Burun kanaması, yaygın bir şikayet olup tıbbi terimle “epistaksis” olarak bilinir. Genellikle kendiliğinden durma eğilimindedir ancak bazen sık tekrarlayabilir veya nadiren yaşamı tehdit eden bir durum olabilir. Özellikle küçük çocukların ebeveynlerinde kaygıya yol açabilir. Burun kanaması genellikle burun mukozasındaki ince ve iyi kan damarlarının yaralanması sonucunda ortaya çıkar. Bu kanamaların yaklaşık %90’ı burun ön kısmındaki birleşen kan damarlarında meydana gelir.
Burun kanaması, genellikle iki türde olabilir: ön kanamalar ve arka kanamalar. Ön kanamalar, çoğu burun kanamasının kaynağı olan burun ön kısmındaki kan damarlarından meydana gelir. Genellikle burun boşluğunu ortadan ikiye ayıran nazal septumun Kiesselbach pleksusu adı verilen bölgesindeki damarların birleşmesiyle oluşur. Bu tür kanamalar genellikle evde veya sağlık merkezlerinde kolaylıkla kontrol edilebilir.Arka burun kanamaları ise daha az yaygındır. Genellikle yaşlı bireylerde görülme eğilimindedir. Bu tür kanamalar, burun arka kısmındaki atar damarlardan kaynaklanır. Arka burun kanamaları daha karmaşık olabilir ve genellikle bir kulak burun boğaz uzmanının müdahalesini gerektirir. Bu durum, hastanede tedavi gerektirebilir.Burun kanamalarının gerçek yaygınlığı net olarak bilinmemektedir, çünkü çoğu vakada kendiliğinden durma eğilimindedir ve rapor edilmezler. Ancak bazen ani ve korkutucu olabilirler. Ciddi kanamalar veya sık tekrarlayan kanama durumunda acil tıbbi yardım ve acil servis tedavisi gerekebilir.Tedavi gerektiren durumlar genellikle kanamanın şiddetli olması veya sık tekrar etmesi durumunda ortaya çıkar. Tedavinin etkinliği, klinik durum, tedaviyi gerçekleştiren doktorun deneyimi ve sağlık tesislerinin imkanlarına bağlı olarak değişebilir. Ancak çoğu durumda, ciddi olmayan kanamalar evde basit yöntemlerle kontrol altına alınabilir.
Burun kanaması, üç ana kategori altında incelenebilir: yerel nedenler, sistemik nedenler ve idiyopatik nedenler.
En sık burun kanaması nedeni burun travmasıdır. Burun kırıkları olmasa bile travma sonucu burunda kanama meydana gelebilir.Diğer önemli nedenler arasında yüz travması, burun içine yerleşmiş yabancı cisimler, burun veya sinüs enfeksiyonları ve uzun süre kuru havanın solunması bulunmaktadır. Çocuklarda, yerel tahriş veya üst solunum yolu enfeksiyonları sıkça burun kanamasına neden olabilir. Küçük çocuklarda burun içine yerleşmiş fıstık, bezelye, inci veya düğme gibi yabancı cisimler kanamaya yol açabilir. Nadiren, burundaki anatomik problemler de burun kanamasına neden olabilir. Ayrıca burun estetiği ameliyatları sonrası da geçici burun kanaması gözlemlenebilir. Açık veya kapalı rinoplasti teknikleriyle yapılan estetik operasyonların ardından hastaların bazıları bu durumu yaşayabilirler.
Burun kanaması, alerjik rinit, kronik sinüzit, hipertansiyon, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, kanla ilişkili kanserler gibi sistemik hastalıklarda artış gösterebilir. Yaşlılık ve soğuk havanın da burun kanaması riskini artırdığı bildirilmektedir.Hipertansif hastalarda, epistaksis (burun kanaması) damar kırılganlığındaki artışa bağlı olarak daha yaygın olabilir. Ancak hipertansiyon nadiren doğrudan bir neden olup, genellikle kan basıncındaki ani yükselmeler kanamaya yol açabilir.
Sol burun kanamasının sağ burun kanamasından daha sık görülmesinin ana nedenlerinden biri, sol burundaki kılcal damarların sağ taraftakilere göre daha hassas olmasıdır. Bu durum, sol burunda daha sık burun kanamasına yol açabilir.
Sağ burun kanaması, sol burun kanamasıyla benzer nedenlere sahip olabilir. Sağ burundaki kılcal damarlar, sol taraftakilere göre daha hassas olabilir ve bu durum sağ burun kanamasının daha sık görülmesine yol açabilir.
