrar dış gebelik geliştirme riskini artırabilir. Bu durumda, fallop tüplerinde meydana gelen hasar nedeniyle tekrarlayan dış gebelikler ortaya çıkabilir.
• Yardımla üreme teknikleri: Yardımla üreme teknikleri, özellikle tüp bebek (IVF) gibi prosedürler, dış gebelik riskini artırabilir. Bu teknikler sırasında, döllenmiş yumurta doğrudan rahme yerleştirilmediği için, implantasyonun fallop tüplerinde veya diğer bölgelerde gerçekleşme olasılığı artar.

Dış gebeliğin nedenleri hala tam olarak anlaşılmamış olsa da yukarıda belirtilen faktörlerin dış gebelik riskini artırdığı bilinmektedir. Ancak her gebelikte dış gebelik riski taşınmadığı için, bu faktörlerin dışında diğer bilinmeyen etmenler de rol oynayabilir.

Dış gebelik belirtileri

• Karın ağrısı: Dış gebelik genellikle şiddetli karın ağrısına yol açar. Ağrı genellikle bir tarafta veya alt karında hissedilir. Ağrı zamanla artabilir ve bazen pelvik bölgeye yayılabilir.
• Vajinal kanama: Dış gebelik, implantasyon sırasında kan damarlarının zarar görmesi nedeniyle vajinal kanamaya yol açabilir. Bu kanama genellikle düzensiz ve hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Kan genellikle kahverengi veya açık kırmızı renkte olabilir.
• Pelvik bölgede hassasiyet: Dış gebelik, fallop tüplerinin veya diğer dokuların gerilmesi ve tahrişi nedeniyle pelvik bölgede hassasiyet ve ağrıya neden olabilir. Pelvik bölge dokunulduğunda veya baskı yapıldığında ağrı hissedilebilir.
• Omuz ağrısı: Dış gebelik ilerledikçe, fallop tüplerinde veya karın boşluğunda kanama veya irritasyon nedeniyle omuz ağrısı ortaya çıkabilir. Bu ağrı genellikle tek taraflıdır ve şiddetli olabilir.
• Baş dönmesi ve bayılma hissi: Dış gebelik, kanama ve kan basıncında düşüşe neden olabilir, bu da baş dönmesi, halsizlik ve bayılma hissiyle sonuçlanabilir. Bu durum, iç kanama veya kan basıncının düşmesi nedeniyle ortaya çıkabilir.

Bu belirtiler dış gebeliği işaret edebilir, ancak kesin teşhis için bir doktora başvurmak önemlidir. Dış gebelik şüphesi varsa veya bu belirtilerden herhangi biri mevcutsa, derhal bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, ciddi komplikasyonları önlemek için önemlidir.

Dış gebelik tanısı nasıl konulur?

Dış gebelik tanısı, genellikle bir dizi tıbbi değerlendirme ve testin sonucunda konulur. İşte dış gebelik tanısı koymak için kullanılan yaygın yöntemler:

• Tıbbi geçmiş ve semptom değerlendirmesi: Doktorunuz, belirtilerinizle ilgili detaylı bir tıbbi geçmiş alacak ve semptomlarınızı değerlendirecektir. Şiddetli karın ağrısı, vajinal kanama, pelvik hassasiyet gibi dış gebelik belirtileri hakkında bilgi alacak.
• Fizik muayene: Doktorunuz, karın bölgenizi ve pelvik bölgenizi muayene edecektir. Pelvik hassasiyeti kontrol etmek ve diğer potansiyel nedenleri dışlamak için bu muayene önemlidir.
• Ultrason: Ultrason, dış gebelik tanısının kesinleştirilmesinde önemli bir rol oynar. Transvajinal ultrason, bir tür probun vajina içine yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir. Bu yöntemle doktor, döllenmiş yumurtanın rahim içinde değil, fallop tüplerinde veya başka bir yerde olduğunu tespit edebilir.
• Beta hCG (human koryonik gonadotropin) kan testi: Beta hCG hormonu gebelik sırasında salgılanır. Dış gebelik durumunda, bu hormonun düzeyleri normalden farklı olabilir. Beta hCG düzeylerinin takibi ve karşılaştırılması, dış gebelik tanısına yardımcı olabilir.
• Laparoskopi: Laparoskopi, cerrahi bir prosedürdür ve dış gebelik tanısının kesinleştirilmesi veya tedavi edilmesi için kullanılabilir. Laparoskopi sırasında, ince bir kamera yardımıyla karın bölgesine küçük bir kesi yapılır ve doktor, dış gebeliği doğrulayabilir ve uygun tedaviyi uygulayabilir.

