Akciğerler vücuda oksijen alınmasını ve zararlı olan atık olarak nitelendirilen karbondioksitin dışarı atılmasını sağlayan hayati öneme sahip bir organdır.
Akciğer kanseri, akciğerde yer alan dokuların ve hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Bu doku ve organların kontrolsüz çoğalması akciğer kanseri olarak adlandırılır. Kontrolsüz çoğalma sonucu, tümör hücresi olarak tanımlanan bu hücreler çevredeki dokuları sararak veya akciğer dışındaki diğer organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre akciğer kanseri dünyada en fazla görülen ve ölüme en çok yol açan kanser türüdür. Akciğer kanseri, ölüm yönünden erkeklerde birinci, kadınlarda ikinci sırada yer almaktadır. Yapılan araştırmalarda sigara ile akciğer kanseri arasında kuvvetli bir bağlantı görülmesine rağmen vakaların %15’lik kısmını sigara içmeyenler oluşmaktadır. Akciğer kanseri sebeplerinden bir diğeride hava kirliliği, radon gazı, asbest ve genetik yatkınlıktır olarak görülmektedir. Akciğer kanserinin daha fazla görülme oranı yaşla birlikte artmaktadır. Ençok görüldüğü yaş ise 50-70 arasıdır.
Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?
Kanseri yapan hücre tipine göre akciğer kanserleri:
- Skuamöz hücreli karsinom
- Adenokarsinom
- Büyük hücreli karsinom
- Adenoskuamözkarsinom
- Sarkomatoidkarsinomlar
- Nöroendokrin Tümörler (Küçük hücreli karsinom, diğerleri…)
Akciğer Kanserinin Belirtileri
Akciğer kanseri hastalarının %90’ı hekime başvurdukları sırada semptomatik belirtiler göstermektedir. Hastalardaki bu semptomatik belirtiler kanserin bölgesel, metastatik veya yaygın olmasına göre değişmektedir. Akciğer ve bronş sisteminin ağrı duyusundan yoksun olması nedeniyle ve genelde ilk semptom olan öksürüğün sigara içenve sigaraya maruz kalan hastalar tarafından bir belirti olarak görülmemesi sonucu, akciğer kanser tanısı çoğunlukla ileri evrelerde konulabilmektedir. Gelişen semptomlar tümörün lokal büyümesine bağlı olabileceği gibi metastatik hastalığa veya metastatik olmayan kanserli hücrelerin vücudun diğer dokularına dolaylı yoldan etkilerine bağlı olabilir.
Akciğer Kanserinde Görülen Başlıca Belirtiler Ve Nedenleri Şunlardır
Öksürük: Vakaların %75’den fazlasında görülmektedir. Nedeni ise hava yollarında tıkanma, enfeksiyon ve akciğer dokusu üzerine olan bası etkisidir.
Kilo kaybı: Hastalarda %68 oranında görülen bu belirti, ilerlemiş kanser ve karaciğer metastazında görülür.
- Solunum sıkıntısı:Hastaların %60’ında görülen bu belirti büyük hava yollarının tıkanması ve plevra denilen akciğer zarlarının arasında sıvı birikmesiyle ve diyafram kasının felç olmasıyla oluşabilir.
- Göğüs ağrısı: Hastaların %50’sinde bu şikayet görülür. Kanser hücresigöğüs duvarına yayılmış ya da sinirlere tutulmuş olabilir.
- Kan tükürme: Bu belirti isehastaların yaklaşık %25’inde görülür. Hava yolunun tümör tarafından tutulmasıyla ortaya çıkar.
- Kemik ağrısı: % 25 oranında görülür ve kemik metastazını işaret eder.
- Çomak parmak: El ve ayak parmaklarının uçlarındaki yumuşak dokunun oksijen iletiminin azalmasıyla şişip yuvarlaklaşmasıyla oluşan çomaklaşmanın yavaş ve ağrısız gelişme göstermesi, akciğer kanserinden kaynaklanmadığını gösteriyor. Ancak bu belirttiğimiz durumların hızlı ve ağrılı olması, akciğer kanseri belirtileri arasında yer almaktadır. Ses kısıklığı: Ses tellerinin kanserle tutulumu nedeniyle olabilir.
- Yutma güçlüğü: Yemek borusunda oluşan bası sonucu yutma zorluğu oluşur.
- Soluk alıp verirken ıslık sesi benzeri ses duyulması:Trakea denilen ana bronşa baskıyı işaret eder.
- Köprücük Kemiği Üzerinde ve Lenf Bezlerinde Ele Gelen Kitle
- Epilepsi: Beyin oluşan metastaz sonucu oluşabilir.
