Boğaz reflüsü, gastroözofageal reflü hastalığının (GERD) bir belirtisi olarak ortaya çıkan bir durumdur. GERD, mide asidinin veya mide içeriğinin yemek borusuna (özofagus) geri akışının sıkça yaşandığı bir durumdur. Boğaz reflüsü, bu mide içeriğinin yemek borusundan yukarı doğru boğaza ve hatta bazen ağza geri kaçması sonucu ortaya çıkar.
Boğaz Reflüsü Kimlerde Görülür?
Boğaz reflüsü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçtığı bir durumdur. Bu geri kaçış, mide asidi ve sindirim enzimlerinin yemek borusuna zarar vermesine neden olabilir. Boğaz reflüsü, her yaşta insanlarda görülebilir, ancak bazı faktörler bu durumun riskini artırabilir. Boğaz reflüsüne yol açabilen faktörler şunlar olabilir:
- Beslenme alışkanlıkları: Yüksek yağlı, baharatlı veya asidik yiyecekleri sıkça tüketmek, boğaz reflüsünü tetikleyebilir. Kafein, çikolata, nane ve alkol de bazı kişilerde bu sorunu kötüleştirebilir.
- Obezite: Fazla kilolu olmak, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçma riskini artırabilir.
- Hamilelik: Gebelik sırasında artan karın basıncı, mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasına neden olabilir.
- Sigara içmek: Sigara içmek, mide kaslarının zayıflamasına ve boğaz reflüsü riskinin artmasına yol açabilir.
- Mide bozuklukları: Bazı mide rahatsızlıkları, özellikle mide kapakçığı işlevini etkileyen durumlar, boğaz reflüsünün riskini artırabilir.
- Aşırı yemek yeme: Aşırı yemek yemek veya yatmadan hemen önce ağır yemekler tüketmek, mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını kolaylaştırabilir.
- Hormonal değişiklikler: Hormonal değişiklikler, özellikle ergenlik, hamilelik veya menopoz dönemlerinde, boğaz reflüsü semptomlarını tetikleyebilir.
- Yatış pozisyonu: Sırt üstü yatmak, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçma olasılığını artırabilir.
- Aşırı stres: Stres, mide asit üretimini artırabilir ve boğaz reflüsünü tetikleyebilir.
- Kalıtım: Aile geçmişi, boğaz reflüsü riskini etkileyebilir.
Boğaz Reflüsünün Nedenleri
Boğaz reflüsünün nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Mide kapakçığı sorunları: Boğaz reflüsünün en yaygın nedenlerinden biri, mide ile yemek borusunu ayıran kas halkası olan alt özofageal sfinkterin (LES) zayıflaması veya gevşemesidir. Bu kas halkası normalde mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını engeller, ancak zayıflarsa veya gevşerse, bu geri kaçış meydana gelebilir.
- Hamilelik: Hamilelik sırasında, büyüyen uterus mideye baskı yapar ve bu da mide asidinin yemek borusuna geri kaçma riskini artırabilir.
- Obezite: Fazla kilolu olmak, karın basıncını artırabilir ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını kolaylaştırabilir.
- Beslenme alışkanlıkları: Baharatlı, yağlı, asitli veya aşırı tuzlu yiyecekler tüketmek, boğaz reflüsünü tetikleyebilir. Kafein, çikolata ve alkol de semptomları kötüleştirebilir.
- Sigara içme: Sigara içmek, mide kaslarının zayıflamasına neden olabilir ve boğaz reflüsü riskini artırabilir.
- Yatış pozisyonu: Sırt üstü yatmak, mide içeriğinin yemek borusuna kaçma olasılığını artırabilir.
- Genetik faktörler: Aile geçmişi, boğaz reflüsü riskini etkileyebilir.
- Yutma sorunları: Yutma güçlüğü yaşayan kişilerde, yemek borusundaki yiyecek ve sıvıların geri kaçma riski artabilir.
- Kostik madde maruziyeti: Kimyasal madde yutma veya solunum problemleri yaşamış kişilerde boğaz reflüsü riski artabilir.
- Herniler: Yemek borusu veya mide çevresindeki herniler, mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasına yol açabilir.
- Medikal durumlar: Bazı medikal durumlar, boğaz reflüsünü tetikleyebilir. Bunlar arasında skleroderma ve diyabet gibi hastalıklar bulunabilir.