Dış gebelik şüphesi varsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Doktorlarımız doğru teşhis yöntemlerini belirleyecektir. Erken tanı, dış gebeliğin komplikasyonlarını önlemek ve uygun tedaviyi başlatmak için önemlidir.

Dış gebelik tedavisi

Dış gebelik tedavisi, genellikle gebeliğin konumu, büyüklüğü, semptomlar ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Dış gebelik tedavisinde kullanılan yaygın yöntemler:

• Cerrahi müdahale: Dış gebelik, genellikle cerrahi yolla tedavi edilir. Cerrahi seçenekler arasında laparoskopi veya açık cerrahi bulunur. Laparoskopi, ince bir kamera yardımıyla karın bölgesine küçük bir kesi yapılması ve dış gebeliğin çıkarılması işlemidir. Açık cerrahi, daha büyük bir kesiyle karın bölgesine erişim sağlar. Cerrahi müdahale sırasında, dış gebeliğin yerini ve büyüklüğünü değerlendirmek ve uygun şekilde çıkarılmak önemlidir. Bazı durumlarda, fallop tüpünün tamamen veya kısmen çıkarılması gerekebilir.
• İlaç tedavisi: Bazı durumlarda, erken dönemdeki dış gebeliklerde ilaç tedavisi de kullanılabilir. Metotreksat adı verilen bir ilaç, dış gebelikteki embriyonun büyümesini durdurur ve vücut tarafından emilmesini sağlar. İlaç tedavisi genellikle gebeliğin erken dönemlerinde, fallop tüpleri hasar görmeden ve kanama olmadan uygulanabilir.
• Bekleyici takip: Nadir durumlarda, dış gebelikte embriyo kendiliğinden emilir veya reabsorbe olur. Bu durumda, doktor düzenli takip ve izlemeye karar verebilir. Kan testleri ve ultrason takibiyle embriyonun kendiliğinden emilmesi beklenir.

Tedavi seçeneği, dış gebeliğin yerine ve büyüklüğüne, semptomlara, komplikasyonlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı, bir sağlık uzmanı tarafından belirlenmelidir. Dış gebelik tanısı konulduğunda, erken tedavi ve takip önemlidir. Tedavi edilmeyen veya hızla büyüyen dış gebelikler ciddi komplikasyonlara yol açabilir, bu nedenle tıbbi yardım almanız önemlidir.

Dış gebelik sonrası hamilelik mümkün müdür?

Evet, dış gebelik sonrası hamilelik mümkündür. Ancak dış gebelik, genellikle fallop tüplerinde veya başka bir yerde hasara neden olabilir. Bu durumda, hasar gören fallop tüpleri hamilelik şansını azaltabilir. Ancak bir tüpün tamamen hasar görmediği veya diğer tüpün sağlıklı olduğu durumlarda hamilelik gerçekleşebilir.

Dış gebelik geçiren bir kadının hamile kalma şansı, birçok faktöre bağlıdır, örneğin:

• Tedavi: Dış gebelik tedavisi, fallop tüplerinin durumuna, hasarın derecesine ve cerrahi müdahalenin başarısına bağlı olarak farklılık gösterir. Tedavi başarılı bir şekilde gerçekleşirse ve fallop tüpleri zarar görmemişse, hamilelik şansı artar.
• Sağlıklı fallop tüpü: Eğer bir fallop tüpü sağlıklı ve hasar görmemişse, dış gebelik sonrası diğer tüpün sağlıklı yumurtayı yakalaması ve döllenme gerçekleşebilir. Bu durumda hamilelik mümkündür.
• Diğer faktörler: Hamilelik şansı, dış gebelik sonrası diğer faktörlere de bağlı olabilir, örneğin yaş, yumurtlama düzeni, partnerin sperm kalitesi vb. Bu faktörler de hamilelik olasılığını etkileyebilir.