- Karaciğer tutulumu nedeniyle karnın sağ yanında ağrı
- Sırt ağrısı
Akciğer Kanseri Hangi Organlara Yayılır?
Akciğer kanseri beyin, kemik, karaciğer, sindirim sistemi, akciğeri saran zar, kalp zarı, böbrek üstü bezi, deri ve yumuşak doku gibi organ ve dokularda ilerleme (metastaz) göstermektedir.
Akciğer Kanseri Neden Olur?
Sigara: Akciğer kanserli hastaların % 80’ninde sigara içme öyküsü vardır ve akciğer kanser riskini artıran faktörlerinin önünde yer almaktadır. Kanser gelişme riskini; sigaraya kullanmaya başlama yaşı, sigara içme süresi, içilen sigaranın türü (filtreli, filtresiz, puro, düşük katran ve nikotin içeriği vb.) ve günlük içilen sigara miktarı etkilemektedir. Sigara içmeyenlere kıyasla kanser riskini 10-30 kat artırmaktadır. Pasif içici olmakda yani sigara dumanına maruz kalmanızda akciğer kanseri riskini aynı oranda artırmaktadır. Sigara kadınlarda %90 erkeklerde %79 oranında akciğer kanseri ile doğrudan ilişkili bulunmuştur. Sigaranın bırakılması ya da içmemek kanser riskini tamamen ortadan kaldırmaz, ama riski azaltır. ( Özel Ankara Magnet Hastanesi ‘nde sigara bıraktırma polikliniği mevcuttur.)
Çevre: Endüstriyel ve çevresel faktörler akciğer kanserinin gelişimi açısından önem arz etmektedir. Radon gazı, asbest, hava kirliliği, radyoizotoplar, ağır metaller, boya malzemeleri ve hardal gazı gibi maddelere maruz kalmak ile akciğer kanseri arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Genetik: Kalıtsal etkenlerin akciğer kanseri oluşumunda etkili olduğu öne sürülmektedir. Ailede akciğer kanseri olan bir birey varsa genetik geçiş ile aile bireylerinin yakalanma riski 2,4 kat artmaktadır.
Virüsler: HIV virüsü olan kişilerde akciğer kanseri daha yüksek olasılıkla ortaya çıkmaktadır.
Radyasyon: Herhangi bir kaynaktan vücuda doğrudan gelen radyasyon akciğer dokusuna zarar vererek bronş hücrelerinin yapısının bozulmasına ve karsi nogeneze neden olabilmektedir.
Akciğer Kanseri Nasıl Oluşur?
Solunum yollarındaki hücreler kanser yapıcı etkenlerle uzun süre karşı karşıya kalınca akciğer bronş hücrelerinde bazı mutasyonlar meydana gelebilir. Bu kronik rahatsızlıklar bir dizi mutasyonlarla hücrelerde kanser öz değişikliklere sebep olabilir. Bu tip mutasyona uğramış anormal hücreler herkeste gelişebilir, fakat yeterli bir immün sistemi bu hücreleri tanır, ortadan kaldırır veya onarır. Organizmanın, immün sisteminde de bir zafiyet açıklığı bulması sonucu yapısı bozulan bu hücrelerde kontrolsüz çoğalma hızla artar ve kanser kitleleri meydana gelir. Hücrelerin biyolojik yapısında bozulmalar ve değişikliklerin gelişmesi ile metastaz özelliği kazanır ve diğer organlara yayılmaya başlar.
Akciğer Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Akciğer kanserinde tanı konabilmesi için işlemlere hastanın detaylı tıbbi öyküsü ve fiziki muayenesi ile başlanır. Tanının kesinleştirilmesi ve ayırıcı tanıdaki hastalıkların değerlendirilmesi için ek laboratuvar testleri ve radyolojik incelemeler istenir. Bu radyolojik incelemeler akciğer grafisi ve/veya BT gibi radyolojik görüntüleme işlemleridir.( Bu testler Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde yapılmaktadır .)
Akciğer Kanseri Tanısında Kullanılan Yöntemler Şunlardır
- Akciğer Grafisi ( Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde yapılmaktadır.)
- Akciğer tomografisi ( Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde yapılmaktadır.)
- Beyin MR
- PET-CT
- Bronkoskopi
- Biyopsi işlemleri ( Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde yapılmaktadır.)