Boğaz reflüsü, kişiden kişiye değişebilir ve semptomları farklılık gösterebilir. Tedavi, semptomların şiddetine ve nedenlerine bağlı olarak değişebilir ve yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar veya cerrahi müdahale gibi farklı seçenekleri içerebilir. Bir sağlık profesyoneli, bireyin özel durumuna uygun bir tedavi planı önermek için değerlendirme yapacaktır.
Boğaz Reflüsünün Belirtileri
Boğaz reflüsü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu geri kaçış, boğaz bölgesinde bir dizi belirtiye neden olabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Boğaz reflüsünün en yaygın belirtileri şunlar olabilir:
- Ses kısıklığı: Mide asidi ve mide içeriği, ses tellerine zarar verebilir, bu da ses kısıklığına yol açabilir.
- Boğazda bir yumru hissi: Boğazın arka tarafında bir yabancı cisim hissi olabilir.
- Sürekli Boğaz Temizleme İsteği: Boğazda tahriş veya mukus birikimi nedeniyle sık sık boğaz temizlemek isteği.
- Kronik öksürük: Özellikle gece veya yatış pozisyonunda artan bir öksürük.
- Aşırı mukus veya balgam: Boğaz reflüsü olan kişilerde, balgam üretimi artabilir.
- Yutma güçlüğü: Yemek borusunun tahriş veya daralmasına bağlı olarak yutma güçlüğü yaşanabilir.
- Kronik boğaz ağrısı: Boğazın arka tarafında sürekli veya tekrarlayan ağrı hissi.
- Larenjit (Ses tellerinin iltihabı): Ses tellerinin tahriş olması sonucu ses kısıklığı ve ses değişiklikleri görülebilir.
- Hırıltı: Boğaz reflüsü, hırıltıya ve nefes darlığına yol açabilir.
- Postnazal damlama (Geniz akıntısı): Mide içeriğinin geri kaçması, burun ve boğazda mukus birikimine neden olabilir.
- Sık üst solunum yolu enfeksiyonları: Boğaz reflüsü olan kişilerde üst solunum yolu enfeksiyonları daha sık görülebilir.
- Astım: Boğaz reflüsü astım semptomlarını kötüleştirebilir veya astımı tetikleyebilir.
Bebeklerde ve çocuklarda boğaz reflüsü belirtileri farklılık gösterebilir ve bu durum onların gelişimini etkileyebilir. Bu nedenle bebeklerde ve çocuklarda görülen belirtiler özellikle dikkate alınmalıdır. Boğaz reflüsü, tedavi edilebilir bir durumdur ve uygun tedavi ile semptomları kontrol altına alınabilir. Eğer bu tür belirtiler yaşıyorsanız veya çocuğunuzda benzer semptomlar görüyorsanız, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Boğaz Reflüsünün Komplikasyonları Nelerdir?
Boğaz reflüsü, tedavi edilmediğinde veya kontrol altına alınmadığında çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar, mide asidinin ve sindirim enzimlerinin sürekli olarak yemek borusuna ve boğaza geri kaçması nedeniyle ortaya çıkar. Boğaz reflüsünün potansiyel komplikasyonları:
- Yemek borusu hasarı: Sürekli olarak mide asidine maruz kalan yemek borusu, tahriş olabilir ve hasar görebilir. Bu durum, Barrett özofagus denilen bir duruma yol açabilir. Barrett özofagus, yemek borusunun hücrelerinin anormal hale gelmesi ve kansere dönüşme riskini artırabilir.
- Yutma problemleri: Boğaz reflüsü, yemek borusunun daralmasına veya tahriş olmasına neden olabilir, bu da yutma güçlüğüne yol açabilir.
- Ses teli hasarı: Boğaz reflüsü ses tellerine zarar verebilir ve ses kısıklığına neden olabilir. Uzun süreli maruziyet ses tellerinin kalıcı hasar görmesine yol açabilir.
- Astım: Boğaz reflüsü, astım semptomlarını şiddetlendirebilir veya astımı tetikleyebilir. Mide asidi, solunum yollarını tahriş edebilir ve bronş spazmlarına neden olabilir.
- Akciğer enfeksiyonları: Mide içeriğinin solunum yoluna geri kaçması, akciğer enfeksiyonlarına yol açabilir. Özellikle gece uyurken bu geri kaçışlar daha fazla görülebilir.