Dış gebelik geçiren bir kadın hamile kalmayı planlıyorsa, doktorunun önerilerini takip etmek ve düzenli olarak takip olmak önemlidir. Doktor, dış gebeliğin etkilediği fallop tüplerinin durumunu değerlendirebilir ve hamileliğin olasılığını değerlendirebilir. Bazı durumlarda tüp bebek veya diğer yardımcı üreme teknolojileri kullanılabilir.

Dış gebelik tamamen önlenebilir mi?

Dış gebelik, normal olarak döllenmiş bir yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüplerinde, gelişmesi durumudur. Ne yazık ki, dış gebelik tamamen önlenebilir bir durum değildir. Ancak, riski azaltmak için bazı önlemler alınabilir.

Dış gebeliğin en yaygın nedenlerinden biri, tüplerde oluşan hasar veya tıkanıklıktır. Bu durum, genellikle enfeksiyonlar, cerrahi müdahaleler veya geçirilmiş bir tüplerden geçirilmiş bir tüpler tüplerinden kaynaklanabilir. Bu gibi durumların önlenmesi için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan kaçının: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, fallop tüplerinde enfeksiyona ve hasara neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlardan korunmak için cinsel ilişkilerde prezervatif kullanmak önemlidir ve eşler arasında sadakat sağlanmalıdır.
• Düzenli jinekolojik muayeneler: Düzenli jinekolojik muayeneler, potansiyel sağlık sorunlarını erken teşhis etmek için önemlidir. Bu muayenelerde, fallop tüplerinde herhangi bir hasar veya tıkanıklık belirtisi olup olmadığı kontrol edilebilir.
• Rahim içi aygıtların (spiraller) doğru yerleştirilmesi: Rahim içi aygıtlar, doğum kontrolünde etkili bir yöntemdir. Ancak, bu aygıtların doğru bir şekilde yerleştirilmesi önemlidir. Yanlış yerleştirilen bir rahim içi aygıt, tüplerde hasara neden olabilir ve dış gebeliğe yol açabilir.

Dış gebeliği tamamen önlemek mümkün olmasa da, yukarıdaki önlemler riski azaltabilir. Eğer bir dış gebelik şüphesi varsa veya belirtiler ortaya çıkarsa, derhal bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Erken teşhis, tedavi ve yönetim açısından çok önemlidir.

Dış gebelik nerede gelişir?

Dış gebelik, normal olarak döllenmiş bir yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüplerinde (yumurtalık ile rahim arasındaki tüpler), geliştiği durumdur. Ancak, nadir durumlarda döllenmiş yumurta, rahim dışında farklı bir yere yerleşebilir. Örneğin, serviks (rahim ağzı), overler (yumurtalıklar) veya karın boşluğu gibi bölgelerde gelişebilir.

Fallop tüpleri, normal bir gebelik sırasında döllenmiş yumurtanın rahme ulaşmasını sağlar. Ancak, tüplerde herhangi bir tıkanıklık, hasar veya anormallik durumunda, döllenmiş yumurta tüplerde kalabilir ve burada gelişmeye başlayabilir. Bu durum dış gebeliğe yol açar.

Dış gebelik, genellikle fallop tüplerinin birinde meydana gelir ve “tüpler gebeliği” olarak da adlandırılır. Bununla birlikte, nadir durumlarda, döllenmiş yumurta tüpler dışında farklı bir yere yerleşebilir. Bu durumda, yumurta rahim dışında gelişmeye başlar ve dış gebelik oluşur.