- Mediastinoskopi
- Torakoskopi
Akciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi planlanırken tümörün hücre tipi ve diğer organlara yayılımı, tedavi kararı verildiğinde hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları dikkate alınır. Erken dönemde tanı konulan hastalar cerrahi işlemden sonra uzun yıllar yaşayabilmektedir. Hastalığın tedavisinde yapılan tetkikler sonucunda kemoterapi ve radyoterapi kullanılmaktadır. Bu tedavi yöntemleri hastanın durumuna, hikayesine göre kombine veya tek başına kullanılabilir.
Akciğer Kanseri Evreleri Nedir?
Akciğer kanseri evre olarak dörde ayrılır.
Evre 1: Tümör sadece akciğer içindedir. Kansertümörü , 5 cm veya daha küçük boyutta olup lenf düğümlerinde yayılma gözlenmemektedir.
Evre 2: Kanser lenf bezlerine yayılmamış olsada göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran diyaframa ya da göğüs kafesine yakınbir yerdegörülür. Kitle boyutu 5 – 7 cm aralığında değişmektedir. Tümörün 7 cm’den küçük olması fakat kanserli hücrenin lenf düğümlerinin ya da bronşların yakınına yayılmış olması da evre iki akciğer kanseri olarak değerlendirilir.
Evre 3/A: Kanser hücreleri, akciğerlerin arasındaki lenf düğümlerine yayılmış ya da soluk borusuna yakın bir noktada görülür. Ayrıca lenf düğümlerine yayılmamış fakat kalp ve soluk borusu gibi organlara dağılmışsa evre 3/A kapsamında değerlendirme yapılır.
Evre 3/B: Kanser hücresi, göğsün ortasında bulunan lenf düğümlerine, kalbe ya da soluk borusunun ikiye ayrıldığı bölgeye yakındır.
Evre 4: Hastalık, her iki akciğer, karaciğer, kemik, böbrek üstü bezi ve beyin gibi diğer organlara yayılmıştır.
Akciğer kanserinin evresinin belirlenmesi tedavi planlaması için gereklidir. Akciğer kanseri birinci veya ikinci evrede tespit edildi ve tedaviye ivedikli olarak başlandı ise , butedavide başarı oranı çok yüksektir. Akciğer dokusundaki tümörlü hücreler ameliyatla temizlenebilir ve doktorun kararına göre düzenli kontrol ve koruyucu tedavi programı planlanlanarak uygulanır. Eğer hastalık ileri evredeyse; kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler, immünoterapi ve radyoterapi gibi yöntemler, hücre tipine ve bulunduğuevresine göre doktor tarafından belirlenir. (Hastanın tedavisi Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde uzman hekimler tarafından planlanır.)
Akciğer Kanserlerinde Tedavi Şansı Ne Kadardır?
Akciğer kanserinde hastalığın seyri , tümörün hücre tipi, hastalığın evresi, tanı konulduğunda tespit edilen bulgular, tümörün büyüklüğü ve hastalığın yayılım hızına ve oranına göre değişir.
Akciğer kanserlerinde metastatik bir durum gözlenmediğinde erken evre tanılarının büyük çoğunluğunda cerrahi tedavi ile gerekirse tamamlayıcı radyoterapi ve kemoterapilerle iyileşme şansı vardır. İleri evre dönemindeki hastalıkta da tedavi yöntemlerinde önemli gelişmeler kaydedilmiş olmakla birlikte, hastalıkta nüks etme olasılığı daha yüksektir. Uzun süren kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler veya immünoterapiler bu evrelerde hastalığa uzun kontroller sağlayabilmektedir. Ancak tedavilerde direnç gelişmesi nedeniyle ve progrese olma (ilerleme) riski sebebiyle belirli aralıklarla radyolojik kontroller gerekmektedir. Sonuç olarak, erken evrede tanı konulan ve cerrahi işlem ile çıkarılabilen kanserlerde sağkalım daha fazladır.
Sıkça Sorulan Sorular
Akciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?
· Gitgide kötüleşen inatçı öksürük,
· Öksürüğe bağlı sırt ağrısı,
· Balgam renginde değişim,
· Kanlı balgam,
· Hırıltılı nefes alma,
· Sesin boğuklaşması,
· Solunum güçlüğü,
· Boğazda takılma hissi,
· Yutkunma güçlüğü,
· Sıklıkla zatürre ve bronşit olmak,
· Boyun ve yüz bölgelerinde şişlik,
· El ve ayak parmak uçlarının şişmesi, (çomaklaşma)
· Kemik ağrısı,
· Anemi,
· Göz kapağında düşme,
· Göz bebeğinin küçülmesi,
· Baş ağrısı,
· İştah kaybı,
· Kilo kaybı,
· Hâlsizlik,
· Yorgunluk