- Öksürük ve boğaz iltihabı: Kronik öksürük ve boğaz tahrişi, boğaz reflüsünün sık karşılaşılan belirtileridir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
- Uyku sorunları: Gece mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması, uyku düzenini bozabilir ve uyku apnesi gibi uyku sorunlarına yol açabilir.
- Dental problemler: Mide asidi, diş minesini zayıflatabilir ve diş çürüklerine yol açabilir.
- Kronik boğaz ağrısı ve disfaji: Boğaz reflüsü, kronik boğaz ağrısına ve yutma güçlüğüne neden olabilir.
- Ülserler ve kanama: Aşırı tahriş ve hasar sonucu yemek borusunda ülserler oluşabilir ve bu ülserler kanamalara yol açabilir.
Boğaz reflüsü olan kişilerde bu komplikasyonlar risk altındadır, ancak herkes bu tür komplikasyonları yaşamaz. Tedavi edilmeyen boğaz reflüsü, daha yüksek bir komplikasyon riski taşır. Bu nedenle boğaz reflüsü belirtileri olan kişilerin bir sağlık profesyoneli ile görüşerek uygun tedaviyi alması önemlidir.
Boğaz Reflüsü Nasıl Geçer? Ne İyi Gelir?
Boğaz reflüsü, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Reflü semptomlarını hafifletmek ve geçirmek için aşağıdaki önerilere dikkat etmek faydalı olabilir:
- Baharatlı ve asitli gıdalardan kaçının: Baharatlı yiyecekler, domates, turunçgiller gibi asitli gıdalardan kaçının, çünkü bu tür gıdalar mide asidinin artmasına neden olabilir.
- Sağlıklı beslenme: Sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet tercih edin. Bu yiyecekler lif açısından zengindir ve reflü semptomlarını hafifletebilir.
- Az ve sık yemek: Büyük öğünler yerine daha küçük miktarlarda ve sık sık yemek yemek, mideye daha az baskı yapar ve asidin yemek borusuna kaçma riskini azaltır.
- Yemekten sonra bekleme: Yemek yedikten hemen sonra yatmaktan kaçının. Yatmadan önce en az 2-3 saat beklemeye çalışın. Bu, mide asidinin yemek borusuna geri kaçma riskini azaltır.
- Rahat giyim: Sıkı ve dar kıyafetler giymek, midenize baskı yapabilir ve reflü semptomlarını artırabilir. Rahat giysiler tercih edin.
- Düzenli egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, kilonuzu kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir. Aşırı kilo, reflü riskini artırabilir.
- İçki ve sigaradan kaçının: Alkol ve sigara tüketimi mide asidini artırabilir ve reflü semptomlarını şiddetlendirebilir. Bu nedenle bu alışkanlıklardan kaçının.
- Yatak başının yükseltilmesi: Yatarken başınızı yükselten yatakları veya yastıkları kullanmak, gece boyunca mide asidinin yemek borusuna kaçma riskini azaltabilir.
- Doktora danışın: Eğer reflü semptomları şiddetliyse veya uzun süre devam ediyorsa, bir doktora danışmanız önemlidir. Doktorunuz daha fazla inceleme veya tedavi önerileri sunabilir.
Yukarıdaki önerilere rağmen boğaz reflüsü semptomları devam ederse veya daha ciddi bir soruna işaret ediyorsa, mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız. Herhangi bir tedavi veya ilaç önerisi için doktorunuzun tavsiyelerine uyun.
Boğaz Reflüsünün Teşhisi Nasıl Konulur?
Boğaz reflüsünün teşhisi ve tedavisi, semptomların kontrol altına alınmasını ve yemek borusu, boğaz, akciğerler ve gırtlak gibi bölgelerin zarar görmesini engellemeyi amaçlar. Teşhis, genellikle ağrısız ve kolay bir süreçtir.
Boğaz reflüsünü teşhis etmek için doktorlar aşağıdaki yöntemleri kullanabilirler:
- Tıbbi geçmiş alımı (Anamnez): Doktor, hastanın semptomlarını, ne kadar süredir yaşandığını, semptomların şiddetini, sıklaşmasını, tetikleyici faktörleri ve daha önceki sağlık sorunlarını sorgular.