Dış gebelik risk faktörleri nelerdir?

• Önceki dış gebelik geçmişi: Daha önceki bir dış gebelik yaşamışsanız, gelecekteki gebeliklerde dış gebelik riski artar.
• Tüplerde hasar veya tıkanıklık: Fallop tüplerinde herhangi bir hasar veya tıkanıklık varsa, döllenmiş yumurta rahme ulaşamaz ve dış gebelik oluşabilir. Tüplerdeki hasar, geçirilmiş enfeksiyonlar, cerrahi müdahaleler veya geçirilmiş bir tüplerden geçirilmiş bir tüpler gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE): CYBE’ler, tüplerde enfeksiyonlara ve hasara neden olabilir. Özellikle klamidya ve gonore gibi enfeksiyonlar, dış gebelik riskini artırabilir.
• Rahim içi aygıtların (spiraller) kullanımı: Rahim içi aygıtlar, doğum kontrolünde etkili bir yöntemdir. Ancak, yanlış yerleştirilmiş bir rahim içi aygıt tüplerde hasara neden olabilir ve dış gebeliğe yol açabilir.
• Tubal cerrahi geçmişi: Tüplerle ilgili cerrahi müdahaleler, tüplerde hasara ve tıkanıklığa neden olabilir ve dış gebelik riskini artırabilir.
• Üreme organlarında anormallikler: Doğuştan veya sonradan edinilmiş üreme organlarındaki anormallikler, dış gebelik riskini artırabilir.
• Yaş: İleri yaş, dış gebelik riskini artırabilir. Özellikle 35 yaşından sonra dış gebelik riski daha yüksek olabilir.
• Sigara içme: Sigara içmek, tüplerdeki hareketliliği azaltabilir ve dış gebelik riskini artırabilir.
• Geçirilmiş pelvik inflamatuar hastalık (PID): PID, rahim, tüpler ve yumurtalıkları etkileyen bir enfeksiyonudur. PID geçmişi olan kadınlarda dış gebelik riski artar.

Dış gebeliği önlemek için neler yapılabilir?

Dış gebeliği tamamen önlemek mümkün olmasa da, aşağıdaki önlemlerle riski azaltmak mümkündür:

• Doğru bir doğum kontrol yöntemi seçmek: Gebelik istemiyorsanız, doğru ve etkili bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız önemlidir. Kullanabileceğiniz birçok seçenek vardır, bunlar arasında doğum kontrol hapları, doğum kontrol implantları, spiral gibi rahim içi aygıtlar, kondomlar, doğum kontrol enjeksiyonları ve doğum kontrol yamaları bulunur. Doğum kontrol yöntemini doğru bir şekilde kullanmak ve düzenli olarak uygulamak, gebeliği önlemede etkili olabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, dış gebelik riskini artırabilir. Bu nedenle, cinsel ilişkilerde prezervatif kullanmak, enfeksiyon riskini azaltabilir. Ayrıca, cinsel partnerinizi seçerken sadakat ve sağlık geçmişi hakkında bilgi sahibi olmanız da önemlidir.
• Düzenli jinekolojik muayeneler: Düzenli jinekolojik muayeneler, potansiyel sağlık sorunlarını erken teşhis etmek ve tedavi etmek için önemlidir. Bu muayenelerde, fallop tüplerinde herhangi bir hasar veya tıkanıklık belirtisi olup olmadığı kontrol edilebilir.
• İlk dış gebelik geçmişi olanlar için dikkatli olmak: Daha önce dış gebelik yaşamışsanız, gelecekteki gebeliklerde dış gebelik riski artar. Bu durumda, hamilelik planlarken bir sağlık uzmanıyla görüşmek ve riskleri değerlendirmek önemlidir.
• Sağlıklı yaşam tarzını benimsemek: Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, genel üreme sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir. Dengeli bir beslenme, düzenli egzersiz yapma, stresten uzak durma, sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak gibi faktörler, üreme sağlığınızı iyileştirir ve gebelik komplikasyonlarını azaltır.