Ani burun kanaması, bir dizi farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunlar arasında buruna gelen darbe, burun karıştırma, burunda yabancı bir cisim bulunması, enfeksiyon hastalıkları gibi faktörler yer alır. Ayrıca, kuru hava, kanama bozuklukları gibi durumlar da ani burun kanamasına sebep olabilir. Ancak, bazı durumlarda ani burun kanaması ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Örneğin, yüksek tansiyon, kanama bozuklukları veya burun kanseri gibi hastalıklar ani burun kanamasına yol açabilir. Bu nedenle, ani ve tekrarlayan burun kanamaları durumunda bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
Tek taraflı burun kanaması, genellikle sol veya sağ burundaki kılcal damarların yaralanması sonucu meydana gelir. Ancak, nadir durumlarda tek taraflı burun kanaması ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Örneğin, burun kanseri, tek taraflı burun kanamasına yol açabilir. Bu tür belirtiler durumunda, bir sağlık uzmanına danışmak ve gerekli incelemeleri yapmak önemlidir.
Sürekli burun kanaması, genellikle burun mukozasının kuruması veya kanama bozuklukları gibi durumlar nedeniyle oluşabilir. Bununla birlikte, nadir durumlarda burun kanseri gibi ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Bu tür sürekli kanama sorunları yaşayan kişilerin, bir sağlık uzmanına danışarak detaylı bir değerlendirme yaptırmaları önemlidir.
Burun kanaması genellikle evde tedavi edilebilir. Kanama durdurma yöntemleri şunlardır:
Kanama kontrol altına alınmadığında veya sık sık tekrarladığında, tıbbi yardım almak önemlidir. Ancak, yukarıdaki adımlar genellikle basit burun kanamalarını durdurmak için etkili olabilir. Unutmayın, herhangi bir sağlık sorununda doktorunuza danışmak en uygun yaklaşımdır. Bu tavsiyeler bir tıbbi uzmanın tavsiyesi yerine geçmez.
Burun kanaması genellikle hafif olabilir ve evde uygulanabilecek bazı adımlarla durdurulabilir:
Bu adımlar genellikle basit burun kanamalarında etkili olabilir. Ancak, sürekli veya şiddetli burun kanamaları veya altta yatan sağlık sorunları varsa, bir doktora danışmak önemlidir. Bu tavsiyeler tıbbi tavsiyenin yerini alamaz.
Çocuklarda burun kanaması genellikle hem ebeveynlerin hem de çocuğun endişelenmesine neden olabilir. Çoğu durumda, çocuklarda gözlenen burun kanamaları kendini sınırlayabilen ve zararsızdır. Genellikle evde kontrol altına alınabilirler. Bu tür kanamalar, genellikle burnun ön kısmından kaynaklanır ve yetişkinlerde olduğu gibi basit önlemlerle durdurulabilir.
Çocuklarda burun kanamaları en sık olarak 2 ile 10 yaş arasında görülür. Ancak, bebeklerdeki burun kanamaları nadir görülür ve bir sağlık uzmanı tarafından daha ayrıntılı bir değerlendirme gerektirir. Çoğu çocukta burun kanaması nadiren oluşsa da, bazı çocuklar daha sık tekrarlayan burun kanamaları yaşayabilirler.
Çocuklarda burun kanaması tedavisi, genellikle yetişkinlerde olduğu gibi benzer şekilde yapılır ve genellikle kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Ancak, ciddi tıbbi durumlardan kaynaklanan burun kanamaları tedavisi daha zor olabilir ve mutlaka uzman bir sağlık kuruluşunda tedavi gerektirebilir.
Çocuklarda burun kanamasını durdurmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
Ancak, kanama 20 dakikadan fazla sürerse veya sık sık tekrarlıyorsa, hemen bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Ayrıca, kanamanın şiddetli olduğunu düşünüyorsanız veya çocuğunuz başka sağlık sorunları yaşıyorsa, bir sağlık uzmanından yardım alın.
Herhangi bir kişinin burun kanaması yaşadığında sağlık kuruluşuna başvurması gereken durumlar arasında şunlar bulunabilir:
Bu belirtiler veya durumlarla karşılaşıldığında, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Acil durumlar söz konusuysa en yakın acil servise gidilmelidir.
Gebelik sırasında burun kanamasına yol açabilecek birçok neden vardır. En sık görülen nedenler şunlardır:
Gebelikte burun kanaması genellikle yaygın, geçici ve genellikle ciddi bir sorun olmayabilir. Ancak, özellikle şiddetli ve sürekli burun kanamaları veya eşlik eden başka belirtiler varsa, mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. Gebelik sırasında herhangi bir sağlık sorunu hakkında endişeleriniz varsa veya belirtiler şiddetliyse, doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Stres, vücuttaki kan damarlarını daraltabilir ve kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir. Bu durum, burun kanamasına yol açabilir. Stres, burun kanamasının bir nedeni olabilir; ancak burun kanamasının temel nedenleri genellikle burun mukozasının kuruması, travma, burun tıkanıklığı, enfeksiyonlar veya kan pıhtılaşması bozuklukları gibi durumlar olabilir.
Eğer sürekli veya sık sık tekrarlayan burun kanamaları yaşıyorsanız veya diğer belirtilerle birlikte gelişiyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Özellikle aşırı miktarda kan kaybı, baş dönmesi, bayılma hissi, sürekli kanama gibi durumlarda acil tıbbi yardım almak önemlidir.