- Fiziksel muayene: Doktor, boğaz, kulak, burun ve gırtlak bölgelerini muayene eder. Boğazda tahriş, kızarıklık veya diğer belirtileri arar.
- Endoskopi (Üst GİS endoskopisi): Bu prosedür sırasında, doktor bir esnek tüpü hastanın boğazına yerleştirir ve mideye kadar ilerler. Bu sayede boğaz ve yemek borusunun içini inceleyebilir ve tahriş, iltihap veya diğer anormallikleri tespit edebilir.
- pH-Metri testi: Bu test, mide asidinin yemek borusuna kaçmasını izlemek için kullanılır. Hastanın yemek borusuna yerleştirilen bir cihazla mide asidinin seviyeleri 24 saat boyunca ölçülür. Bu, asit reflüsünün varlığını ve şiddetini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Boğaz Reflüsünün Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boğaz reflüsünün tedavisi, semptomların ciddiyetine ve hastanın özel durumuna bağlı olarak değişebilir. Bebekler, çocuklar ve yetişkinler için boğaz reflüsünün tedavi seçeneklerine dair daha ayrıntılı bilgi:
Bebekler ve Çocuklar İçin Boğaz Reflüsü Tedavisi:
- Beslenme düzeni: Bebekler daha küçük ve sık lokmalarla beslenebilir. Yemekler sonrasında bebekler en az 30 dakika boyunca dik pozisyonda tutulmalıdır.
- İlaçlar: Doktorunuzun önerisiyle H2 bloker veya proton pompası inhibitörleri gibi mide asidini azaltan ilaçlar kullanılabilir.
- Diyet değişiklikleri: Bebekler ve çocuklar için uygun yaşa ve beslenme gereksinimlerine uygun bir diyet düzenlenmelidir. Aşırı yağlı, baharatlı ve asitli yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
- Ameliyat: Nadir durumlarda, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmazsa, cerrahi müdahale gerekebilir.
Yetişkinler İçin Boğaz Reflüsü Tedavisi:
- İlaçlar: Boğaz reflüsünün belirtilerini önemli ölçüde azaltmak için doktorlar genellikle ilaçlar önerirler. Proton pompa inhibitörleri, midedeki asit üretimini azaltarak etkili bir şekilde çalışır.
- Antiasitler ve histamin antagonistleri: Mide asidini azaltan ilaçlar da boğaz reflüsü tedavisinde kullanılabilir.
- Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri: Yetişkinler için boğaz reflüsünün tedavisi, yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Bu değişiklikler şunları içerebilir:
- Gerektiğinde kilo vermek
- Sigara içiliyorsa sigarayı bırakmak
- Alkol tüketimini sınırlamak
- Bazı tetikleyici gıdalardan kaçınmak, örneğin çikolata, nane şekeri, yağlı yiyecekler, turunçgiller, gazlı içecekler, baharatlı veya domates bazlı ürünler, kırmızı şarap ve kafeini sınırlı tüketmek
- Yatmadan yaklaşık üç saat önce yemek yemeyi bırakmak
- Yatağın baş kısmını biraz yükseltmek
- Bel çevresinde daralan kıyafetlerden kaçınmak
- Tükürüğü artırmak ve mide asidini nötrleştirmek için sakız çiğnemeyi denemek
- Kişisel bakım ve tıbbi tedavi: Bazı insanlar bu yaşam tarzı değişikliklerine iyi yanıt verir ve belirtileri azalır. Ancak, bazıları daha ciddi ve uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyabilir.
- Cerrahi müdahale: İlaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri etkili olmazsa veya belirtiler tekrar ederse, doktorlar ameliyatı önerebilirler. Bu ameliyatlar arasında fundoplikasyon adı verilen bir prosedür bulunur. Fundoplikasyon, yemek borusu ile mide arasında daha güçlü bir kapak oluşturmak için midenin üst kısmının alt yemek borusu etrafına sarılmasını içerir. Bu işlem genellikle laparoskopik cerrahi ile yapılır, yani küçük kesilerle ve bir laparoskop kullanılarak. Alternatif olarak, daha büyük bir kesi ile geleneksel açık cerrahi yapılabilir.
Doktorunuz, hangi tedavi yönteminin sizin için en uygun olduğunu değerlendirecektir. Boğaz reflüsü tedavisi kişinin semptomlarına, sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu nedenle, tedavi planınızı mutlaka bir sağlık profesyoneliyle görüşerek belirlemeniz önemlidir.
