Ayak burkulması, çok sık rastlanılan ortopedik bir yaralanmadır. Ayağın burkulması çoğu zaman kısa süreli ağrı gibi etkiler gösterir ve hafif bir şekilde atlatılabilir. Çok sert burkulmalarda ise eklem zedelenmesi ve kemik kırılması oluşabilir. Bu nedenle ayak bileğinde burkulma yaşayan kişilerin mutlaka bir ortopedist kontrolünden geçmesi tavsiye edilir.
Ayak burkulması, ayağı bacak kemiklerine bağlayan ve ligament adı verilen sert doku bağlarının yaralanmasıdır. Bu yaralanmalar genellikle ayak bileğinin anormal bir şekilde zorlanmasından ve ayak tabanının yere basarken oluşan dengesizlik sonucu zorlanmasından dolayı meydana gelirler. Bunun sonucunda ayak bileği bağlarında zedelenme ya da yırtılma gözlemektedir. Genellikle ayak bileğinin dış tarafında yer alan bağlarda hasar oluşmaktadır.
Dikkat edilmesi gerek önemli bir durum ise tam iyileşememiş ya da ihmal edilmiş burkulmalarda eklemde gevşeklik oluşabilmektedir. Bu durum da ayağın tekrar burkulmasına yol açar ve gerekli önemler alınmazsa burkulmalar tekrarlanabilir. Bu durum da eklem kıkırdak yapısının bozulmasına yol açar.
Ayak burkulması tedavisinde kullanılan yöntemler, yaralanmanın şiddetine göre değişiklik göstermektedir. Ayak burkulması şiddetine göre 3 dereceye ayrılır.
Ayak burkulmasına yol açabilen durumları şu şekilde sıralayabiliriz;
Genel olarak ayak burkulmasında en sık gözlenen belirtiler şunlardır;
Ayak burkulması, hastanın belirttiği şikayetler ve fiziki muayene bulguları doğrultusunda teşhis edilir. Fiziki muayene sırasında ayak bileğindeki hassasiyet noktaları ve hareket aralığı kontrol edilerek ayrıntılı şekilde incelenir. Burkulma şiddeti fazla ise, bölgedeki kemiklerde kırık ya da çatlak olup olmadığını kontrol etmek ve bağlarda oluşan hasarın derecesini anlamak için aşağıdaki görüntüleme yöntemleri kullanılır;
Ayak burkulması durumu oluştuktan sonra mutlaka doktora gidilmelidir. Doktor kontrolünde, burkulmanın şiddetine göre tedavi yöntemleri uygulanır. Bu tedaviler burkulmanın şiddetine göre değişiklik gösterebilir.
Ayak bileği burkulması 1.evredeyse; doktorunuzun önerisiyle şu tedaviler uygulanabilir.
Ayak bileği burkulması 2. evredeyse;
Ayak bileği burkulması 3. evredeyse; Bu evredeki şiddet doğrultusunda kendi kendine iyileşmesi pek mümkün olmayabilir Bu evrede Kopan bağın tamir edilmesi gerekir. Bu nedenle ameliyat gerekli görülebilir
Ayak burkulması tedavisinde iyileşme süresi burkulmanın evrelerine göre değişiklik göstermektedir. 1. evrede ise burkulma hafif şiddetli olduğundan iyileşme genellikle 1 ile 3 hafta arasında gerçekleşir. 2. evrede ise burkulma orta şiddetlidir ve uygulanan tedaviye göre iyileşme genellikle 3 ile 8 hafta arasında gerçekleşir. 3. evrede ise burkulma çok şiddetli olduğundan iyileşme süresi ayak bileğindeki hasara bağlı olarak değişmektedir. Bu evrede cerrahi müdahale uygulanması iyileşme süresini etkilemektedir.
Ayak burkulması mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeyen burkulmalar, kalıcı bir rahatsızlığa ve bacaklarda kas zayıflamasına neden olabilir. Ayrıca zamanla bazı komplikasyonların gelişmesine neden olabilir; Eklem Sertliği (Kontraktürler): Eklem sertliği ilerlerse ciddi ağrılara ve kireçlenmeye sebep olabilir. Erken Dönem Artrit (Eklem İnflamasyonu): Ayak burkulmalarında, bağlardaki hasar ciddiye alınmazsa erken dönem artrit durumu oluşabilir. Osteokondral Kırık: Devamlı olan burkulmalar kemiklerin beslenmesinde sorunlara neden olarak kırılma olasılığını arttırır.
Aşağıdaki belirtilen ipuçları ile bir nebze de olsa ayak bileği burkulması riski azaltılabilir.
