Baş ağrısı, hayatın her döneminde karşılaşılabilen yaygın sağlık sorunlarından bir tanesidir. Farklı şekillerde kendini gösteren baş ağrıları, kişiden kişiye değişen yoğunluk ve sürelerde ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütü baş ağrısını, dünya genelinde en yaygın tıbbi rahatsızlıklardan biri olarak tanımlamakta, tıp alanında gelinen son nokta ile ağrı yönetimi noktasında çok sayıda tedavi alternatifi bulunmaktadır.
Baş Ağrısı Çeşitleri
Baş ağrıları genel olarak iki gruba ayrılmaktadır. Priemer ve sekonder baş ağrıları olarak sınıflandırılan baş ağrılarına sebep olan faktörler ve ağrıların tuttuğu bölgeler de farklılık göstermektedir.
1. Primer Baş Ağrıları
Primer baş ağrısı, altta yatan bir hastalık ya da başka bir sağlık sorununun belirtisi olmayan türüdür. Kısacası; bu tür baş ağrıları başlı başına bir rahatsızlık olarak kabul edilir. Primer baş ağrıları, genellikle tedavi edilebilir ve yaşam tarzı değişiklikleri ile sıklığı azaltılabilir ağrılar olarak bilinmektedir. Ancak bu tür baş ağrıları yaşanıyorsa, doğru tanı ve yönetim için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulması önemlidir. En yaygın primer baş ağrısı türleri ise migren, gerilim tipi ve küme baş ağrısıdır.
- Migren: Genellikle tek taraflı, zonklayıcı bir ağrı ile karakterize edilen migren; bulantı, kusma ve ışık ile ses hassasiyeti gibi semptomlarla birlikte görülmektedir. Migren atakları birkaç saat içinde başlayıp bitebileceği gibi birkaç gün de sürebilir. Bazı bireylerde migren atağı başlamadan önce “aura” adı verilen nörolojik semptomlar ortaya çıkabilmektedir. Aura; ışık çakmaları, bulanık görme ya da duyusal karıncalanma ve uyuşma şeklinde olabilir. Aura genellikle ağrıdan birkaç dakika önce başlar ve 20-60 dakika sürer. Migren atağı sırasında bulantı, kusma ve genel olarak mide rahatsızlığı sık görülür.
- Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Bu tür ağrılar; stres, kaygı veya kas gerginliği gibi faktörlerle tetiklenebilir. Ağrı genellikle iki taraflıdır ve basınç hissi veya sıkışma şeklinde tarif edilir.
- Küme Baş Ağrısı: Genellikle gece uyanmalarına neden olan bu baş ağrıları, çok yoğun ve kısa süreli ataklarla karakterizedir. Ağrı, genellikle göz çevresinde yoğunlaşır ve kişinin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilecek niteliktedir.
2. Sekonder Baş Ağrıları
Bu baş ağrıları, altta yatan bir sağlık sorunu ya da bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Örneğin; sinüzit, menenjit, beyin tümörü veya yüksek tansiyon gibi durumlar sekonder baş ağrısına yol açabilmektedir. Bu tür baş ağrılarında, altta yatan sebebin mutlaka bulunup tedavi edilmesi gerekir. Aksi takdirde ağrının yok olması mümkün olmayacağı gibi kişinin sağlık durumu riskli bir noktaya da gidebilir.
Baş Ağrısı Neden Olur?
Baş ağrısı nedenleri çok sayıdadır. En yaygın tetikleyici ise stres ve anksiyetedir. Uzun süreli stres, kas gerginliğine yol açarak gerilim tipi baş ağrılarını tetikler. Stresin yanı sıra beslenme alışkanlıklarının da baş ağrıları üzerinde önemli etkileri vardır. Düzensiz yemek yeme, susuz kalma ya da bazı gıdalara karşı duyarlılık, migren ataklarını tetikleyebilir.
Bu ağrıya sebep olan bir diğer faktör; yetersiz ya da aşırı uykudur. Uyku apnesi gibi uyku bozuklukları da ağrı riskini artırır. Özellikle kadınlardaki, adet döngüsü ile ilişkili hormonal değişiklikler migren ataklarını etkileyebileceği gibi gürültü, aşırı sıcak veya soğuk, parlak ışık gibi çevresel etmenler de bu ağrısının gelişiminde etkilidir.
Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?
Başağrısının yönetimi, baş ağrısı bölgeleri ve sebeplerine göre değişiklik gösterir. Ağrı kesiciler, migren ve gerilim tipi baş ağrıları için yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, sekonder baş ağrılarında altta yatan nedenin mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi şarttır. Nöroloji poliklinikleri, bu sorunu yaşayanlar tarafından mutlaka ziyaret edilmelidir.
Yaşam tarzında ve beslenme alışkanlıklarında değişikliğe giderek baş ağrılarının sıklığını azaltmak mümkündür. Su tüketimini artırmak ve hareketli bir yaşam sürdürmek, baş ağrısının yönetimi noktasında etkili çözümlerdir. Ayrıca meditasyon, yoga ve derin nefes egzersizleri gibi stres azaltıcı teknikler de baş ağrılarının yönetiminde yardımcı olabilir. Özellikle gerilim tipi baş ağrıları için fiziksel terapi ve masaj, kas gerginliğini azaltarak rahatlama sağlamaktadır.
Baş ağrısı, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Yönetimi için doğru tanı ve etkili tedavi yöntemlerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Eğer bu ağrı sık sık tekrarlanıyor veya şiddetliyse, bir sağlık merkezinden profesyonel yardım almak şarttır.