Boğaz Reflüsü Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Boğaz reflüsü tedavi edilmezse, aşağıdaki olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir:
- Boğaz ağrısı: Yemek borusundan gelen mide asidi, boğazın tahriş olmasına ve ağrıya yol açabilir.
- Kronik öksürük: Mide asidi, öksürüğe neden olabilir ve bu öksürük kronik hale gelebilir.
- Ses kıvrımlarının şişmesi: Ses kıvrımları (vokal kordlar) mide asidinin etkisi altında şişebilir, bu da ses problemlerine yol açabilir.
- Ses kıvrımlarında ülserler: Kronik mide asidi teması, ses kıvrımlarında ülserlerin (açık yaraların) oluşmasına neden olabilir. Bu ülserler ses problemlerine ve ağrıya yol açabilir.
- Boğazda kitlelerin oluşumu: Sürekli tahriş ve asit teması, boğazda polip veya diğer anormal büyümelerin oluşmasına neden olabilir.
- Solunum problemleri: Boğaz reflüsü, astım, amfizem ve bronşit gibi solunum rahatsızlıklarının kötüleşmesine katkıda bulunabilir.
- Gırtlak kanseri gelişimi: Tedavi edilmeyen ciddi boğaz reflüsü vakaları, gırtlak kanseri riskini artırabilir.
Bu nedenle, boğaz reflüsünün belirtileri varsa veya teşhis edilmişse, tedavi edilmesi önemlidir. Tedavi, semptomları kontrol altına almak, komplikasyon riskini azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirmek için gereklidir.
Boğaz Reflüsü Olan Kişiler Nasıl Beslenmelidir?
Boğaz reflüsü, rahatsız edici bir durum olabilir ve bazı yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleri, bu sorunun yönetilmesine yardımcı olabilir. İşte boğaz reflüsü olan kişilerin dikkate alması gereken beslenme ve yaşam tarzı önerileri:
Düşük asitli yiyecekler: Asit oranı düşük yiyecekler tüketmek, reflü belirtilerini azaltabilir. Bu tür yiyeceklere örnek olarak kavun, yeşil yapraklı sebzeler (brokoli, ıspanak), kereviz ve muz verilebilir.
Kaçınılması gereken yiyecekler: Aşağıdaki yiyecekleri mümkünse tüketmemeye çalışmalısınız:
- Baharatlı yiyecekler
- Kızartılmış ve yağlı yiyecekler
- Turunçgiller (portakal, limon)
- Domates ve domates ürünleri (soslar, ketçap)
- Çikolata
- Nane
- Peynir
- Sarımsak
- Acı biberler
Kafein ve alkol: Kafein ve alkol, reflü semptomlarını artırabilir. Bu nedenle, bu içecekleri sınırlamak veya tüketmemek faydalı olabilir.
Yemek saatleri: Günün en büyük öğününü akşam yerine öğlen veya sabah öğününde yapmak, reflü belirtilerini azaltabilir. Ayrıca, yemekler arasında acele etmemeye özen göstermek ve yavaşça yemek yemek de önemlidir.
Sigara içmemek: Sigara içmek, mide asidi üretimini artırabilir ve boğaz reflüsünü kötüleştirebilir. Bu nedenle sigara içmekten kaçınmalısınız.
Kiloyu kontrol altında tutmak: Fazla kilo, reflü riskini artırabilir. Sağlıklı bir kiloyu korumak veya kilo vermek, belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Stres yönetimi: Stres, reflü belirtilerini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Stresi yönetmek için meditasyon, yoga veya rahatlama teknikleri gibi sağlıklı yöntemleri denemek önemlidir.
Yatarken başın yüksekte olması: Yatarken başınızın yüksekte olduğu bir pozisyon (örneğin yatak başınızı yükseltmek) mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını engelleyebilir.
Büyük öğünlerden kaçınmak: Çok büyük öğünlerden kaçınmak ve daha sık, küçük öğünler yemek, mideyi aşırı germe ve asit reflüsünü azaltabilir.
Boğaz reflüsü tedavisi ve beslenme yaklaşımı kişiselleştirilmiş olmalıdır. Bu nedenle, bir sağlık profesyoneli veya diyetisyenle çalışmak, en uygun tedavi planını oluşturmanıza yardımcı olabilir.